รศ.ดร.สุขุม เฉลยทรัพย์
มหาวิทยาลัยสวนดุสิต
“สื่อมวลชน” เป็นกลุ่มคนที่มีบทบาทอย่างมาก ในการทำหน้าที่ “ผู้รักษาประตู” (Gate Keeper) ในการคัดเลือก กลั่นกรองข่าวสาร วิเคราะห์ วิพากษ์วิจารณ์ เสนอข้อมูลในหลากหลายแง่มุม เพื่อให้ประชาชนได้รับข่าวสารที่เพียงพอต่อการตัดสินใจประเด็นต่างๆ ที่เกิดขึ้นในสังคม จึงไม่อาจหลีกเลี่ยงบทบาทในการนำเสนอข้อมูลข่าวสารที่ตรงความต้องการและสร้างประโยชน์ให้แก่คนในสังคมในวงกว้าง
การทำหน้าที่นำเสนอข้อมูลข่าวสารของสื่อมวลชนในฐานะผู้ที่สะท้อนความเป็นจริง(Reflecting reality) ในวันนี้ เป็นเรื่องที่ทำได้ไม่ง่าย โดยเฉพาะในสถานการณ์ของเชื้อโควิด-19 ณ วันนี้ ซึ่งเป็นประเด็นที่ประชาชนสนใจและติดตามมากที่สุด การนำเสนอข่าวของสื่อมวลชนจึงมีความสำคัญต่อการรับรู้ข้อมูลข่าวสารของประชาชนอย่างยิ่ง เพื่อเป็นการสะท้อนความคิดเห็นและเป็นข้อมูลอันเป็นประโยชน์ต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง “สวนดุสิตโพล”มหาวิทยาลัยสวนดุสิต ได้สำรวจความคิดเห็นของประชาชนทั่วประเทศ กรณี “ข่าวหรือประเด็น” ที่ประชาชนอยากรู้ในช่วงโควิด-19 ระบาด จำนวนทั้งสิ้น 1,243 คน สรุปผลได้ ดังนี้
ประชาชนอยากรับรู้ "ข่าวหรือประเด็นใดบ้าง? เกี่ยวกับโควิด-19" พบว่า “คำตอบ” ที่ “ประชาชน” ตอบมากที่สุด ร้อยละ 79.85 คือ สถิติ/ตัวเลข/ข้อมูล เกี่ยวกับการระบาดของโรค รองลงมา ได้แก่ ระยะเวลาที่โรคจะหยุดระบาด ร้อยละ 69.94 ยาที่รักษาโรคโควิด-19 ร้อยละ 63.50 วิธีการ/แนวทางป้องกันโรค ร้อยละ 60.03 และการดูแลรักษาของแพทย์ ร้อยละ 55.52
ประชาชนอยากรับรู้ “ข้อมูลข่าวสารหรือประเด็นที่สนใจเกี่ยวกับโควิด-19” จากช่องทางใด? พบว่า “คำตอบ” ที่ “ประชาชน” ตอบมากที่สุด ร้อยละ 81.01 คือ โทรทัศน์ รองลงมา ได้แก่ เฟซบุ๊ก (Facebook) ร้อยละ 66.37 ไลน์ (Line) ร้อยละ 58.97 บุคลากรทางการแพทย์ ร้อยละ 46.74 และเว็บไซต์ข่าวต่าง ๆ ร้อยละ 44.97
ประชาชนอยากรับรู้ “ข้อมูลข่าวสารหรือประเด็นที่สนใจเกี่ยวกับโควิด-19” บ่อยครั้งเพียงใด? พบว่า “คำตอบ” ที่ “ประชาชน” ตอบมากที่สุด ร้อยละ 60.34 คือ ทุกวัน รองลงมา ได้แก่ ทุกครึ่งวัน (ครึ่งวันเช้า-ครึ่งวันเย็น) ร้อยละ 27.84 ทุกชั่วโมง ร้อยละ 5.95 และ2-3 วันครั้ง ร้อยละ 5.87
จากการเสพข่าวหรือประเด็นเกี่ยวกับโรคโควิด-19 ทุกวันนี้ ประชาชนเกิด"ความเครียด/วิตกกังวล" หรือไม่? พบว่า “คำตอบ” ที่ “ประชาชน” ตอบมากที่สุด ร้อยละ 58.57 คือ เครียด/วิตกกังวล รองลงมา ได้แก่ ไม่เครียด/ไม่วิตกกังวล ร้อยละ 41.43
