รศ.ดร.สุขุม เฉลยทรัพย์
มหาวิทยาลัยสวนดุสิต
จากการสำรวจของ “สวนดุสิตโพล” มหาวิทยาลัยสวนดุสิต เมื่อเร็วๆ นี้พบข้อมูลที่น่าสนใจยิ่งต่อการเข้าเรียน ในระดับอุดมศึกษาที่มุ่งตรงมายัง “หลักสูตร” โดยเป็นปัจจัยต้นๆ เรียกว่า “ถ้าหลักสูตรโดนใจปังๆ” จะพยายามอย่างสุดๆ เพื่อให้สามารถเข้าเรียนได้ไม่ว่าจะยากเย็นปานใดก็ตาม
ทฤษฎีการศึกษาระบุไว้ชัดเจนว่า “หลักสูตรเป็นแนวทางสำคัญในการจัดการเรียนการสอนที่มีประสิทธิภาพและเกิดผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษา” !
หลักสูตรที่ดีมีลักษณะอย่างไรบ้าง ? นักวิชาการต่างจำแนกรายละเอียดออกมาถี่ยิบ จนจินตนาการได้ว่า “ถ้าเป็นอย่างนี้จริง .... คงจะเป็นเหมือนแก้วสารพัดนึก ที่ต้องโดนใจผู้เรียนอย่างแน่นอน !
ท่านผู้อ่านลองมาดูก็ได้ว่า หลักสูตรที่ดีควรมีลักษณะ และรายละเอียด ดังนี้ …
ตรงตามความมุ่งหมายการศึกษา เหมาะสมตามวัยผู้เรียน สอดคล้องกับวัฒนธรรมขนบธรรมเนียมประเพณี เอกลักษณ์ของชาติ เนื้อหาช่วยพัฒนาผู้เรียนในทุกด้าน สอดรับกับชีวิตประจำวัน ได้รับความร่วมมือจากทุกฝ่าย เนื้อหาจากง่ายไปหายาก อยากให้ผู้เรียนได้ศึกษาค้นคว้าต่อ ต้องการให้ผู้เรียนเกิดความรู้ทักษะเจตคติ ความคิดริเริ่ม สร้างสรรค์ แก้ปัญหาเป็น สร้างเสริมประสบการณ์ ...ฯลฯ
นั่นคือ “ทฤษฎี” ที่กำหนดไว้
ลองมาดูผลการสำรวจของ “สวนดุสิตโพล” ที่เจาะลึกนักศึกษาที่กำลังเรียนและจะเข้าเรียนมหาวิทยาลัยจำนวน 2,280 คน โดยสำรวจระหว่างวันที่ 28-31 สิงหาคม 2563 พบประเด็นหลักๆ ที่สรุปถึงหลักสูตรที่ทำให้นักศึกษาอยากเรียนถึง 17 ประเด็นโดยเรียงลำดับดังนี้
อันดับ 1 นำไปประกอบอาชีพได้ 96.32%
อันดับ 2 เรียนแล้วไม่ตกงาน 94.82%
อันดับ 3 ค่าเรียนไม่แพง 93.11%
อันดับ 4 มีอาจารย์ที่ตรงสาขาวิชา 92.50%
อันดับ 5 มีกระบวนการเรียนที่ดี 91.84%
อันดับ 6 ทันสมัย 91.75%
อันดับ 7 เรียนง่าย 89.87%
อันดับ 8 มีการประเมินผลที่ชัดเจน 88.73%
อันดับ 9 มีกิจกรรมที่สนุกสนาน 88.68%
อันดับ 10 มีฝึกปฏิบัติ 88.29%
อันดับ 11 สามารถทดลองเรียนได้ 87.24%
อันดับ 12 มีความเป็นสากล 85.70%
อันดับ 13 ย้ายสาขา/โอนหน่วยกิตได้ 85.39%
อันดับ 14 มีการคิดวิเคราะห์ 83.68%
อันดับ 15 ให้ผู้เรียนมีส่วนร่วม 83.11%
อันดับ 16 เรียนระยะเวลาสั้นๆ 82.24%
อันดับ 17 เป็นไปตามกระแสนิยม 60.35%
จากทฤษฎีของหลักสูตรที่ดี เมื่อเปรียบเทียบกับความต้องการที่แท้จริงของผู้เรียนแล้ว ทำให้หมดห่วงได้ว่า ... การเรียนในสมัยนี้ของนักศึกษาไม่ได้มุ่งแต่จะได้ความรู้ ไม่ได้หวังแค่ปริญญาบัตร ไม่ได้เรียนไปแค่ผู้ปกครองส่งเสียให้ เรียน ... เรียนไปวันๆ ขอให้จบก็พอเท่านั้น
เรียนแล้วต้องมีงานทำ หาเลี้ยงตัวเองได้ เรียนไปแล้วต้องไม่เตะฝุ่น คือจุดหมายปลายทางที่ชัดเจน !
การจัดการเรียนการสอนของอาจารย์ก็จะต้องเป็นผู้ที่มีความรู้ตรงกับวิชาที่สอน มีกระบวนการจัดการเรียนการสอนที่ดี ทันสมัย มีการปฏิบัติ ฝึกงานสร้างทักษะให้เกิดความชำนาญ มีกิจกรรมที่เหมาะสม ฯลฯ
นักศึกษาสมัยนี้เลิกแล้วที่จะเรียนตามกระแส ซึ่งไม่เหมือนแต่ก่อนที่หลักสูตร/วิชาอะไรดังๆ ก็แห่เรียนตามกัน
หมดยุคที่จะเรียนตามเพื่อน ...
ถ้ามองผ่านข้อมูลอย่างพินิจพิเคราะห์แล้ว การสร้างหลักสูตรให้ตรงกับความต้องการของผู้เรียน หากยึดเพียงทฤษฎีว่าด้วยหลักสูตรเพียงอย่างเดียว ไม่มองให้ทะลุความต้องการที่แท้จริงของผู้เรียนก็คงจะต้องมานั่งแก้ปัญหาจำนวนผู้เรียนที่ได้ไม่พอที่สาขาวิชาแต่ละสาขาคาดการณ์ไว้
ถึงเวลาแล้วต้องมาดูใจของผู้เรียนจริงๆ เสียทีอย่ามานั่งคาดเดาหรือคิดว่าหลักสูตรของเราทันสมัยเป็นสากล ร่างมาแบบถูกทฤษฎีแล้ว... หยุดภูมิใจอยู่ฝ่ายเดียวเลยครับอาจารย์ โปรดรับข้อมูลนี้ไปพิจารณาด้วยเถอะ !