ขยะเมืองกับขยะในใจ

เมื่อ คสช. ตั้งรัฐบาลขึ้นมาใหม่ ๆ โครงการใหญ่ แรก ๆ ที่รัฐบาลกล่าวถึงปัญหาขยะในเมือง และปัญหาล็อตตารี่ขายเกินราคา สองเรื่องนี้สามารถยกเป็นตัวแทนปัญหาสังคมที่ต้องรีบปฏิรูปได้ ปัญหาล็อตตารี่ขายเกินราคาเป็น “ตัวแทน” ของปัญหาเศรษฐกิจนอกระบบที่แนบชิดกับเรื่องโครงสร้างอำนาจนอกระบบที่มมีซ้อนกับอำนาจในระบบ และดูเหมือนจะมีพลังอำนาจสูงมาก ส่วนปัญหา “ขยะเมือง” เป็น”ตัวแทน” ของปัญหาจิตสำนึกพลเมืองต่อการช่วยกันรับผิดชอบดูแลสังคม ปัญหาล็อตตารี่เกินราคาจะแก้ไม่ได้ ถ้ามาเฟียธุรกิจนอกระบบยังใหญ่โต ปัญหาขยะเมืองจะแก้ไม่ได้ ถ้าคนไทยยังขาดจิตสำนึกร่วมกันรับผิดชอบ ซึ่งปัญหาหลังนี้ ก็เกี่ยวพันแนบชิดกับ “จิตสำนึกประชาธิปไตยที่ถูกต้องดีงาม” ด้วย ปัญหาขยะเมืองแก้ไม่ได้ด้วยกฏระเบียบข้อบังคับ ปัญหารากฐานของประชาธิปไตยก็แก้ไม่ได้ด้วยกกระเบียบข้อบังคับ มนุษย์ต้องการสภาพแวดล้อมเป็นธรรมชาติที่สะอาด มนุษย์ต้องหายใจอากาศที่สะอาด มนุษย์ต้องดื่มน้ำที่สะอาด มนุษย์ต้องกินอาหารที่สะอาด นี่เป็นปัจจัยพื้นฐานที่สุด แต่มนุษย์ก็เสพติดความสบายจากวัตถุสิ่งของ การผลิตวัตถุสิ่งของตามระบบอุตสาหกรรมสร้างสิ่งเป็นพิษ การดำเนินชีวิตของมนุษย์ที่มักง่ายและขาดจิตสำนึกรับผิดชอบก็สร้างขยะจำนวนมากโดยไม่จำเป็น ซึ่งก็มีบางส่วนเป็นพิษภัยต่อสิ่งแวดล้อม รวม ๆ กันแล้วสรุปได้ว่ามนุษย์เราเองกำลังทำลายสภาพแวดล้อมทำลายเผ่าพันธุ์ลูกหลานของตนเอง ปัญหา “ขยะเมือง” เป็นพิษภัยที่กระทบต่อคุณภาพชีวิตของเรามาก แต่คนเรากลับชอบสร้างขยะ อาจจะเพราะ “ชอบขย” เหมือนกับหนอนอาจมที่อาศัยอยู่ในอาจม “อาจมคือสภาพแวดล้อมบรมสุขของมัน” เราสร้างขยะกันมากมาย แล้วก็ผลักภาระให้องค์กรการปกครองท้องถิ่นรับผิดชอบฝ่ายเกียว เราหวังพึ่งหน่วยงานราชการ เช่น กทม. อปท.ต่าง ๆ ดูแลจัดการขยะแทนเรา แต่กำลังของหน่วยงานเหล่านั้น ไม่เพียงพอจะทำลายขยะที่เกิดรายวันได้หมดทุกวัน ขยะจึงสะสมขึ้นเรื่อย ๆ ลำพังขยะธรรมดาก็น่าห่วงอยู่แล้ว นี่ยังมีขยะพิษจากอุตสาหกรรมในประเทศ และยังมีข่าวเคยปรากฏอีกว่า มีการนำขยะพิษจากต่างประเทศมาทิ้งในประเทศไทยด้วย วันๆ หนึ่ง ทุกจังหวัด ทุกอำเภอ ทุกตำบล ก็จัดการกับขยะในท้องที่ของตนไม่ไหวอยู่แล้ว สาเหตุเนื่องจาก 1. ข้อสำคัญที่สุดคือ ไทยยังสร้างจิตสำนึกพลเมืองในการจัดการขยะไม่เพียงพอ คนไม่พยายามลดทอนการสร้างขยะ คนไม่คัดแยกขยะ คนไม่ “เลือกตั้ง” คนดีจริงเป็นผู้บริหารท้องถิ่น ฯลฯ 2. งบประมาณไม่พอ 3. ขาดแคลนวิสัยทัศน์ที่ดี 4. ปัญหาทุจริตคอร์รัปชั่น ฝนตกหนักซัดเอาขยะมหาศาลออกมา เป็นการอวดผลงานของคนไทย คนไทยลืมภัยจากขยะมานาน ตอนนี้ขยะบอกเตือนเราแล้ว เราจะ “ล้างขยะในใจ” กันหรือไม่ ?