คึกฤทธิ์ไปญี่ปุ่น

ทองแถม นาถจำนง เมื่อหลายปีก่อน ข้าพเจ้าเขียนรำลึกวาระ 100 ปีชาตกาล “คึกฤทธิ์ ปราโมช” ว่า ๐ เป็นคึกฤทธิ์ ไม่เหมือนใคร ใครไม่เท่า ประมวลเอา ศิลป์-ศาสตร์ ปราชญ์ครบเครื่อง วัฒนธรรม เศรษฐกิจ ทั้งการเมือง นามลือเลื่อง พันปี ไม่มีซา จะมีใคร โผนโลด โชติโชนเหมือน มีฤทธิ์เคลื่อน ให้คึก รำลึกหา ‘แฟนคึกฤทธิ์ อย่าได้ คิดระอา เพียงนึกถึง ก็จะมา อยู่ข้างกาย’ มาทั้ง ‘มอม’ ‘สามซอย’ และ‘สามสี’ และ ‘ลิ้นจี่- นางพญา’ ขุนตานหลาย ‘เจ้าลอย’พา ‘ผลลิเก’ เร่เรือพาย ฟัง ‘เพื่อนนอน’ ผ่อนสบาย อ่าน ‘แม่พลอย’ เที่ยว ‘เก็บเล็กผสมน้อย’ ‘ตอบปัญหา’ ‘สมภารกร่าง’ วิสัชนา ‘แกว่น’ไม่ถอย ‘เมืองมายา’ เสกสรร ชั้นเลิศลอย อีกนับร้อย บทประพันธ์ อันไม่ตาย เขียนคารวะ ด้วยหมึก ให้คึกฤทธิ์ วรรณศิลป์ ปลุกชีวิต ไม่เสื่อมหาย มนต์เสน่ห์ อักษร ไม่คลอนคลาย มิเสื่อมสลาย วรรณกรรม คำคึกฤทธิ์ ๐ ขึ้นต้นด้วยกลอนแล้ว ก็ต้องต่อไปด้วยกลอน.......... พอดีพลิกหนังสือเจอ กลอนที่ ม.ร.ว คึกฤทธิ์ ปราโมช เขียนเล่าเรื่องคราวที่ท่านเดินทางไปญี่ปุ่น กลอนบทนี้เขียนไว้ตั้งแต่ พ.ศ. 2502 ท่านเขียนตอบคุณ “หวั่น รำพึงจิต” ( 20 ธันวาคม 2502 ) ว่า ๐ ผมมานึกแปลกใจในตอนนี้ หมู่กวีถามปัญหามาสลอน ล้วนซักไซ้ไถ่ถามเป็นความกลอน ผมใจอ่อนทุกทีที่ถามมา ไปญี่ปุ่นครั้งนี้มีสาเหตุ กระทรวงการต่างประเทศเขาเห็นว่า ควรจะเชิญตัวผมชมภารา ดูสถานการณ์ขัดปัจจุบัน ได้สังเกตใกล้ชิดคิดเลื่อมใส เขาสร้างชาติกันได้ใหญ่มหันต์ เพราะคนของเขาแข็งร่วมแรงกัน จึงสร้างสรรค์ชาติเจริญเดินหน้าไป เหตุที่เขาก้าวไกลกว่าไทยเรา เป็นเพราะเขาเผชิญทุกข์ไม่สุกใส ส่วนเรานั้นขาดทุกข์สนุกใจ เลยไม่รู้สมุทัยแต่เดิมมา “ในวารีก็ไม่มีมัจฉาชาติ สุธาชาติก็ไร้ซึ่งรุกขา บนอากาศขาดหมู่สกุณา พสุธาดารดาษด้วยคนไป” นี่เป็นคำกวีเก่าเอามาเทียบ พอจะเปรียบให้รู้สึกนึกเอาได้ ว่าความทุกข์ญี่ปุ่นหนักสักเท่าไร แม้ว่าใจไม่แข็งพอก็อดตาย ความจำเป็นเข็นไว้ให้สามารถ ใครไม่อาจกินข้าวร้อนนอนตื่นสาย ถึงเมืองไทยจะล้าหลังยังสบาย ไม่ยากกายเหมือนมิตรอาทิตย์อุทัย จะมีสุขอีกเท่าไรก็ไม่รู้ ผมดูดูเห็นออกลูกกันใหญ่ คนเพิ่มปีละแสนออกแน่นไป นึกห่วงใยการข้างหน้าท่าไม่ดี แต่คนไทยนั้นไม่ไร้ความสามารถ คงนำชาติพ้นทุกข์เป็นสุขี ได้เจริญเดินไกลไม่นานปี ผมเชื่อถืออย่างนี้ตลอดมา ขอขอบใจในพรสุนทรสวัสดิ์ เชิญพระรัตนตรัยได้รักษา ให้คุณหวั่นสุขใจไร้โรคา คิดใดสมปรารถนาทุกสิ่งเอย ๐ ...................................... ก่อนจะจบขอต่ออีกสักหน่อย ข้าฯผู้น้อย(ทองแถม)ขอแนมแถมอักษร ตอนอายุสักสามสิบนั้นจากจร เร่ร่อนอยู่ไกลพู้นพลัดแผ่นดิน จะเลือกอยู่จีน,ออสเตรเลีย,อเมริกา ล้วนเลือกได้.....แต่ว่าจิตผันผิน สุดท้ายเลือกกลับไทย....ใจชาชิน ถึงจะโหดหินชาติ......ก็ชาติเรา (เองนี่หว่า....555 )