รศ.ดร.สุขุม เฉลยทรัพย์
มหาวิทยาลัยสวนดุสิต
เทศกาลสงกรานต์ หรือปีใหม่แบบไทยไทย แม้จะผ่านพ้นได้ไม่กี่วัน บรรยากาศแห่งความสุข สนุกสนาน ยังคงเป็นสิ่งที่ยังตราตรึงอยู่ในความทรงจำของคนไทยอย่างไม่เลือนหาย เพราะคงไม่มีใครกล้าปฏิเสธว่า สงกรานต์ ที่ผ่านมา นอกจากจะคลายร้อนจากอากาศที่ร้อนอบอ้าวได้แล้ว ยังเป็นวันหยุดต่อเนื่องหลายวันที่ทำให้คนไทยได้พักผ่อน ท่องเที่ยว ใช้ชีวิตอยู่กับครอบครัวอย่างมีความสุข...
ดังนั้น คงไม่ใช่เรื่องเกินจริงที่จะกล่าวว่า สงกรานต์ เป็นประเพณีที่เต็มไปด้วยคุณค่าสำหรับสังคมไทยในหลากหลายมิติไม่ว่าจะเป็น คุณค่าต่อศาสนา การทำบุญ ตักบาตรเลี้ยงพระ ฟังเทศน์ สรงน้ำพระ ปฏิบัติธรรมหรือปล่อยนกปล่อยปลา เหล่านี้ล้วนแล้วแต่เป็นการสืบทอดพระพุทธศาสนาและเป็นการปฏิบัติที่นำความรุ่งเรืองมาสู่ชีวิตทั้งสิ้น
คุณค่าต่อสังคม เป็นประเพณีที่ก่อให้เกิดความเอื้ออาทรต่อสิ่งแวดล้อม เช่น การทำความสะอาดบ้านเรือน สิ่งของเครื่องใช้ของตนให้สะอาดหมดจดเพื่อต้อนรับปีใหม่ด้วยความแจ่มใส เบิกบาน หรือช่วยทำความสะอาดสาธารณสถานต่าง ๆ ไม่ว่าวัดวาอาราม อาคารสถานที่ราชการ เป็นต้น
คุณค่าต่อชุมชน เป็นวันที่ก่อให้เกิดความสมัครสมานในชุมชน เช่น การได้มาพบปะสังสรรค์ ทำบุญร่วมกันในวัด ชมการละเล่นสนุกสนาน หรือเล่นสาดน้ำในหมู่เพื่อนฝูง คนรู้จักด้วยมิตรไมตรี หรือแม้แต่ คุณค่าต่อครอบครัว ทำให้เกิดความรักความผูกกกพันในครอบครัว เช่น สมาชิกในครอบครัวมาทำบุญร่วมกัน ลูกหลานมารดน้ำขอพรจากพ่อแม่เพื่อเป็นสิริมงคลในการเริ่มต้นปีใหม่
แม้จะเป็นเทศกาลที่เต็มไปด้วยคุณค่าที่หลากหลาย แต่อย่างไรก็ตามประเด็นเกี่ยวกับครอบครัว เป็นสิ่งที่คนในสังคมให้ความสำคัญค่อนข้างมาก เพราะการกลับไปเยี่ยมภูมิลำเนายังเป็นการช่วยเติมกำลังใจให้กับทั้งตนเองและครอบครัว โดยเฉพาะผู้สูงอายุจะเป็นการช่วยลดความเหงาและความรู้สึกไร้ค่าอีกด้วย ส่วนเด็กเล็กจะได้สร้างความสัมพันธ์และความทรงจำที่ดีกับพ่อแม่ที่ไม่ค่อยได้มีโอกาสอยู่ด้วยกัน
นอกจากนั้นการได้อยู่กับสมาชิกของครอบครัวที่จากกันไปนานจะทำให้ตนเองรู้สึกว่าการทำงานที่ผ่านมานั้นมีความหมาย ได้รู้สึกถึงคุณค่าในตัวเอง ได้เปลี่ยนบรรยากาศจากความวุ่นวายในตัวเมืองสู่ความสงบเงียบ พักผ่อนสมอง และหยุดคิดเรื่องงาน ซึ่งจะทำให้ได้ฟื้นฟูกำลังกายและกำลังใจให้พร้อมกับการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพในอนาคต
พูดง่ายๆ ก็คือ การได้อยู่กับครอบครัว เปรียบเสมือนเป็น ยาชูกำลังชั้นดี ซึ่งจะสร้างกำลังใจในการดำเนินชีวิตของคนไทยจำนวนไม่น้อย เพราะเชื่อว่าหลังเทศกาลสงกรานต์ หลายๆ คน อาจจะต้องกลับไปเผชิญหน้ากับสารพันปัญหาที่รุมเร้า (หรือใครจะกล้าปฏิเสธ..!!?)
