ถึงขณะนี้ก็ยังมีน้ำท่วมอยู่ในหลายพื้นที่
หนึ่งปีครึ่งที่ผ่านมา ทุกภาคของประเทศไทยมีฝนตกหนักมาก แล้วทุกภาคก็มีน้ำท่วม โดยเฉพาะทางภาคใต้ ในปีครึ่งที่ผ่านมานี หลายแห่งถูกน้ำท่วมถึงสี่รอบ
สาเหตุเพราะฝนตกมาก อย่างไม่เคยปรากฏมาก่อนหรือ ?
เราคิดว่าไม่ใช่เช่นนั้น ปีนี้แม้ฝนจะตกมาก แต่ก็คงมิใช่ว่าในอดีตไม่เคยมีฝนมากขนาดนี้
สาเหตุของ “น้ำป่าหลากท่วม” “น้ำท่วมพื้นที่ลุมต่ำชายน้ำ” “น้ำท่วมเมืองใหญ่รอระบาย” “น้ำท่วมในพื้นที่แก้มลิงยาวนานเกินไป” ฯ เกิดจากสาเหตุต่าง ๆ กันไป การแก้ปัญหาจึงไม่อาจเหมารวมใช้วิธีการเดียวได้
น้ำป่าหลากท่วม , ดินถล่ม เพราะพื้นที่ป่าดิบจริง ๆ เหลือน้อย ป่าเขาซับเก็บน้ำไว้ได้น้อยลง
น้ำท่วมเมือง ทั้งเมืองเล็กเมืองใหญ่ ปัญหาต้นตอเกิดจาก เส้นทางไหลของน้ำลดน้อยลง บางพื้นที่หายไปเลย พื้นที่ซึ่งเป็นทางน้ำตามธรรมชาติในอดีต ปัจจุบันมีถนนหนทาง มีแหล่งบ้านพักอาศัย ฯ มาขวางกั้น ท่อระบายน้ำในตัวเมืองก็ไม่เพียงพอ และ/หรือ ไม่มีการวางระบบอย่างถูกต้องเหมาะสม ฯ น้ำจึงเอ่อท่วมบริเวณตัวเมือง สร้างความเสียหายได้ทุกครั้ง แม้ฝนจะตกมากเพียงนิดหน่อยเท่านั้น เช่น ในกรุงเทพ , พัทยา
พื้นที่ลุ่มซึ่งรัฐกำหนดให้เป็นพื้นที่แก้มลิงนั้นเป็นที่ต่ำ มีน้ำท่วมช่วงหนึ่งได้ แต่ก็จำเป้นต้องบริหารจัดการให้น้ำระบายออก ภายในระยะเวลาที่เหมาะสมด้วย มิใช่ปล่อยให้พื้นที่นั้นจมน้ำนานเกินไป
ย้อนมองอดีต คนไทยในทุกภาคยังดำรงชีวิตรับมือกับธรรมชาติที่เป็นจริง แม่น้ำลำคลองแหล่งเก็บน้ำและระบายน้ำตามธรรมชาติมีมากมายมหาศาล ที่ราบภาคกลางนั้น น้ำท่วมมากเกือบทั้งหมด การปลูกข้าวก็ปลูกข้าวพื้นเมืองพันธุ์ที่เหมาะสมกับพื้นที่น้ำท่วม บ้านเรือนก็มีเสาสูงรองรับน้ำท่วม หน้าน้ำทุกบ้นใช้เรือในการเดินทาง ฯลฯ
แต่ปัจจุบันคนไทยเปลี่ยนแปลงการดำรงชีวิตทุกด้าน แม่น้ำลำคลองสระบึงหนองหดหายไปเกือบหมด ที่เหลืออยู่ก็ตื้นเขินเพราะขาดการเดินเรือและไมมีการขุดลอก คนไทยในเมืองจึงไม่อาจหนีพ้นภาวะน้ำท่วมรอระบาย
น่าสังเกตว่า ปีนี้น้ำไหลลงทะเลได้ช้า และมีปรากฏการณ์น้ำทะเลขึ้นสูงท่วมตัวเมืองเช่นที่ปากน้ำสมุทรปราการ เป็นต้น นี่อาจเป็นการเตือนว่า ภาวะโลกร้อนทำให้ทะเลยกระดับสูงขึ้น และเรื่องที่กรุงเทพ,นครโฮจิมินห์(ไซ่ง่อน)จะจมทะเล เริ่มใกล้ความจริงเข้ามามากขึ้น
ปัญหาขาดแคลนทางระบายน้ำ รัฐมักคิดถึงแต่อภิโครงการใหญ่ เช่น โครงการฟลัดเวย์ ขุดคลองขนาดใหญ่หรือแม่น้ำเจ้าพระยา 2 ซึ่งต้องใช้งบประมาณมากและกินเวลานาน กว่าจะปรากฏเป็นจริง
เฉพาะหน้านี้ รัฐและชุมชน จึงควรจะคิดถึงโครงการเล็กที่ลงมือทำได้ทันทีด้วย ซึ่งถ้าทำพร้อมกันในพื้นที่กว้างระดับจังหวัดอันเป็นพื้นที่ระดับที่เหมาะสมกับการวางโครงการ การลดทอนปัญหาก็คงให้ผลสำเร็จในระดับดีพอสมควร “จังหวัด” จึงควรริเริ่มขยายทางเดินสายน้ำ ขุด-ลอก แม่น้ำลำคลอง ขุดสระ หนอง บึง ทั้งในพื้นที่สาธารณะและช่วยเกษตรกรรายย่อยขุดในที่ดินของพวกเขาด้วย ขยายแหล่งเก็บน้ำและทางระบายน้ำให้มากที่สุด ซึ่งจะได้ประโยชน์ทั้งสองด้าน คือ กักเก็บน้ำไว้ใช้ในการเกษตร และเมื่อฝนมากก็มีทางระบายน้ำได้ดีด้วย