เสรีภาพและประชาธิปไตย

การเคลื่อนไหวชุมนุมทางการเมือง ของกลุ่มธรรมศาสตร์และการชุมนุมในวันที่ 19 กันยายน 2563 เป็นที่จับตาของทุกฝ่าย ด้วยมีประเด็นที่ก่อให้เกิดเสียงวิจารณ์โต้แย้ง และความเป็นห่วงวิตกกังวลต่างๆ โดยเฉพาะเมื่อบรรดาแกนนำที่จัดการชุมนุมยืนยันฝ่าฝืนคำสั่งห้ามของมหาวิทยาลัย โดยอ้างเสรีภาพในการใช้พื้นที่จัดชุมนุมภายในมหาวิทยาลัยต่อไปตามกำหนดเดิม ที่สำคัญคือการส่งสัญญาณการพาดพิงสถาบัน โดยอ้างว่าอยู่ในยุคที่พร้อมจะพูดเรื่องนี้อย่างเปิดเผย เป็นต้น อย่างไรก็ตาม ในสถานการณ์เช่นนี้ หากได้ทำความเข้าใจเรื่องเสรีภาพและระบอบประชาธิปไตยอย่างถ่องแท้ น่าจะะเป็นประโยชน์แด่ทุกคนทุกฝ่าย ในการนี้จึงขออัญเชิญ พระราชดำรัส พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 ที่พระราชทานไว้ในโอกาสต่างๆ เกี่ยวกับ “เสรีภาพ” และ “ประชาธิปไตย” ดังนี้ “การมีเสรีภาพนั้น เป็นของที่ดีอย่างยิ่ง แต่เมื่อจะใช้ จำเป็นต้องใช้ด้วยความระมัดระวัง และความรับผิดชอบ มิให้ล่วงละเมิดเสรีภาพของผู้อื่น ที่เขามีอยู่เท่าเทียมกัน ทั้งมิให้กระทบกระท้อนถึงสวัสดิภาพและความเป็นปกติสุข ของส่วนรวมด้วย"(พระบรมราโชวาทของ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9พระราชทานแก่ผู้บังคับบัญชาลูกเสือ เมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม 2514) “การมีเสรีภาพนั้นเป็นของดีอย่างยิ่ง แต่เมื่อจะใช้ จำเป็นต้องใช้ด้วยความระมัดระวังและความรับผิดชอบ มิให้ล่วงละเมิดเสรีภาพของผู้อื่น ที่เขามีอยู่เท่าเทียมกัน ทั้งมิให้กระทบกระเทือนถึงสวัสดิภาพและความเป็นปกติสุขของส่วนรวมด้วย มิฉะนั้น จะทำให้มีความยุ่งยาก จะทำสังคมและชาติประเทศต้องแตกสลายจนสิ้นเชิง” (พระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 แถลงการณ์ สภาการวิทยุและโทรทัศน์แห่งชาติตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง (สวชพ.) เรื่อง “การใช้เสรีภาพเพื่อความปรองดองสมานฉันท์” เนื่องในวันนักข่าว 5 มีนาคม 2520) “...คำว่าหน้าที่หมายถึงกิจที่ต้องทำให้ระบอบประชาธิปไตย ประชาชนทุกคนมีสิทธิและเสรีภาพสมบูรณ์ และเมื่อมีสิทธิแล้วย่อมมีหน้าที่ รัฐธรรมนูญการปกครองของประเทศต่างๆ จึงได้บัญญัติถึงสิทธิและหน้าที่ของประชาชนพลเมืองไว้ให้เป็นหลักปฏิบัติ สิทธิและหน้าที่เป็นสิ่งที่ควบคู่กันไป ในด้านสิทธิ เรามีเสรีภาพในการติดการทำ แต่การใช้สิทธิดังกล่าวนี้ ต้องมีหลักที่จะต้องปฏิบัติ คือรักษาผลประโยชน์ส่วนรวมไว้ เพราะประโยชน์ของส่วนรวม เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งที่จะทำให้ประเทศชาติทรงไว้ซึ่งอิสรภาพ ผลสุดท้ายก็เท่ากับเป็นประโยชน์ของแต่ละคน...” (พระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรแก่บัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ปีการศึกษา 2503 ) “...ประชาธิปไตยนั้นแท้จริง คือประเทศที่มีประชาชนที่มีความคิด ที่มีความพิจารณาที่รอบคอบ เพื่อให้บ้านเมืองมั่นคง ให้บ้านเมืองอยู่ได้โดยไม่เบียดเบียนซึ่งกันและกัน...” (พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรแก่นักศึกษามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ วันที่ 1 มีนาคม 2512 )