หนึ่งในมาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจที่ได้รับความนิยมสูงของรัฐบาล คือโครงการคนละครึ่ง ซึ่งรัฐบาลได้ดำเนินโครงการมาแล้ว 4 ระยะ และได้อนุมัติดำเนินการต่อในระยะที่ 5 หรือเฟส 5 จำนวนไม่เกิน 26.5 ล้านคน วงเงินใช้จ่ายคนละ 800 บาท ผ่านแอปพลิเคชันเป๋าตัง ตั้งแต่วันที่ 1 กันยายน-31 ตุลาคม 2565
ทั้งนี้ ก่อนที่จะเริ่มลงทะเบียนเข้าร่วมโครงการในวันที่ 19 สิงหาคม 2565 นั้น มีรายงานของสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน (สตง.) พบปัญหาการกันวงเงินสูงเกินกว่าจำนวนผู้ใช้สิทธิมาก จะทำให้เกิดค่าเสียโอกาสที่รัฐบาลจะนำเงินในส่วนนี้ไปใช้ในโครงการอื่นๆ ที่สำคัญและเร่งด่วน เพื่อช่วยเหลือประชาชน สังคม และเศรษฐกิจในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19)
โดยสาเหตุการทำงานที่บ้าน หรือ Work from Home และพฤติกรรมการใช้จ่ายของผู้เข้าร่วมโครงการฯนอกจากนี้ ยังตรวจสอบพบว่ามีร้านค้าและประชาชนที่ไม่ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์และเงื่อนไขของโครงการฯ และหน่วยงานที่รับผิดชอบโครงการฯ ได้จัดส่งข้อมูลให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อดำเนินการตามกฎหมาย รวมถึงการระงับสิทธิการใช้งานแอปพลิเคชัน และเรียกเงินคืนจำนวน 296 ราย แม้ว่าจะมีการประชาสัมพันธ์เพื่อป้องปรามการกระทำผิดหลักเกณฑ์และเงื่อนไขของโครงการฯ อย่างต่อเนื่อง ตลอดจนการปรับปรุงพัฒนาแอปพลิเคชันเป๋าตังและถุงเงินให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น แต่ก็ยังคงตรวจพบการไม่ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์และเงื่อนไขของโครงการฯ อยู่เป็นระยะๆ
สตง.มีข้อสังเกตว่าหน่วยงานที่รับผิดชอบโครงการฯ มีภารกิจหลักที่ไม่สอดคล้องกับโครงการฯ เมื่อตรวจพบผู้ไม่ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์และเงื่อนไขของโครงการฯ ซึ่งต้องใช้เวลาในการตรวจสอบเอกสารจำนวนมากจึงส่งผลกระทบต่อการปฏิบัติงานภายใต้ภารกิจของหน่วยงานที่รับผิดชอบโครงการฯ
ทั้งนี้ จากผลการตรวจสอบข้างต้น สตง.จึงมีข้อเสนอแนะให้หน่วยงานที่กำกับดูแลและหน่วยงานที่รับผิดชอบพิจารณาจำนวนเป้าหมายผู้เข้าร่วมโครงการฯ ในระยะถัดไปให้สอดคล้องกับสภาพแวดล้อมและปัจจัยที่อาจมีผลกระทบต่อการดำเนินโครงการฯ เพื่อให้จำนวนเป้าหมายผู้เข้าร่วมโครงการฯ ใกล้เคียงกับจำนวนผู้เข้าร่วมโครงการจริงให้มากที่สุด ขณะเดียวกันในช่วงระยะเวลาดำเนินการควรกำหนดให้มีการติดตามและประมาณการจำนวนผู้ใช้สิทธิอย่างใกล้ชิด เพื่อให้ทราบถึงแนวโน้มการเบิกจ่ายงบประมาณและงบประมาณคงเหลือที่จะเกิดขึ้นระหว่างการดำเนินโครงการและสิ้นสุดการดำเนินโครงการ เพื่อให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการจัดสรรและดูแลงบประมาณสามารถวางแผนและบริหารจัดการงบประมาณคงเหลือได้อย่างถูกต้องเหมาะสม รวมถึงนำไปใช้ประโยชน์กับโครงการอื่นได้ทันท่วงที โดยไม่ต้องรอให้สิ้นสุดระยะเวลาดำเนินโครงการ เช่น การคืนวงเงินของผู้ที่ไม่เริ่มใช้สิทธิครั้งแรกภายในกำหนดระยะเวลา การทยอยคืนวงเงินของผู้ใช้สิทธิที่จะไม่สามารถใช้วงเงินเต็มจำนวนได้ทันกำหนดระยะเวลา
อย่างไรก็ตาม เราเห็นว่า โดยภาพรวมของโครงการคนละครึ่ง มีผู้ใช้สิทธิเกิน90% ซึ่งถือว่าเป็นที่น่าพอใจ หากรัฐบาลนำข้อสังเกตและข้อเสนอแนะของ สตง.เข้าไปปรับปรุงแก้ไขเพื่อให้โครงการในระยะที่ 5 ก็จะบรรลุเป้าหมายมากยิ่งขึ้น และนำไปปรับใช้ในโครงการอื่นๆด้วย