สังคมประชาธิปไตยต้องยอมรับในสิทธิเสรีภาพทางความเชื่อ ทั้งด้านศาสนา การดำเนินชีวิต เพียงแต่มีเงื่อนไขว่า ความเชื่อและการดำเนินชีวิตนั้น ๆ จะต้องไม่ไปละเมิดสิทธิของผู้อื่น ไม่ทำร้ายผู้อื่น ไม่ก่อภัยความเอดร้อนให้กับสังคมส่วนรวม ในสังคมยุคโบราณ สังคมองค์รวมกำกับควบคุมสมาชิกในสังคมด้วยกันเองได้เข้มงวดมาก ปัจเจกชนที่มีแนวคิดผิดแปลกไปมาก ๆ จากคนส่วนใหญ่ในชุมชน จะถูกสังคมนั้น ๆ บีบบังคับให้ต้องปฏิบัติตามกรอบที่คนส่วนใหญ่เชื่อมั่น สมัยโบราณนั้น ในกรณีที่ร้ายแรง ก็อาจจะถึงทำร้ายกัน ขับไล่ไสส่งไม่ให้อยู่ในชุมชน และอาจร้ายแรงถึงขั้นฆ่ากัน เช่น การล่าแม่มดในยุโรปที่มีการลงทัณฑ์ทรมานและเผาไฟ , การปราบผีปอบในสุวรรณภูมิ ฯลฯ เมื่อสังคมพัฒนาสลับซับซ้อนขึ้น และเจริญทางสติปัญญาขึ้น ก่อเกิดเป็น “องค์กรรัฐ” องค์กรรัฐ เข้าทำหน้าที่รักษาความสงบสุขของราษฎรแทนการกำกับควบคุมโดยชุมชนเอง มีระบบการปกครอง ระบบกฏหมาย มีองค์กรตำรวจ องค์กรคุกตะราง ฯ ทำหน้าที่กำกับควบคุมวิถีการดำเนินชีวิตของราษฎร ที่ต้องดูแลปัจเจกชนอย่างทั่วถึง เมื่อองค์กรอำนาจรัฐพัฒนาเจริญดีขึ้นเรื่อย ๆ ระดับมาตรฐานความยุติธรรมในสังคมก็พัฒนาดีขึ้นสูงขึ้นเรื่อย ๆ มาจนถึงยุคที่สังคมเกือบทั้งโลกพากันเชิดชูสิทธิตามระบอบประชาธิปไตย การเชื่อถือเรื่อง “ผีปอบ” เป็นสิทธิทางความเชื่อส่วนบุคคลก็จริง แต่ปัจเจกชนก็ไม่มีสิทธิ์จะไปละเมิดสิทธิ์ และ/หรือทำร้ายปัจเจกชนที่ถูกกล่าวหาว่าเป็นผีปอบ ในขณะที่พลเมืองไทยมากกว่ากึ่งหนึ่ง รู้จักใช้เทคโนโลยีข้อมูลสารสนเทศระบบดิจิตอลกันแล้ว รัฐไทยก็กำลังผลักดันยุทธศาสตร์สร้างชาติยุค 4.0 มียุทธศาสตร์พัฒนาประเทศ 20 ปี และมีเสียงเรียกร้องความเป็นประชาธิปไตย-เลือกตั้ง กลับมีปรากฏการณ์ “ผีปอบ-มหาสารคาม” ที่น่าสะเทือนใจ ถ้าการปราบปราม กำจัดคนไม่ดีในสังคม ใช้หมอผีทำได้ผลสำเร็จ รัฐบาลทุกสมัยคงไม่ต้องมาเหนื่อยปราบปรามคนคอร์รัปชันทำลายสังคมไทย เพราะสามารถใช้หมอผีมาชี้ตัวแล้วทำลายเสียได้ ถ้าการสร้างประเทศให้รุ่งเรือง เศรษฐกิจการค้าขายรุ่งเรืองร่ำรวยทั่วหน้ากันได้สำเร็จ โดยการเซ่นสังเวยพญานาค รัฐบาลทุกสมัยคงไม่ต้องมาเหนื่อยยากกับการวางแผนยุทธศาสตร์ชาติและผลักดันให้มีผลทางการปฏิบัติ เพราะสามารถเซ่นไหว้พญานาคแม่น้ำโขงช่วยบันดาลให้คนไทยร่ำรวยเป็นเศรษฐีกันได้ง่าย ๆ มนุษย์มีแนวความคิด ความเชื่อ มากมายหลายแนว แนวการดำเนินชีวิตก็มีมากมายหลายแนว คนส่วนน้อยที่มีแนวทางดำเนินชีวิตแปลกแตกต่างจากคนส่วนข้างมากในชุมชน ย่อมมีอยู่ในทุกชุมชน เราต้องเคารพสิทธิเสรีภาพของปัจเจกชนที่มีวิถีชีวิตแตกต่างกัน เคารพสิทธิเสรีภาพของปัจเจกชนที่มีความแตกต่างกัน รักษาสิทธิเสรีภาพของตนเอง โดยไม่ละเมิดสิทธิเสรีภาพของผู้อื่น ปรากฏการณ์ “ผีปอบ” ครั้งนี้ สะท้อนปัญหาอะไรของสังคมไทย ? เป็นเรื่องที่ควรวิเคราะห์กันจริงจัง แล้วถ้าพบรากเหง้าของปัญหา ก็ควรจะแก้ไขกันจริงจังด้วย