พระนางพญาเสน่ห์จันทน์ วัดตาเถรขึงหนัง

สัปดาห์พระเครื่อง / ราม วัชรประดิษฐ์ พระนางพญาเสน่ห์จันทน์ เป็นพระยอดนิยมของเมืองสุโขทัยพิมพ์สำคัญ ได้รับการยอมรับว่าเป็นพระเครื่องสกุล ‘พระนางพญา’ ที่เก่าแก่ที่สุด มีอายุความเก่าถึงประมาณ 600 ปี สร้างขึ้นในยุคสมัยสุโขทัย ก่อนพระนางพญา จ.พิ¬ษณุโลก ซึ่งสร้างในสมัยกรุงศรีอยุธยา มีพุทธลักษณะงดงามที่¬สุดด้วยพุทธศิลปะยุคสุโขทัยบริสุทธิ์ มีควา¬มอ่อนช้อยหวานซึ้งเป็นเลิศ จัดเป็นพระที่มีตระกูลสูง และด้วยเป็นพระที่พบน้อย ปัจจุบันจึงหายากมากๆ ราคาประเมินองค์งามๆ ไปถึงหลักแสนต้นๆ แล้ว ผู้สร้าง วัดตาเถรขึงหนัง เป็นชื่อที่ชาวบ้านเรียกกันมาแต่เดิม ต่อมาได้พบศิลาจารึกที่วัดปรากฏชื่อว่า “วัดศรีพิจิตรกิรติกัลยาราม” สร้างขึ้นในปี พ.ศ.946 โดย พระราชชนนีศรีธรรมราชมาดามหาดิลกรัตนราชนาถกรรโลงแม่ พระราชมารดาของพระมหาธรรมราชาธิราชเจ้าที่ 3 (ไสลือไท) เจ้าเมืองสุโขทัย ได้โปรดนิมนต์พระเถระชั้นผู้ใหญ่จากเมืองกำแพงเพชรมาสร้าง เมื่อวัดแล้วเสร็จ สันนิษฐานว่าได้ทรงสร้างพระพิมพ์บรรจุไว้เพื่อสืบทอดพระพุทธศาสนาตามคติโบราณ ซึ่งนอกจาก ‘พระนางพญาเสน่ห์จันทน์’ แล้ว ยังปรากฏพิมพ์พระเชตุพน พระเปิดโลก และพระแผงอีกหลายแบบ การค้นพบ เมื่อปี พ.ศ.2502 กรมศิลปากรได้ทำการบูรณะโบราณสถานที่จังหวัดสุโขทัย โบราณสถานอันเก่าแก่หลายแห่งได้ถูกค้นพบพระพุทธรูปและพระเครื่องบรรจุกรุไว้มากมาย โดยเฉพาะที่ "วัดตาเถรขึงหนัง" ซึ่งสร้างความมหัศจรรย์แก่ผู้อยู่เหตุการณ์ คือ เมื่อกรุถูกเปิด ปรากฏว่าภายในกรุนั้นหอมอบอวลไปทั่ว ก่อนพบพระพิมพ์สามเหลี่ยมลักษณะคล้ายพระนางพญาหลายร้อยองค์ อันเป็นที่มาของชื่อพิมพ์นั่นเอง เนื้อหามวลสาร เป็นพระเนื้อดินเผา ลักษณะเป็นเนื้อดินผสมว่านกับผงเกสรหอม ค่อนข้างร่วน แก่ดิน ซึ่งมีทั้งกรวดทรายผสมอยู่มาก องค์พระจึงเปราะและหักง่าย บางองค์ปรากฏคราบรักน้ำเกลี้ยงกับชาด พระที่ยังไม่ได้ผ่านการใช้จะปรากฏฝ้าขาวนวลจับอยู่ตามซอก ด้านหลังส่วนมากจะมีลายมือประทับอยู่ เท่าที่พบจะมีสีแดง สีเหลือง สีเขียว และ สีอมดำ โดย ‘สีแดง’ เป็นสีที่นิยมที่สุด พุทธลักษณะ องค์พระประธานประทับนั่ง ปางมารวิชัย ขัดราบบนอาสนะฐานเขียง ภายในกรอบทรงสามเหลี่ยมหน้าจั่ว ขนาดประมาณ 3.2 X 2.5 ซ.ม. การที่แยกเป็นชนิดใหญ่และเล็กนั้น ขึ้นกับลักษณะการตัดปีกกว้างจนดูใหญ่หรือชิดจนดูเล็กนั่นเอง องค์พระค่อนข้างล่ำสัน พระพักตร์ป้อมด้วยศิลปะแบบสุโขทัย รายละเอียดต่างๆ ขององค์พระชัดเจนงดงาม พุทธคุณ เป็นเลิศด้านเมตตามหานิยม โชคลาภ และแคล้วคลาด การพิจารณา นอกจากการดูพิมพ์ทรงแล้ว พระนางพญาเสน่ห์จันทร์ นั้น ผิวพรรณตามธรรมชาติมักมีคราบกรุเป็นฝ้า และหินปูนสีขาวอมเหลืองปกคลุมอยู่ทั่วไป ก็ต้องอาศัยจดจำสีสันธรรมชาติ ความหนา-บาง-แน่น ของคราบประกอบด้วย