"ความเครียด/วิตกกังวล" จากการเสพข่าวหรือประเด็นเกี่ยวกับโรคโควิด-19 ของประชาชน เกิดจากอะไร? พบว่า “คำตอบ” ที่ “ประชาชน” ตอบมากที่สุด ร้อยละ 60.70 คือ มีทั้งข่าวจริงและข่าวปลอม แยกแยะยาก รองลงมา ได้แก่ ตัวเลข/จำนวนข้อมูลผู้ติดเชื้อและผู้เสียชีวิตจำนวนมาก ร้อยละ 55.01 การนำเสนอข้อมูลที่แตกต่างกัน หลากหลายข่าว ร้อยละ 44.04 การเสพข่าว/ข้อมูลที่มากเกินไป ร้อยละ 42.01 และการนำเสนอข้อมูลที่ทำให้ตื่นตระหนก ร้อยละ 31.17
เมื่อมี "ความเครียด/วิตกกังวล" จากการเสพข่าวหรือประเด็นเกี่ยวกับโรคโควิด-19 ประชาชนทำอย่างไร? ให้หายเครียด พบว่า “คำตอบ” ที่ “ประชาชน” ตอบมากที่สุด ร้อยละ 72.40 คือ หากิจกรรมอื่นทำ เช่น เล่นเกมส์ ปลูกต้นไม้ คุยแชต เล่นโซเชียล ฯลฯ รองลงมา ได้แก่ เสพข่าวอย่างมีสติ ร้อยละ 59.29 ใช้วิจารณญาณแยกแยะข่าวจริง ข่าวปลอม ร้อยละ 46.04 ไม่เสพข่าวมากเกินไป ร้อยละ 39.89 และเปลี่ยนไปอ่านข่าวประเภทอื่น เช่น ข่าวบันเทิง ข่าวกีฬา ฯลฯ ร้อยละ 33.20
นี่คือ ความคิดเห็นเกี่ยวกับ “ข่าวหรือประเด็น” ที่ประชาชน “อยากรู้” ในช่วงโควิด-19 ระบาด ซึ่งก็คงต้องยอมรับว่า ณ วันนี้ ประชาชนให้ความสนใจและอยากรับรู้ข้อมูลเกี่ยวกับโควิด-19 เป็นอย่างมาก เพราะเป็นเรื่องที่มีผลกระทบต่อสังคมในภาพรวม การดำเนินชีวิต รวมถึงอารมณ์ความรู้สึกของประชาชน
ดังนั้น การนำเสนอข่าวของสื่อมวลชน ณ วันนี้ จะต้องนำเสนอข้อมูลอย่างเป็นกลาง ระมัดระวัง และนำเสนอข้อมูลในทุกแง่มุม เพื่อให้ประชาชนได้รับรู้ข้อมูลรอบด้าน ตลอดจนนำเสนอข่าวสารในประเด็น โควิด-19 ด้วยความพอดี คือ “ไม่มากจนทำให้ประชาชนเกิดความตระหนก แต่ก็ไม่น้อยเกินไปจนทำให้ไม่ตื่นตัว”
การนำเสนอข่าวด้วยความพอดี ถือเป็นเรื่องที่ “ไม่ง่าย” จริงจริง!! ถึงจะเป็นสิ่งที่แสนยาก แต่สื่อมวลชนต้องทำ และคงต้องพยายามหาแนวทางในการนำเสนอข่าวบน “ความลงตัว” โดยสิ่งที่ต้องคำนึงถึงมากที่สุดนั้น ก็คือ การนำเสนอข้อมูลที่เป็นจริง เพื่อประโยชน์สูงสุด
ณ วันนี้ แม้ว่า “สื่อมวลชนทุกแขนง” อาจต้องทำงานหนักขึ้น ทั้งการนำเสนอข้อมูลข่าวสาร การเสนอความคิดเห็นในด้านต่างๆ รวมถึงการเป็นสื่อกลางระหว่างภาครัฐและประชาชน แต่ก็เชื่อว่าศักยภาพ ประสบการณ์ ความเป็นเครือข่ายสื่อมวลชนที่มั่นคง และฝังรากลึกในสังคมมาอย่างยาวนาน ก็คงพอจะ “เชื่อใจ” ได้ว่าสื่อมวลชนน่าจะเป็นอีกสถาบันที่เป็น “ความหวัง” ในการนำเสนอข้อมูลข่าวสารได้อย่างโดนใจประชาชนได้อย่างแน่นอน..!!