เรียกว่า หากไม่ใช่หมอเฉพาะทาง ยากที่จะวินิจฉัย...
นพ.มนูญ ลีเชวงวงศ์ แพทย์เฉพาะทางด้านโรคระบบการหายใจ ผู้ป่วยหนัก และโรคผู้สูงอายุ โรงพยาบาลวิชัยยุทธ และประธานชมรมเชื้อราทางการแพทย์ประเทศไทย โพสต์ผ่านเพจ “หมอมนูญ ลีเชวงวงศ์ FC” ระบุ
“Mycobacterium avium complex (MAC) เป็นเชื้อมัยโคแบคทีเรียที่ไม่ใช่เชื้อวัณโรค Non-tuberculous mycobacteria (NTM) ชนิดโตช้า เป็นเชื้อที่สามารถพบได้ทั่วไปในสิ่งแวดล้อมในน้ำ ดิน รวมทั้งสัตว์ปีกหลายชนิดทั้งนกในธรรมชาติ
ในปัจจุบันพบคนไทยป่วยด้วยเชื้อกลุ่ม MAC เพิ่มขึ้นทั้งผู้ป่วยทั่วไปที่ไม่มีโรคประจำตัวโดยเฉพาะผู้หญิงและผู้ป่วยโรคเอดส์ระยะสุดท้าย โรคนี้ไม่ติดต่อระหว่างคนสู่คน
การตรวจเสมหะวินิจฉัยด้วยการย้อมสีแบคทีเรียทนกรด (acid fast smear) ให้ผลบวกไม่สามารถแยกว่าเป็นเชื้อวัณโรคหรือวัณโรคเทียม การรักษาเชื้อ MAC ด้วยยาฆ่าเชื้อวัณโรคไม่ได้ผล แพทย์ต้องส่งเพาะเชื้อหาว่าเป็นวัณโรคแท้หรือเทียมและเป็นชนิดไหน และต้องตรวจหาความไวต่อยา เพื่อให้การรักษาได้ถูกต้อง
ผู้ป่วยหญิงไทยอายุ 55 ปีปกติแข็งแรงดี ไม่มีโรคประจำตัว เมื่อ 7 ปีที่แล้ว มีอาการไอเล็กน้อย ไม่มีไข้ ไม่เบื่ออาหาร น้ำหนักไม่ลด ไม่มีไอเป็นเลือด เอกซเรย์ปอดที่โรงพยาบาลเอกชนแห่งหนึ่งพบผิดปกติ ตรวจเสมหะย้อมเชื้อหาวัณโรค AFB smear ไม่พบเชื้อ แพทย์ให้ยารักษาวัณโรคนาน 6 เดือน
เมื่อ 3 ปีที่แล้วมีอาการไออีก ไปรักษาที่รพ.อีกแห่งหนึ่ง เอกซเรย์ปอดผิดปกติเพิ่มขึ้น เก็บเสมหะส่งตรวจหาวัณโรค แพทย์ที่รักษาสงสัยอาจเป็นวัณโรคเทียมแต่ก็ยังให้ยารักษาวัณโรคชุดเดิมซ้ำอีก 6 เดือน
ผู้ป่วยยังไอต่อเนื่อง เหนื่อยบ้าง ไม่มีไข้ ไม่เบื่ออาหาร น้ำหนักไม่ลด จึงมาปรึกษา ตรวจร่างกายปกติ ได้ทำคอมพิวเตอร์ปอดพบโพรงขนาด 1.5 เซนติเมตร ที่ปอดซ้ายด้านบน (ดูรูป) ได้ทำการส่องกล้องเข้าไปดูในหลอดลม ไม่พบอะไรผิดปกติ ดูดเสมหะจากหลอดลม ย้อมเชื้อสีแบคทีเรียทนกรด(AFB smear)ให้ผลบวก
ส่งเพาะเชื้อ พบวัณโรคเทียมชนิด Mycobacterium avium complex (MAC) ได้ให้ยารักษาเชื้อนี้ตามผลความไวของเชื้อต่อยา MAC เป็นโรคที่รักษายาก ต้องให้การรักษานาน และต้องติดตามระยะยาวเป็นปี"
ในปัจจุบันพบคนไทยป่วยด้วยเชื้อกลุ่ม MAC เพิ่มขึ้นทั้งผู้ป่วยทั่วไปที่ไม่มีโรคประจำตัวโดยเฉพาะผู้หญิงและผู้ป่วยโรคเอดส์ระยะสุดท้าย โรคนี้ไม่ติดต่อระหว่างคนสู่คน
การตรวจเสมหะวินิจฉัยด้วยการย้อมสีแบคทีเรียทนกรด (acid fast smear) ให้ผลบวกไม่สามารถแยกว่าเป็นเชื้อวัณโรคหรือวัณโรคเทียม การรักษาเชื้อ MAC ด้วยยาฆ่าเชื้อวัณโรคไม่ได้ผล แพทย์ต้องส่งเพาะเชื้อหาว่าเป็นวัณโรคแท้หรือเทียมและเป็นชนิดไหน และต้องตรวจหาความไวต่อยา เพื่อให้การรักษาได้ถูกต้อง
ผู้ป่วยหญิงไทยอายุ 55 ปีปกติแข็งแรงดี ไม่มีโรคประจำตัว เมื่อ 7 ปีที่แล้ว มีอาการไอเล็กน้อย ไม่มีไข้ ไม่เบื่ออาหาร น้ำหนักไม่ลด ไม่มีไอเป็นเลือด เอกซเรย์ปอดที่โรงพยาบาลเอกชนแห่งหนึ่งพบผิดปกติ ตรวจเสมหะย้อมเชื้อหาวัณโรค AFB smear ไม่พบเชื้อ แพทย์ให้ยารักษาวัณโรคนาน 6 เดือน
เมื่อ 3 ปีที่แล้วมีอาการไออีก ไปรักษาที่รพ.อีกแห่งหนึ่ง เอกซเรย์ปอดผิดปกติเพิ่มขึ้น เก็บเสมหะส่งตรวจหาวัณโรค แพทย์ที่รักษาสงสัยอาจเป็นวัณโรคเทียมแต่ก็ยังให้ยารักษาวัณโรคชุดเดิมซ้ำอีก 6 เดือน
ผู้ป่วยยังไอต่อเนื่อง เหนื่อยบ้าง ไม่มีไข้ ไม่เบื่ออาหาร น้ำหนักไม่ลด จึงมาปรึกษา ตรวจร่างกายปกติ ได้ทำคอมพิวเตอร์ปอดพบโพรงขนาด 1.5 เซนติเมตร ที่ปอดซ้ายด้านบน (ดูรูป) ได้ทำการส่องกล้องเข้าไปดูในหลอดลม ไม่พบอะไรผิดปกติ ดูดเสมหะจากหลอดลม ย้อมเชื้อสีแบคทีเรียทนกรด(AFB smear)ให้ผลบวก
ส่งเพาะเชื้อ พบวัณโรคเทียมชนิด Mycobacterium avium complex (MAC) ได้ให้ยารักษาเชื้อนี้ตามผลความไวของเชื้อต่อยา MAC เป็นโรคที่รักษายาก ต้องให้การรักษานาน และต้องติดตามระยะยาวเป็นปี"