ที่ประเทศจีน อินเตอร์เน็ตมือถือ (mobile internet) ได้กลายเป็นสิ่งสำคัญในชีวิตของผู้คน คนจีนใช้มือถือและแอปพริเคชั่นในชีวิตประจำวันอย่างแพร่หลาย ซึ่งทำให้ชีวิตของพวกเขามีสีสันและสะดวกรวดเร็วยิ่งขึ้น คนจีนใช้วีแชท (WeChat) ซึ่งรวมทุกฟังก์ชั่นการใช้งานของแอปพริเคชั่นอื่นๆ อาทิ Facebook, Instagram, Viber, Whatsapp ไว้ในระบบเดียว โดยมีข้อดีคือ ทำให้คนจีนไม่ต้องวุ่นวายกับการเปลี่ยนแอปพริเคชั่นไปมาเพื่อรับส่งข้อมูลและแชร์ความเห็นระหว่างกัน ที่สำคัญยิ่งไปกว่านั้นก็คือ วีแชทกลายเป็นเครื่องมือสำคัญในการทำงานเพื่อสื่อสารและดำเนินกิจกรรมต่างๆ คนจีนใช้วีแชทในทุกด้าน ไม่ว่าจะเป็นการดำเนินชีวิต การศึกษา และการติดต่อในสังคม จนแทบจะกลายเป็นเครื่องมือเดียวของคนจีนในการติดต่อสื่อสารในปัจจุบัน วีแชทไม่เพียงมีฟังก์ชั่นการสนทนาด้วยเสียงและวีดีโอ แต่ยังสามารถใช้ประชุมทางไกลได้ด้วย ทำให้ผู้ใช้ทั่วโลกไม่จำเป็นต้องเสียเงินแม้แต่นิดเดียวก็สามารถสื่อสารกันได้อย่างสะดวกสบาย นอกจากนี้ ยังมีนักเขียนผู้ใช้สื่อ we media จำนวนไม่น้อยใช้วีแชทเป็นช่องทางในการเผยแพร่ผลงานเขียนของตนเอง ผู้ที่สนใจผลงานเขียนดังกล่าวก็สามารถจ่ายค่าบริการเพื่อเข้าไปอ่านในวีแชทได้ ซึ่งถือเป็นการเปิดโอกาสให้กับนักเขียนที่ทำงานที่บ้านมีช่องทางใหม่ในการหารายได้ ในขณะเดียวกัน ภาคธุรกิจทุกประเภทสามารถใช้บัญชีสาธารณะ (public account) ทางวีแชทในการส่งข้อมูลและโฆษณา ขอรับคำติชม ที่จริงแล้ว ในประเทศจีนมีผู้คนเป็นหมื่นๆ ที่ใช้วีแชทในการขายสินค้า ผู้ใช้วีแชทจำนวน 1,000 ล้านคนส่วนใหญ่อยู่ในประเทศจีน ซึ่งแตกต่างกับผู้ใช้ Facebook จำนวน 3,000 ล้านคนที่อยู่กระจัดกระจายกันทั่วโลก จึงสามารถทำให้การเผยแพร่โฆษณาในวีแชทของธุรกิจจีนมีความเฉพาะเจาะจง และทำให้กิจกรรมในตลาดเกิดประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ชายชาวเมืองหางโจว กำลังใช้ "อาลีเพย์"ซื้อผัก (ภาพโดย ชูกังปิง /กวงหมิงโฟโต้) ระบบชำระเงินถือเป็นโครงสร้างฐานรากของอินเตอร์เน็ตมือถือของจีน ระบบชำระเงินของวีแชทและระบบ Alipay ของบริษัท Alibaba เป็นสองระบบที่แตกต่างกัน แต่สิ่งที่เหมือนกันก็คือการผูกระบบเข้ากับบัตรธนาคารของผู้ใช้ และสามารถใช้ได้แทบทุกพื้นที่ในจีน