สถาพร ศรีสัจจัง
ถ้าข้อสรุปที่ว่า “ปืนคือตัวแทนที่แสดงให้เห็นถึงความเชื่อในความศักดิ์สิทธิ์เกี่ยวกับเรื่อง “สิทธิ” และ “เสรีภาพ” ของความเป็นสหรัฐอเมริกา เป็น “สิ่งที่เห็นจริงแล้ว” (ตามหลักเรขาคณิตแบบตะวันตก และตามทรรศนะอันยาวนานของนักการเมืองทั้ง 2 พรรคในอเมริกา ที่ต้องถือว่าเป็น “ตัวแทน” ของอเมริกันชนส่วนใหญ่) ก็ต้องตั้งคำถามต่อว่า ความเชื่อดังกล่าวนี้มีเหตุมาจากอะไร? และกำลังก่อผลอะไรให้กับสังคมอเมริกันและสังคมโลกในปัจจุบัน?
อย่างที่กล่าวมาบ้างแล้วในตอนแรกของบทความนี้ ว่าประเทศที่ได้ชื่อในปัจจุบันว่าเป็น “ประเทศแห่งการกราดยิงเพื่อการสังหารหมู่” (Mass Shooting) คือสหรัฐอเมริกานั้น เติบโตขึ้นมาจากคติความเขื่อในเรื่องการใช้ “ปืน” (ซึ่งเป็นสัญญะถึง “ความรุนแรง”) ว่า คือที่มาของอำนาจและความถูกต้องชอบธรรมทั้งหลายทั้งปวง!
รากความคิดแบบดังกล่าวนี้เองคือที่มาของคติ “อำนาจเป็นธรรม” ตามหลักคิดและหลักการพื้นฐานของชาติตะวันตกทั้งปวง ซึ่งมีสหรัฐอเมริกาเป็นหัวโจกตัวแทนอยู่ในปัจจุบัน ซึ่งแตกต่างอย่างตรงข้ามกับหลักการ “ธรรมเป็นอำนาจ” ที่เป็นหลักคิดพื้นฐานของภูมิปัญญาตะวันออก(แท้)แบบเอเซียเราๆ!
ต่อคำถามที่ว่า ทำไมวันนี้ประเทศสหรัฐอเมริกาที่ว่ากันว่าเต็มไปด้วยความมั่งคั่ง สามารถพัฒนาวิทยาการทุกด้านได้ก้าวล้ำหน้ากว่าใครๆ เต็มไปด้วยสิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาค ทุกตารางนิ้ว จึงต้องกลายเป็น “ประเทศแห่งการกราดยิง” และมีคนต้องเสียชีวิตลงเพราะ “ปืน” มากที่สุดในโลก? ดูเหมือนบทความร่วมสมัยชิ้นสำคัญที่สุดที่สามารถตอบคำถามและให้ภาพชัดถึงเหตุปัจจัยของปัญหาสังคมอเมริกันดังกล่าว ก็คือบทความชิ้นสำคัญ ของศาตราจารย์ ดร.ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ นักคิดนักวิชาการร่วมสมัยที่เรียนมาทาง “ประวัติศาสตร์สหรัฐอเมริกา” โดยตรง
ได้อ่านบทความชื่อ “กระสุนลั่นกลางโรงบรรเลงดุริยางค์ : ลัทธิปัจเจกชนสุดขั้วกับการขยายตัวของระบบทุนนิยม” ที่ดร.ธเนศว์เรื่มต้นบทความว่า เขาเขียนบทความนี้ขึ้นโดยใช้ทฤษฎี “คนเป็นผลผลิตของความสัมพันธ์ทางการผลิต” (ของคาร์ล มาร์กซ์?)มาเป็นเครื่องมือในการวิเคราะห์สังคมอเมริกันปัจจุบัน
กล่าวโดยสรุป ในบทความชิ้นนี้ ดร.ธเนศ ได้ชี้ให้เห็นถึงพัฒนาการของระบบทุนนิยมที่ทำให้สังคมอเมริกันกลายเป็นสังคมที่จะต้อง"ล่มสลาย"ในที่สุด อย่างที่ได้ทำให้"ระบบชุมชน"ของอเมริกันล่มสลายไปแล้วในศตวรรษที่ 20 ด้วยเหตุ “การจัดสรรความมั่งคั่งทางสังคม"ที่เหลื่อมล้ำ และระบบ"ปัจเจกนิยมแบบสุดขีด"ที่กำลังสำแดงปัญหาอยู่ในปัจจุบัน
