การพัฒนาคุณภาพการศึกษา โรงเรียนขนาดเล็ก ด้วยเทคโนโลยีทางไกลผ่านดาวเทียมตามแนวพระราชดำริ

ทรงสร้างประโยชน์สุขสู่ปวงประชา เสกสรร สิทธาคม [email protected] การพัฒนาคุณภาพการศึกษา โรงเรียนขนาดเล็ก ด้วยเทคโนโลยีทางไกลผ่านดาวเทียมตามแนวพระราชดำริ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชรัชกาลที่9ด้วยพระราชหฤทัยห่วงใยการศึกษาสำหรับเยาวชนในท้องถิ่น เฉพาะอย่างยิ่งโรงเรียนขนาดเล็กทรงตระหนักว่า การศึกษาเป็นปัจจัยสำคัญในการเสริมสร้างและพัฒนาความคิด สติปัญญา ความประพฤติและคุณธรรมของคนในชาติ ซึ่งเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาประเทศต่อไป จึงมีพระราชปณิธานส่งเสริมการศึกษาให้แพร่หลายทั้งในเมืองและชนบทที่ทุรกันดาร โดยเฉพาะแก่เด็กยากจนและด้อยโอกาส เพื่อให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นต่อไป พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้จัดตั้ง มูลนิธิการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม เมื่อปี ๒๕๓๙ ในวโรกาสมหามงคลที่ทรงครองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี มีนายขวัญแก้ว วัชโรทัยเป็นประธานกรรมการบริหารมูลนิธิฯ ซึ่งได้ร่วมกับสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.)กระทรวงศึกษาธิการ จัดการเรียนการสอนทางไกลผ่านดาวเทียม โดยมูลนิธิการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียมร่วมกับกระทรวงศึกษาธิการจัดสรรอุปกรณ์รับสัญญาณดาวเทียม ให้แก่โรงเรียนในสังกัด สพฐ. และสังกัดหน่วยงานอื่น จนถึงปัจจุบันเป็นจำนวนรวมกว่า ๓๐,๐๐๐ โรงเรียนทั่วประเทศ และดำเนินการถ่ายทอดสดการเรียนการสอนหลักสูตรประถมศึกษาและหลักสูตรมัธยมศึกษา ทางช่องดีแอลทีวี ๑-๑๒ หรือ True Vision ๑๘๐-๑๙๗ ซึ่งกองทัพบก องค์การโทรศัพท์แห่งประเทศไทย และหน่วยงานต่าง ๆ ร่วมกันโดยเสด็จพระราชกุศลเป็นการพระราชทานการศึกษาไปสู่ปวงชนชาวไทย แนวพระราชดำริด้านการจัดการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียมในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่9 นายขวัญแก้ว วัชโรทัย ประธานกรรมการบริหารมูลนิธิการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม ปัจจุบันถึงอสัญกรรมแล้ว เคยให้สัมภาษณ์ไว้ในหนังสือ “พระมหากษัตริย์นักพัฒนา เพื่อประโยชน์สุขสู่ปวงประชา” จัดทำโดยสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ และผลสัมฤทธิ์อย่างเป็นรูปธรรมที่เกิดขึ้นแก่โรงเรียนต่างๆ ว่า ความเป็นมา : พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชรัชกาลที่9ได้พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้จัดตั้งสถานีโทรทัศน์ขึ้นที่โรงเรียนไกลกังวล อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์เพื่อดำเนิน “โครงการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม” โดยเป็นแม่ข่ายการถ่ายทอดระบบทางไกลผ่านดาวเทียม ส่งสัญญาณออกอากาศแพร่ภาพไปยังโรงเรียนต่างๆ ในเครือข่ายทั่วประเทศ ซึ่งนอกจากจะเป็นการนำเทคโนโลยีมาใช้เสริมสร้างประสิทธิภาพการเรียนการสอนให้ขยายไปสู่ชนบทห่างไกล ซึ่งไม่มีใครคิดทำมาก่อนแล้ว ยังเป็นการสร้างโอกาสทางการศึกษาที่มีคุณภาพและมาตรฐานเดียวกันระหว่างโรงเรียนชนบทท้องถิ่นทุรกันดารและโรงเรียนในเมือง รวมทั้งช่วยให้ประชาชนได้นำเทคโนโลยีดังกล่าวมาพัฒนาคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ตลอดจนบรรเทาปัญหาของโรงเรียนในจังหวัดห่างไกลและโรงเรียนในชนบทที่ขาดแคลนครูสอนวิชาเฉพาะหรือสอนวิชาสามัญ โดยทรงมีพระราชดำริให้จัดตั้ง “มูลนิธิการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม” เพื่อบริหารจัดการและดำเนินโครงการดังกล่าว ในปัจจุบันมีโรงเรียนต่างๆ ทั่วประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งโรงเรียนขนาดเล็กเข้าร่วมโครงการฯ เพื่อแก้ไขปัญหาการขาดแคลนครูได้อย่างมีประสิทธิภาพดียิ่ง ครูตู้ คุณครูพระราชทานผ่านดาวเทียม : ตลอดระยะเวลา 20 ปีที่ผ่านมา มูลนิธิการศึกษาทางไกล ผ่านดาวเทียมได้จัดการศึกษา โดยถ่ายทอดการเรียนการสอนของหลักสูตรขั้นพื้นฐานจากโรงเรียนวังไกลกังวล หัวหิน ซึ่งเป็นโรงเรียนของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่9 ดังนั้น การรับฟังการเรียนการสอนจากโรงเรียนแห่งนี้ จึงเป็นการรับฟังการเรียนการสอนที่พระราชทานจากโรงเรียนของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในรูปแบบ “ถ่ายทอดสด ๑ ช่อง ๑ ชั้น” สอนโดยครูคนเดียวกัน วิชาเดียวกัน เวลาเดียวกัน คุณภาพมาตรฐานเช่นเดียวกันกับนักเรียนโรงเรียนวังไกลกังวล เพื่อเปิดโอกาสให้โรงเรียนต่างๆ ที่ขาดแคลนครูโดยเฉพาะครูประจำวิชา สามารถดำเนินกิจกรรมการเรียนการสอนได้เท่าเทียมกัน อีกทั้งช่วยให้เด็กนักเรียนในต่างจังหวัดผู้ด้อยโอกาสและยากจนรู้สึกว่าตนมิได้ถูกทอดทิ้ง แต่ได้รับพระราชทานการศึกษา ผ่านเครื่องรับโทรทัศน์ ถ่ายทอดการเรียนการสอนสู่ห้องเรียนแต่ละห้อง แต่ละชั้นเรียนในโรงเรียนต่างๆ ทั่วประเทศ โดยโรงเรียนแต่ละแห่งจะติดตั้งจานดาวเทียมเพียงจานเดียว และติดตั้งเครื่องรับสัญญาณจำนวนเท่ากับจำนวนห้องเรียนเท่านั้น ก็สามารถรับสัญญาณได้ การดำเนินงานของมูลนิธิการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียมในการจัดการเรียนการสอน : นอกจากหลักสูตรขั้นพื้นฐานแล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่9ได้พระราชทานรายการ “ศึกษาทัศน์” หรือ Quest for Knowledge เป็นรายการที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชพระราชทานพระราชวโรกาสนำ นักเรียนและครูโรงเรียนวังไกลกังวลเดินทางไปทัศนศึกษานอกสถานที่ ศึกษาหาความรู้จากพื้นที่และภูมิปัญญาท้องถิ่นในเรื่องภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์ สถานที่ท่องเที่ยวและศิลปะแขนงต่างๆ โดยเฉพาะพระราชทานให้มีการบันทึกเทปการเรียนการสอน นับเป็นการแสดงให้เห็นถึงพระปรีชาสามารถในศาสตร์แขนงต่างๆ และทรงเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์เดียวในโลกที่ทรงสอนนักเรียนในลักษณะเช่นนี้ เรียนผ่าน ครูตู้ ผลสัมฤทธิ์ที่พิสูจน์ได้ : ผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาจากการเรียนกับระบบการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม หรือ ครูตู้ ที่ผ่านมาเป็นที่น่าพอใจยิ่งและมีสถิติสูงขึ้นทุกปี ดังจะเห็นได้ว่า ข้อมูลปัจจุบัน สำรวจเมื่อเดือนธันวาคม ๒๕๕๔ มีนักเรียนที่จบจากโรงเรียนราชประชานุเคราะห์ในพระบรมราชูปถัมภ์ทั่วประเทศที่จัดการเรียนการสอนด้วยระบบทางไกลผ่านดาวเทียมจากทุกภาคของประเทศจำนวน ๖๘๔ คน สามารถเข้าเรียนต่อในระดับอุดมศึกษาและประสบความสำเร็จเป็นจำนวนมาก และมีนักเรียนที่เรียนกับครูตู้ ได้รับทุนพระราชทานเข้าเรียนระดับอุดมศึกษา มีความสามารถจนได้รับรางวัลชนะเลิศการแข่งขันโต้เถียงปัญหาทางกฎหมาย โดยการแถลงด้วยวาจาในขั้นศาลอุทธรณ์ร่วมกับมหาวิทยาลัย ๒๐ แห่ง หรือนักเรียนชาวเขาเผ่าลีซอก็สามารถเข้าศึกษาต่อในคณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ ตลอดจนนักเรียนในโรงเรียนปอเนาะที่มีนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๖ ก็สามารถสอบเข้าศึกษาในมหาวิทยาลัยได้ถึง ๗๐ คน จากจำนวนทั้งหมด ๑๐๐ คน เป็นที่ประจักษ์ชัดว่า มีผลสัมฤทธิ์ที่ดีมากจากการที่โรงเรียนขนาดเล็ก เช่น โรงเรียนต่างๆ ที่ตั้งอยู่ในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุพรรณบุรี เขต ๑ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ นำเทคโนโลยีการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียมมาใช้และประยุกต์เทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้เป็นเครื่องมือยกระดับคุณภาพและกระจายโอกาสทางการศึกษาแก่นักเรียน ตลอดจนกำหนดนโยบายให้ครูทุกคนในโรงเรียนขนาดเล็กทุกแห่งจัดการเรียนการสอนในลักษณะดังกล่าว นั้น คือ ด้วยการใช้วิธีการเรียน การสอนเช่นนี้ ทำให้โรงเรียนขนาดเล็กสามารถดำรงอยู่ได้ โดยมีคุณภาพผลสัมฤทธิ์ที่ดีขึ้น เด็กในโรงเรียนได้เรียนรู้จากสื่อที่ทันสมัยเท่าเทียมกับโรงเรียนในเมืองหรือโรงเรียนขนาดใหญ่ และช่วยลดต้นทุนในการจัดจ้างบุคลากรครู และใช้เทคโนโลยีที่ธรรมดาแบบไม่ธรรมดา นับเป็นการเรียนรู้ตามรอยพระยุคลบาทและหลักการทรงงาน ในเรื่อง ประหยัด เรียบง่าย และได้ประโยชน์สูงสุด ดังเช่น พระราชกรณียกิจในด้านการพัฒนาและช่วยเหลือราษฎร ที่ทรงใช้หลักในการแก้ปัญหาด้วย ความเรียบง่ายและประหยัด ราษฎรสามารถทำเองได้ หาได้ในท้องถิ่นและประยุกต์ใช้สิ่งที่มีอยู่ในภูมิภาคนั้น ๆ มาแก้ไขปัญหาโดยไม่ต้องลงทุนสูงหรือใช้เทคโนโลยีที่ไม่ยุ่งยากนัก