ความนิยมการใช้ระบบชำระเงินอิเล็กทรอนิกส์นี้ทำให้คนจีนพึ่งพาเงินสดน้อยลง ไม่ว่าจะเป็นการซื้อสินค้าชิ้นใหญ่อย่างเช่นรถยนต์หรือแม้กระทั่งกาแฟสักแก้ว ล้วนสามารถใช้ระบบชำระเงินผ่านมือถือได้ทั้งสิ้น ทั้งนี้ มีหลายคนทดลองใช้ชีวิตในเมืองใหญ่อย่างปักกิ่งและเซี่ยงไฮ้โดยปราศจากเงินสด และผลปรากฏว่าพวกเขาก็สามารถใช้ชีวิตแบบนี้ได้โดยขอแค่มีโทรศัพท์มือถือหนึ่งเครื่องก็เพียงพอ ระบบชำระเงินอิเล็กทรอนิกส์ทำให้การเคลื่อนย้ายเงินทุนของคนจีนสะดวกรวดเร็ว การโอนเงินใช้เวลาเพียงไม่กี่วินาทีก็สำเร็จ และแต่ละธนาคารได้ผลิตแอปพริเคชั่นของตนเองเพื่อให้บริการลูกค้า จึงทำให้ธุรกรรมทางการเงินส่วนใหญ่ไม่จำเป็นต้องไปกระทำที่ธนาคารอีกต่อไป เด็กหญิงชาวเมืองหานตาน มณฑลเหอเป่ย กำลังตรวจสอบเช็กเอาต์ ผ่าน "อาลีเพย์"(ภาพโดยเหา ชุ่นอิง/กวงหมิงโฟโต้) นอกจากนี้ ระบบ Alipay ได้จัดทำคะแนนความน่าเชื่อถือ (credit score) เพื่อช่วยสรรสร้างระบบเครดิตทางสังคมในจีน โดยผู้ใช้ Alipay ทุกคนไม่ว่าจะเป็นผู้ขายหรือผู้ซื้อ จะมีคะแนนความน่าเชื่อถือของตนเอง ซึ่งจะบ่งบอกระดับความซื่อสัตย์ของบุคคลเหล่านั้นต่อการปฏิบัติตามสัญญาและการทำกิจกรรมต่างๆ ในชีวิตประจำวัน บริษัท Alibaba ยังช่วยบุคคลที่มีระดับคะแนนความน่าเชื่อถือสูงสามารถละเว้นการวางเงินมัดจำเพื่อเช่าที่พักหรือเช่ารถยนต์ หรือแม้กระทั่งการทำวีซ่าโดยไม่ต้องใช้เอกสารประกอบ ซึ่งทำให้คะแนนความน่าเชื่อถือนี้เกิดประโยชน์ต่อชีวิตผู้คนอย่างแท้จริง คนจีนในปัจจุบันให้ความสำคัญกับความน่าเชื่อถือเป็นอย่างยิ่ง ทุกคนประสงค์จะมีคะแนนความน่าเชื่อถือในระดับสูง ซึ่งจะช่วยทำให้เข้าถึงการบริการต่างๆ ที่สะดวกสบายและรวดเร็วมากขึ้น การใช้อินเตอร์เน็ตมือถือในจีนไม่ได้มีเฉพาะเพื่อการติดต่อในสังคมและระบบชำระเงินเท่านั้น แต่ยังมีอิทธิพลอย่างมากต่อกิจกรรมต่างๆ ในชีวิตคนจีน รถจักรยานจำนวนหลายพันคัน ซึ่งให้บิรการสาธารณะ ในเมืองเจิ้งโจว (ภาพโดยหลัว ชิงหาน/กวงหมิงโฟโต) ตัวอย่างเช่น บริการจักรยานสาธารณะ (bike sharing) ซึ่งถูกขนานนามว่าเป็นหนึ่งใน“สี่สิ่งประดิษฐ์ยิ่งใหญ่ของจีนยุคใหม่” และได้เปลี่ยนรูปแบบการเดินทางของคนจีนอีกครั้ง ในอดีตจีนเป็นประเทศที่ใช้จักรยานเป็นจำนวนมาก แต่เมื่อการพัฒนาทางเศรษฐกิจรุดหน้า คนจีนจำนวนมากเริ่มหันมาซื้อรถยนต์ แต่เพราะรถยนต์จำนวนมากเหล่านี้ที่ทำให้การจราจรติดขัดและก่อมลพิษ ปัจจุบันนี้ มีบริษัทหลายแห่งเริ่มให้บริการจักรยานเป็นพันเป็นหมื่นคันในเมืองต่างๆ ผู้คนสามารถใช้แอปพริเคชั่นมือถือสแกน QR code บนจักรยานแล้วก็จะนำจักรยานไปใช้ได้โดยมีค่าบริการเพียง 0.1 ดอลลาร์สหรัฐ/ชั่วโมง ทั้งนี้ ชาวจีนนิยมใช้บริการจักรยานสาธารณะนี้ในการเดินทางไปศูนย์ขนส่ง สถานีรถไฟใต้ดินและจุดเชื่อมต่อคมนาคมอื่นๆ ซึ่งสะดวกและสามารถช่วยลดมลพิษได้เป็นอย่างดี ตั้งแต่ปี ค.ศ.2018 เป็นต้นมา ได้เกิดบริการที่คล้ายคลึงตามมาในจีน อาทิ จักรยานไฟฟ้าสาธารณะและรถยนต์ไฟฟ้าสาธารณะ เราทราบกันดีว่า มีร้านอาหารมากมายที่มีบริการส่งอาหาร แต่ในประเทศจีน มีระบบออนไลน์ที่ให้บริการส่งอาหารโดยเฉพาะ โดยรวบรวมร้านค้าเป็นพันเป็นหมื่นร้านไว้ในระบบเดียว ผู้คนสามารถสั่งอาหารจากที่บ้าน ที่ทำงานหรือที่อื่นๆ ได้อย่างง่ายดายผ่านแอปพริเคชั่นในโทรศัพท์มือถือ ซึ่งระบบจะช่วยค้นหาร้านอาหารบริเวณใกล้เคียง ผู้คนสามารถเลือกร้านอาหารและอาหารที่ตนเองอยากรับประทาน หลังจากนั้นกดจ่ายเงินผ่านแอปพริเคชั่น โดยพนักงานส่งอาหารของบริษัทที่ออกแอปพริเคชั่นจะรับคำสั่งจากระบบเพื่อนำอาหารที่ถูกสั่งไปส่งให้ลูกค้าถึงที่ ทั้งนี้ พนักงานส่งอาหารแต่ละคนไม่ได้ส่งอาหารจากร้านเดียว แต่จะรับทราบคำสั่งจากระบบว่าต้องไปรับอาหารที่ร้านใดเพื่อส่งไปที่ใด โดยพนักงาน 1 คนสามารถส่งอาหารให้ผู้ใช้บริการได้อย่างน้อย 10 คนภายในเวลา 1 ชั่วโมง ระบบนำทางบนมือถือ (Mobile Navigation) ถือเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับคนที่ขับรถ โปรแกรมนำทางบนมือถือของจีนไม่เพียงแต่สามารถแนะนำเส้นทางที่สะดวกที่สุดแก่ผู้ขับ หากแต่ยังสามารถแสดงข้อมูลสภาพการจราจรบนเส้นทางในขณะนั้นและเลือกเส้นทางใหม่ที่ดีกว่าให้ด้วย ช่วยให้ผู้ขับสามารถเดินทางถึงจุดหมายได้เร็วขึ้น นอกจากนี้ โทรศัพท์มือถือที่ผลิตในจีนจำนวนไม่น้อยยังรองรับระบบนำทางของดาวเทียมเป่ยโต่ว (Beidou) ซึ่งจีนคิดค้นและพัฒนาขึ้น และคาดว่าจะให้บริการระบบนำทางที่แม่นย่ำนี้แก่ผู้คนทั่วโลกในอนาคต "อาลีเพย์"ในประเทศออสเตรเลีย (ภาพโดยซู กังปิง/กวงหมิงโฟโต้) นอกจากการบริการด้านการดำเนินชีวิตแล้ว การช้อปปิ้งบนมือถือเป็นสิ่งที่ผู้คนชื่นชอบ ระบบ AliExpress ในประเทศจีนเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า “เถาเป่า” (Taobao) คำนี้ในภาษาจีนแปลว่า การค้นหาสิ่งที่คุณชื่นชอบ ซึ่งที่จริงแล้ว เถาเป่าถือเป็นระบบอีคอมเมิร์สที่มีอิทธิพลมากที่สุดในจีน ในปัจจุบันนี้ ในวันที่ 11เดือน 11 (พฤศจิกายน) ของทุกปี เถาเป่าจะร่วมกับผู้ขายออนไลน์จำนวนหลายสิบล้านรายจัดกิจกรรมส่งเสริมการขายขนาดใหญ่ คล้ายคลึงกับกิจกรรม “Black Friday ลดราคา” ของประเทศตะวันตกในวันที่ 11 พฤศจิกายน ปี ค.ศ. 2018 เพียงวันเดียว เฉพาะสินค้าที่ขายออกไปจากระบบเถาเป่าก็มีมูลค่าสูงถึง 3 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ ทั้งนี้ ในเถาเป่า คุณสามารถซื้ออสังหาริมทรัพย์ รถยนต์ หรือแม้กระทั่งปากกา 1 ด้ามและน้ำเปล่า 1 ขวด ตามข้อมูลทางสถิติ มูลค่าการซื้อขายผ่านระบบอีคอมเมิร์สคิดเป็นหนึ่งในห้าของมูลค่าการบริโภคของจีนทั้งประเทศ ซึ่งสามารถตีความได้ว่า สินค้าหนึ่งชิ้นในห้าชิ้นถูกซื้อขายผ่านระบบออนไลน์ โดยบนระบบออนไลน์นี้ บริษัทขนาดใหญ่สามารถขายสินค้าที่บริษัทผลิต ถึงแม้ว่าจะเป็นสินค้าแบรนด์หรูที่มีราคาขายสูงมากก็ตาม ในขณะเดียวกัน ผู้ขายรายย่อยก็สามารถขายสินค้าหัตถกรรมและสินค้าเกษตรที่ผลิตเอง ระบบอีคอมเมิร์สช่วยทำให้แรงงานจีนจำนวนมากมีงานทำ และยังช่วยทำให้พื้นที่ที่ยังล้าหลังในจีนพัฒนาขึ้นอีกด้วย เพื่อให้ผู้บริโภคได้รับสินค้าที่สั่งซื้อรวดเร็วขึ้น ธุรกิจขนส่งและโลจิสติกส์ในจีนได้พัฒนาระบบตัวเองไปอย่างมาก ในเมืองใหญ่ของจีน คนที่สั่งซื้อสินค้าออนไลน์สามารถได้รับสินค้าภายใน 3 ชั่วโมง ถึงแม้คุณจะสั่งซื้อสินค้าจากเมืองที่อยู่ห่างไกลกว่าหนึ่งพันกิโลเมตร วันถัดไปคุณก็จะได้รับสินค้า ปี ค.ศ. 2018 ในประเทศจีนมีการจัดส่งพัสดุมากถึงประมาณ 5 หมื่นล้านชิ้น ในจำนวนนี้ส่วนใหญ่เป็นการจัดส่งสินค้าที่คนซื้อจากเถาเป่าและระบบอีคอมเมิร์สอื่นๆ พูดได้ว่า อินเตอร์เน็ตมือถือกำลังเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของคนจีนในด้านต่างๆ อย่างมหาศาล จีนเองก็คาดหวังว่าจะสามารถแบ่งปันเทคโนโลยีนี้แก่ประชาชนและประเทศอื่นๆ ที่มีความสนใจประโยชน์ของเทคโนโลยีดังกล่าว อันจะช่วยส่งเสริมให้ผู้คนทั่วโลกมีคุณภาพชีวิตที่ดียิ่งขึ้น ผู้เขียน: เจ้า เจียเจิ้ง