ปัญหาที่เกิดขึ้นหลังสงกรานต์ และมักจะถูกนำมาพูดถึงในทุกๆ ปี ก็คือ การเกิดอุบัติเหตุ ตั้งแต่ปี 2559 ถึง 2561 ที่ผ่านมา พบว่า ตัวเลขการเกิดอุบัติเหตุรวมเพิ่มสูงขึ้น เฉลี่ยประมาณ 300 ครั้ง โดยปี 2559 จำนวนครั้งของการเกิดอุบัติเหตุอยู่ที่ 3,447 ครั้ง ขณะที่ปี 2561 เกิดอุบัตเหตุถึง 3,714 ครั้ง และมีผู้เสียชีวิตถึง 418 ราย นอกจากนั้นในทุกๆ ปีจะมีผู้พิการเพิ่มขึ้นประมาณกว่า 300 คน สาเหตุหลักของการเสียชีวิตจากอุบัติเหตุในเทศกาลสงกรานต์แต่ละปีมาจากพฤติกรรมผู้ขับขี่ดื่มแล้วขับ
เศรษฐกิจและค่าใช้จ่ายไม่เพียงพอ เป็นอีกหนึ่งปัญหาที่หลายคนอาจต้องพบเจอหลังเทศกาลสงกรานต์ เนื่องจากการเดินทางกลับบ้านเกิดเพื่อเยี่ยมครอบครัว หรือแม้แต่การเดินทางท่องเที่ยวทั้งในและต่างประเทศนั้น ทำให้เกิดค่าใช้จ่ายต่างๆ ที่เพิ่มขึ้นตามมา ทั้งค่าเดินทาง ค่าของฝาก หรือแม้แต่ ค่าอาหารเครื่องดื่มต่างๆ ดังนั้น จึงควรมีการบริหารและวางแผนการเงิน ไม่เพียงแค่เฉพาะในช่วงเทศกาลเท่านั้น แต่ควรมีการดำเนินการเป็นประจำในทุกๆ เดือน โดยเมื่อเงินเดือนออกให้แบ่งส่วนของค่าใช้จ่ายและเงินออมออกมาให้ชัดเจน โดยแบ่งเป็นค่าใช้จ่ายประจำแต่ละเดือน เงินออม และเงินทุนสำรอง
ส่วนอีกหนึ่งปัญหาที่น่าจะสร้างความเครียดให้แก่คนในสังคมอย่างกว้างขวางในขณะนี้ คงหนีไม่พ้นเรื่อง การเมือง เนื่องจากการเมือง แม้จะเป็นเรื่องเชิงนโยบาย แต่ก็เป็น ยาดำ ที่เข้าไป แทรกซึมในทุกภาคส่วนของสังคม และเป็น ตัวจักรสำคัญ ที่จะขับเคลื่อนให้ประเทศไทยมีความเจริญก้าวหน้า ไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนแปลงระบบคมนาคม การศึกษา ด้านสาธารณสุข หรือแม้แต่การมีคุณภาพชีวิตที่ดีของคนในสังคม
เมื่อเป็นเช่นนั้น จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่ ณ วันนี้ สังคมไทยจะให้ความสนใจกับการเมืองไทย โดยเฉพาะผลการเลือกตั้งอย่างเป็นทางการ เนื่องจากแม้เวลาจะล่วงเลยเกือบครบเดือนแล้วตาม แต่ทั้งนักการเมืองและคนไทยทุกคน ก็ยังไม่ทราบผลการเลือกที่ชัดชัด แล้วเมื่อเป็นเช่นนั้น ย่อมทำให้การจัดตั้งรัฐบาลมีความล่าช้า จนส่งผลต่อการบริหารและขับเคลื่อนประเทศอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
นี่คือ ปัญหาบางส่วนที่ คนไทย ต้องเผชิญหลังจากที่ได้พักยกในช่วงสงกรานต์ ซึ่งไม่ว่าจะต้องเจอกับปัญหาใด แต่หากคนไทยนำความสุขจากการได้อยู่กับครอบครัว การได้พักผ่อน และท่องเที่ยวมาเป็นกำลังใจในการต่อสู้กับอุปสรรคปัญหาต่างๆ เชื่อว่าพลังงานเชิงบวกจากเทศกาลสงกรานต์นั้น น่าจะเป็นแรงเสริมให้คนไทย ยิ้มสู๋ สามารถฝ่าฟันปัญหาอุประสรรคที่รุมเร้าได้...ไม่มากก็น้อย
ถ้าจะให้ถามว่า ปัญหาใด? หากได้รับการแก้ไข แล้วจะทำให้ คนไทย ยิ้มกว้าง... ยิ้มได้ไม่หุบ ผู้เขียนคงตอบว่า ปัญหาการเมือง เพราะถ้าการเมืองนิ่งแล้ว เชื่อว่าอะไร? ต่อมิอะไร? ในประเทศน่าจะดีขึ้น และสร้างความสุขให้คนไทยได้อีกมากโขจริงจริง..!?! จริงไหม??