ข้อจำกัด โครงข่าย และเครือข่าย

สถาพร ศรีสัจจัง บางใครในวงสภากาแฟบางวงที่ฟังว่าลึกๆแล้วเป็น “ขาเชียร์” นายกฯ ลุงตู่ของเรามากกว่าที่จะเป็น “ขาขัด” พักนี้ดูจะต้องถอนหายใจกันแรงๆ และบ่อยๆขึ้น ค่าที่ปัญหาเรื่องราวดูเหมือนจะสุมรุมนายกฯลุงตู่ ที่ตนและกลุ่มตั้งใจจะเชียร์ยกขึ้นเป็น “ไอดอล” แบบไม่รู้หยุดรู้หย่อน เพราะนอกจากจะถูกชาวกลุ่มที่ใช้สัญลักษณ์ “แดง” ทั้งหลาย ทั้งที่อยู่ในรูปช่องวิทยุ ทีวี นักกิจกรรมสังคม(ทั้งในถนน นอกถนน) นักการเมือง หรือ ฯลฯ “รุก” อย่างหนักในหลายรูปแบบแล้ว เรื่องของ “บริษัทบริวารใกล้ตัว” ทั้งคนในหมู่เครือญาติ และหมู่วงการทหาร ก็ดูเหมือนจะก่อเหตุก่อคดีให้ต้องตอบคำถามสื่อและสังคมให้เป็นที่รำคาญใจถี่ขึ้นๆ เอาแค่เรื่อง “น้องชายสุดเลิฟ” คือ “บิ๊กปรีชา” คนเดียวก็แทบจุกแล้ว ค่าที่ทั้งลูกทั้งเมียของท่าน “สำแดงบารมี” ให้สังคมเห็นโต้งๆว่า “เกาะกระแสลุงตู่” ของชาวสภากาแฟอย่างไร!!            มาเจอเรื่อง “ฮาวายรำลึก” กรณี “ประชุม 20 ล้าน” ของ “พี่เอื้อยแห่งบูรพาพยัฆ” คือท่านพล.อ.ประวิตรฯเข้าอีก ก็ต้องเรียกว่าแทบจุกกลางกระดานเอาทีเดียว!            ที่จริงหลังผ่านฉลุยเรื่องประชามติรัฐธรรมนูญใหม่มาแล้ว ใครๆก็ว่านายกฯลุงตู่ของเราฉายรังสีโหงวเฮ้งรัฐบุรุษเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ทำอะไรก็ดูกระฉับกระเฉงมั่นใจ ยิ่งไปปรากฏตัวให้เห็นอย่างสง่างามในเวทีโลกอย่างบนเวทีสหประชาชาติได้อย่างมีระเบียบเรียบร้อยไม่มีเสียรังวัดด้วยแล้ว บรรดาขาเชียร์ในสภากาแฟทั้งหลายก็ยิ่งล้วนโล่งใจ เสียงจากสภากาแฟเน้นย้ำเชิงวิเคราะห์ให้ได้ยินดังๆมาว่า เรื่องบริษัทบริวาร ทั้งเรื่องพ่อแม่พี่น้องลูกหลาน ทั้งเพื่อนพ้องน้องพี่ นี่แหละที่เป็นเรื่อง “ข้อจำกัดทางประวัติศาสตร์” (วัฒนธรรม)ที่ยากจะหลีกเลี่ยงเรื่องหนึ่งของสังคมไทย ใครที่ข้ามเรื่องนี้ไม่พ้นหรือดูเรื่องนี้เป็นเรื่องเล็กๆง่ายๆเสียรังวัดกันมานักต่อนักแล้ว ก็เพราะเรื่องข้ามระบบครอบครัวและ “ระบบอุปถัมภ์” ไม่พ้นไม่ใช่หรือ ที่เป็นอุปสรรคสำคัญส่วนหนึ่งซึ่งทำให้ “อัศวินคลื่นลูกที่สาม” แห่งโลกยุคดิจิตอลที่เป็น “เจ้าของพรรคการเมือง” พรรคใหญ่พรรคหนึ่งของไทยเราต้องเด้งกลายไปเป็น “นายกฯผู้นิราศ” อยู่ในปัจจุบัน!!           อย่างนี้แหละที่นักคิดทางสังคมบางสกุลของโลกระบุเรียกไว้ว่าเป็น “ข้อจำกัดทางประวัติศาสตร์” ที่ “นักปฏิวัติ” และนักยุทธศาสตร์ทางการเมืองทั้งหลายต้องสำเหนียกให้ลึกซึ้ง เพราะเป็น “กับดัก” ที่มักก่อ “ปัญหาที่คาดไม่ถึง” สำคัญยิ่ง           แต่บางใครในสภากาแกก็เปล่งความคิดชี้ขาดอีกนั่นแหละว่า เรื่องนี้นายกฯลุงตู่ของพวกเขาต้องข้ามพ้นอย่างแน่นอน! ขณะที่บางใครจุดประเด็นใหม่เกี่ยวกับเรื่อง “สุดฮ๊อต” คือเรื่องการแต่งตั้ง “รัฐมนตรีส่วนหน้า” ให้มาช่วยนายกฯลุงตู่รับผิดชอบเรื่อง “ปัญหา 3 จังหวัดชายแดนาคใต้” ในทำนองว่า เห็นรายชื่อที่แพลมๆออกมาแล้วรู้สึกอย่างไรบ้าง? เงียบแบบดูท่าทีเพราะกลัวเสียเชิงกันสักพัก เสียงวิจารณ์แบบเอาจริงเอาจังก็หนักแน่นขึ้นในทำนองว่า ดูรายชื่อแล้วสะท้อน “วิธีคิดแบบคสช.” ได้ดีแท้ เพราะเห็นมีแต่ “กลุ่มทหารและข้าราชการเกษียณ” !           