คำถามสามข้อ

ปรากฏการณ์ทางสังคมปรากฏการณ์ใหม่ที่ท้าทาย “คุณภาพโดยองค์รวม” ของสังคมไทยมากในขณะนี้ก็คือ ถึงเวลาที่คนไทยต้องตัดสินใจแสดงท่าที โดยทั่วไปแล้ว คนประเภท “ไทเฉย” จะมีจำนวนมากที่สุด มันเป็นจิตวิทยาธรรมดา ๆ คือคนเรามักจะมีความกลัวต่อเรื่องอนาคตที่ ไม่แน่นอน ไม่ชัดเจน ....... การเรียกร้องการปฏิรูป กำจัดสิ่งไม่ดี ความเลวร้าย ฟื้นฟูศีลธรรม สร้างความเป็นธรรม โดยการเปลี่ยนแปลงขนานใหญ่ระดับทั่วทั้งสังคมนั้น แม้เพียงเป็นการทำเพื่อปฏิรูประบบจริยธรรม ก็ยังมีอันตรายถึงตายได้ ดูกรณีพระเยซูเป็นต้น ยิ่งเป็นการปฏิรูปการเมืองและเศรษฐกิจด้วยแล้ว ยิ่งน่ากลัวสำหรับคนทั่ว ๆ ไป "ความกลัว" เป็นสัญชาตญาณพื้นฐานของมนุษย์ เป็นอารมณ์ที่เกิดจากการคาดการณ์หรือการตระหนักถึงภัยบางอย่าง ความไม่แน่นอนในอนาคต ความไม่มั่นคงในชีวิต เป็นปัจจัยสำคัญอย่างหนึ่งที่ก่อให้เกิดความกลัว วาทกรรม (discourse) ต่างๆ ที่ผลิตขึ้นในสังคม นับว่ามีบทบาทสำคัญในการทำให้สมาชิกในสังคมนิยามตนเองว่าเป็นใคร ควรจะทำอะไร ต้องการอะไร ไม่ต้องการอะไร และควรจะมีอะไรเป็นเป้าหมายในชีวิต นอกจากนี้สิ่งที่ "พึงปรารถนา" ในสังคมหนึ่ง ยังอาจกลายเป็นสิ่งที่ "ไม่พึงปรารถนา" ในอีกสังคมหนึ่งก็ได้ ขึ้นอยู่กับอุดมการณ์และคุณค่าที่คนในสังคมหรือคนบางกลุ่มที่มีอำนาจในสังคมได้กำหนดขึ้น การสร้างความมั่นคงของมนุษย์จึงไม่มีวิธีการที่เป็น "สูตรสำเร็จ" ที่ใช้ได้ในทุกสังคม การจะพัฒนาให้เกิดความมั่นคงของมนุษย์ในสังคมหนึ่งๆ โดยจัดการกับ "ความกลัว" และ "ความขาดแคลน" ของคนในสังคมให้ได้อย่างเหมาะสม มีประสิทธิภาพ และยั่งยืน จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องทำความเข้าใจระบบความคิดเรื่อง "ความกลัว" และ "ความขาดแคลน" ของคนในบริบทสังคมและวัฒนธรรมนั้นๆ ให้ลึกซึ้งเสียก่อน นับแต่สมัยโบราณ คนไทยมักแสวงหาทางหนทางหลุดพ้นจาก "ความกลัว" และเรียนรู้แนวทางการกำหนด "ความต้องการ" หรือเป้าหมายในชีวิตของตน โดยอาศัย "คำแนะนำ" ในรูปแบบต่างๆ อาทิ คำสอนของศาสนา คำพยากรณ์ คำทำนาย คนไทยเรายังพึ่งพาหมอดู แม้ในยามจะปฏิวัติรัฐประหาร หรือกำหนดวันเลือกตั้ง คนทั่วไปกลัวการเปลี่ยนแปลง แต่ความเปลี่ยนแปลงก็ต้องมีมาตลอด ดังนั้นเราควรกล้าที่จะเริ่มการเปลี่ยนแปลง แล้วเราจะเลือกเดินทางไหน ? หลักการเลือกนั้นง่าย ถ้าตัวเราแจ่มชัดกับคำถามพื้นฐานของชีวิตสามข้อที่ทุกคนที่อยากเป็นมนุษย์สมบูรณ์ต้องตอบ อันได้แก่ ดีหรือเลว? จริงหรือเท็จ? งามหรืออัปลักษณ์? คนไทยมาถึงทางแพร่งสำคัญที่ต้องตัดสินใจ ก็ขอให้ใช้สามคำถามนี้พิจารณาเอาเองแล้วกันว่า จะเลือกเดินเส้นทางไหน