ต่อเนื่องจากบทบรรณาธิการฉบับที่แล้ว ในเรื่อง “การเมืองมันอยู่ในสัญชาตญาณ” ที่ถอดความมาจาก การบรรยายธรรมะของท่าน “พุทธทาสภิกขุ” ในหัวข้อเรื่องที่มีชื่อว่า “การเมืองเรื่องของมนุษย์” เผยแพร่ทาง Youtube ช่อง หอจดหมายเหตุพทธทาส อินทปัญโญ เมื่อวันที่ 10 สิงหาคม 2562 ดังนี้ ต่อจากตอนที่แล้วดังนี้
“...เพราะสังคมมันเป็นที่ตั้งของการเมือง พร้อมกันไปกับการจัดเศรษฐกิจ เพราะเศรษฐกิจมันช่วยให้การเมืองเป็นไปได้ เป็นอุปกรณ์ของการที่ให้เกิดสันติภาพ มันก็เลยเป็นไปในตัว พร้อมกัน พร้อมกันจะเป็นเศรษฐกิจ เป็นการสังคม เป็นการปกครอง เป็นการพัฒนา รวมอยู่กับคำว่า สร้างสันติภาพ ให้เกิดสันติภาพขึ้นมา โดยไม่ต้องใช้อาชญา รวมความว่าดิ้นรน ดิ้นรนจนกว่าจะพบจุดคำว่าสงบๆ โดยไม่ต้องใช้อาชญา เรียกว่าจึงจะเป็นเรื่องของการเมือง ไม่ใช่เรื่องของสัตว์ป่า ที่มันจะกัดกัน สัตว์สังคม ที่ตั้งแห่งการเมือง กับเศรษฐกิจ ก็เป็นปัจจัยแก่การเมือง มันจึงต้องเป็นไปในตัว พร้อมไปในตัว มันจะจบด้วยมันมีความสงบ
จึงเรียกว่าทุกคนเป็นนักการเมือง อย่าไปเรียกว่า ข้าราชการทหาร ข้าราชการเมือง ข้าราชการประจำ นอกจากทหารก็เป็นนักการเมืองคือแก้ปัญหา แก้ปัญหาของการเมืองทางรอบนอกที่คนอยู่ข้างในเมืองมันทำไม่ได้ ทุกคนเป็นนักการเมือง
ยิ่งไปกว่านั้นมันจะลงไปถึงว่าอุปกรณ์นานาชนิด ไม่ว่าจะมีสุนัขที่มันจะช่วยเพื่อความสงบชนะราบคาบ มันก็เป็นนักการเมืองโดยอ้อมสัตว์ แม้แต่สัตว์ ก็ต้องการอยู่สงบ โดยไม่มีใครอะไรมารบกวน ที่เคยพูดเสมอว่าทุกชีวิตนักการเมืองอยู่โดยธรรมชาติ โดยธรรมชาติ โดยสัญชาตญาณที่มันมีอยู่ในจิตใจ ข้อนี้เป็นอย่างไร เคยไปถามพระเจ้าหรือป่าว พระเจ้าคืออะไร พระเจ้าที่เป็นบุคคลมีความรู้สึก อย่างบุคคลอยู่ที่เมืองสวรรค์ เมืองนั้นก็ตาม เคยไปถามหรือเปล่า พระเจ้าชนิดแห่งกฎ กฎของธรรมชาตินี้ก็เป็นพระเจ้าอย่างไม่ใช่บุคคล
พระเจ้ามีสองความหมายเป็นอย่างบุคคล และเป็นอย่างนี้ใช่บุคคล เราเคยถามทั้ง 2 อย่างหรือเปล่า เราเคยถามว่าการเมืองคืออะไร หรือว่าจะระงับวิกฤติการทั้งหลายได้อย่างไร จะต้องใช้ความเห็นแก่ตัว หรือไม่ต้องใช้ความเห็นแก่ตัว หรือความเห็นแก่ตัวมันเป็นอุปสรรคของการเมือง
ทำอย่างไรจึงจะมีสันติภาพ ก็จะไม่เคยถามกันอย่างนี้ ให้กิเลสของตัวเป็นผู้บัญชาทั้งนั้น เลยกฎของธรรมชาติก็ไม่ศึกษาว่าจะให้มีสันติภาพกันอย่างไร ถ้าไปถามก็คงจะถามว่าทำอย่างไรจึงจะได้เปรียบ แต่ฝ่ายตรงกันข้ามมากกว่า จะไปถามพรพระเจ้าก็คงจะไปถามอย่างนั้นเสียมากกว่า ไม่ได้ถามว่าจะจัดให้มีสันติภาพกันอย่างไร