บางใครที่เป็นขาเก่าของวงลากเข้าหลักการทำนองว่า เรื่องนี้สำคัญมาก เพราะจะเป็นตัวสะท้อนความคิดของรัฐบาลนายกฯ ลุงตู่ว่า มีหลักการในการแก้ปัญหาสังคมด้วยวิธีไหน จะเลือกแบบ “โครงข่าย” หรือ “เครือข่าย”? เมื่อสมาชิกในวงสงสัยเรื่องความหมายของคำ “เครือข่าย” และ “โครงข่าย” ก็ได้รับการอรรถาธิบายให้ “ตาแจ้ง” ในทำนองว่า “โครงข่าย” ก็คือการแก้ปัญหาด้วยวิธีการโบราณที่นักเผด็จการชอบใช้ นั่นคือระบบ “แนวดิ่ง” ที่เรียกว่า “topdoun” หรือ “สั่งตรงจากบนลงล่าง” หรือ “ลัทธิเจ้านายคำสั่ง” ซึ่งบรรดาทหารทั้งโลกชอบและคุ้นชินนั่นแหละ ส่วน “เครือข่าย” นั้นตรงข้ามกับที่กล่าวมา กล่าวคือเป็นระบบ “แนวราบ” ที่มีลักษณะ “พหุลักษณ์ “คือคนในคณะต้องมาจากหลายส่วนที่เกี่ยวข้อง ให้อำนาจผู้มีส่วนเกี่ยวข้องเท่าๆกัน ไม่ใช่ระบบดิ่งเดี่ยวแบบเจ้านายคำสั่งที่ราชการคุ้นชิน แต่จะอย่างไรก็ตาม ในนั้นต้องมี “ตัวแทนของผู้มีอำนาจจริง” ที่สามารถตัดสินใจรวมอยู่ด้วย ผู้อรรถาธิบายสรุปว่า ถ้ารัฐบาลนายกฯลุงตู่นำระบบแรกมาใช้เหมือนที่แพลมๆมาให้เห็นแล้วนั่น ก็ให้เชื่อขนมเด็กกินก่อนได้เลยว่าเจ๊งกับจอดแน่แน่ๆ แต่ถ้านำระบบ “เครือข่าย” มาใช้ โอกาสรอดในการแก้ปัญญาที่เต็มไปด้วยเรื่องผลประโยชน์ทางการเมืองที่สุมมาอย่างยืดเยื้อนานเรื่องนี้อาจจะพบกับช่องทางในการแก้ปัญหาได้จริง เพราะมีแต่ “การเคารพและรับฟังทุกฝ่าย” อย่างแท้จริงเท่านั้น ปัญหาทุกอย่างจึงจะได้รับการสังเคราะห์ให้เห็น “เหตุ” และมีแต่การเคารพเหตุและแก้ปัญหาที่เหตุเท่านั้นจึงจะสามารถแก้ปัญหาได้จริง อตะทัคคะแห่งวงสภากาแฟท่านนี้ยังแถมท้ายเรื่องนี้ให้แบบ “สะใจจิ้กโก๋” เป็นเสมือนของแถมตบท้ายอีกเล็กน้อย ว่า           อีกเรื่องที่นายกฯลุงตู่ต้องสรุปบทเรียนก็คือ ต้องไม่ผิดพลาดซ้ำรอยอดีต ที่ท่าน “ข้งเบ้ง” แห่งกองทัพไทยคนนั้นเคยทำไว้ คือการถูกประเทศเพื่อนบ้าน “หลอกกินหมู” ให้ช่วยแก้ปัญหาพรรคคอมมิวนิสต์มาเลเซียของนาย “จินเป็ง” ที่ใช้ประเทศไทยเป็นหลังพิงในการทำสงครามกับรัฐบาล “มลายา” จนเขาแก้ปั หาไม่ตก ต้องยืมมือรัฐบาลไทยยุคนั้นช่วยแก้ปัญหาให้ เป็น “คนกลาง” ทั้งจัดพื้นที่ อำนวยความสะดวก ทั้งบริการต่างๆนานา จนถึงขนาดต้องมอบสัญชาติไทยและพื้นที่ทำกินให้กับสิ่งที่รัฐไทยเรียกว่า “จคม.” หรือโจรจีนคอมมิวนิสต์มลายู “ทั้งที่เบตงและที่อำเภอนาทวีจังหวัดสงขลา ทั้งๆที่คนเหล่านั้นล้วนเคยคิดว่าตนเป็นส่วนหนึ่งของมาเลเซียมาก่อนทั้งสิ้น ในขณะสิ่งที่รัฐไทยเรียกว่า “ขจก.” หรือ “ขบวนการโจรแบ่งแยกดินแดน” ที่รู้ๆกันอยู่ว่าใช้ประเทศเพื่อนบ้านเป็นหลบซ่อนตัวเพื่อก่อการร้ายในไทยตลอดมายังอยู่กันได้อย่างสบาย และนับวันขบวนการยิ่งเติบใหญ่ขึ้นอย่างที่เห็นๆ ใหญ่จนรัฐไทยต้องใช้งบไปแล้วเป็นแสนล้านเพื่อแก้ปัญหานี้ หรือนายกฯลุงตู่จะยอมให้เขาหลอกกินเปล่าเหมือนที่อดีตนายกฯขงเบ้งอัลไซเมอร์คนนั้นเคยถูกหลอก?!!!