จะลอง “คัด” ข้อความบางส่วนจากบทความดังกล่าวมาให้ดูกันสักเล็กน้อย(หาอ่านทั้งหมดได้จากเพจ “The 101 word”คอลัมน์ “มองอเมริกา” วันที่ 2 june 2022) :
“…ค่านิยม โดยเฉพาะอุดมการณ์และความคิดแบบประชาธิปไตยนั้น เป็นคุณค่าสำคัญของความเป็นอเมริกัน แต่ปัญหาก็คือ ในความเป็นจริง คนอเมริกันส่วนใหญ่สามารถปฏิบัติหลักการดังกล่าวเพื่อไปบรรลุและมีความหมายตามที่พวกเขาถูกสั่งสอนอบรมมาได้ไหม? คนจึงเรียกอุดมการณ์ใหม่นี้ว่า “ปัจเจกชนนิยมโหด” (rugged individualism)ที่มากับความเชื่อที่ว่า"ต้องสำเร็จให้ได้ ไม่ว่าจะต้องทำอะไรก็ตาม"(Succes at all cost)…”
และตั้งข้อสังเกตต่อว่า : “…ในความเป็นสมัยใหม่ที่ดูล้ำเลิศไปเสียแทบทุกอย่างนั้น หลายสิบปีที่ผ่านมา มันได้พยายามบอกว่า ความสมัยใหม่ไม่ใช่ยาวิเศษแทนที่ทุกอย่างในสังคมได้ บางครั้งและในหลายกรณี ความก่อนสมัยใหม่หรือจารีตประเพณี และความเชื่อในอำนาจที่มองไม่เห็น ก็อาจทำหน้าที่และช่วยอุดช่องว่างและช่องโหว่ของความสัมพันธ์ ระหว่างคนกับสรรพวัตถุรอบตัวเราได้เหมือนกัน แม้มันจะไม่อาจแก้ปัญหา หรือตอบคำถามที่สลับซับซ้อนได้ก็ตาม…”
แล้วดร.ธเนศก็สรุปว่า : “…การกราดยิงผู้บริสุทธิ์จำนวนมากในกรงขังที่เป็นทองคำของสิ่งสมัยใหม่ จึงเป็นเสมือนการยิงปืนในโรงละครคอนเสิร์ต มันไม่ได้บอกว่า คอนเสิร์ตคืออะไร หากแต่มันสะดดให้ทุกคนหยุดนิ่ง อย่างน้อย 1 วินาที เพื่อมองดูว่ามีอะไรผิดปกติผิดวิสัยของความเป็นมนุษย์และความเป็นสังคมแบบสมัยใหม่นี้หรือไม่…”
และว่า : “…ต้องกล่าวว่า ปรากฏการณ์ดังกล่าวนี้ กำลังบอกว่า สังคมอเมริกันที่บรรลุความสำเร็จในการผลิต การประดิษฐ์ และสร้างสรรพสิ่งนานัปการนั้น ไม่ประสบความสำเร็จในการสร้างและบ่มเพาะคนรุ่นใหม่ทุกคน ให้เป็นปัจเจกชนที่สมบูรณ์ในตัวเองได้ คนจำนวนหนึ่งไม่สามารถวิ่งตามบันไดดาราและระบบบริหารจัดการอันทรงประสิทธิภาพ และเต็มไปด้วยเครื่องมือล้ำยุคร้อยแปดอย่าง พวกเขาตกบันไดและพลาดขบวนรถเที่ยวต่างๆ ที่บอกว่าจะพาพวกเขาไปยังจุดหมายที่ดีกว่า ที่ที่มีความสุข ความมั่งคั่ง และปรารถนาอะไรในโลกก็ได้!”
เป็นอย่างไรบ้าง?เห็นภาพ “ประเทศแห่งการกราดยิง” ที่วันนี้ยิ่งแสดงให้เห็นมากขึ้นทุกทีๆว่าต้องการให้เกิด “การกราดยิง” ขึ้นในขอบเขตทั่วโลก เพราะไปที่ไหนก็เห็นลากเอาบรรดาประเทศ “ลูกกะโล่” หรือ “เบ๊” (เรียกว่า “พันธมิตร”?)ที่แห่ขบวนบ้าตาม “แนวทางการพัฒนา” แบบสหรัฐอเมริกามให้เข้าร่วมซ้อม “กราดยิง” (ร่วมซ้อมรบ) กันไปทั่วทุกภูมิภาคแล้ว ทั่งกลุ่มนาโต กลุ่มเกาหลี ญี่ปุ่น ฯ กลุ่ม อาเซียนเราก็เห็นเอากับเขาด้วยเหมือนกันไม่ใช่หรือ?
ใครคือตัวต้นเหตุผู้จะก่อสงครามนิวเคลียร์ล้างโลกและล้างชีวิตมนุษย์ขึ้นเพียงเพื่อต้องการขายอาวุธเอาตัวเองรอด หรือจะยังมองไม่เห็น?!!!!