สื่อสารมวลชน ?

เมื่อกล่าวถึง “สื่อสารมวลชน” คนทั่ว ๆ ไปก็มักจะนึกเห็นแต่คนรายงานข่าว เห็นบรรณาธิการที่ดูแลควบคุมการนำเสนอข่าว ในหน้ากระดาษหนังสือพิมพ์ ในวิทยุโทรทัศน์ โดยลืมไปว่า หลังจากการปกิวัติเทคโนโฃยีข้อมูลสารสนเทศหรือคอมพิวเตอร์แล้ว การ “สื่อสาร” เปลี่ยนคุณภาพไปแล้ว ความเป็น “สื่อสารมวลชน” ในสังคมยุคใหม่กำลังเปลี่ยนแปลงไปจากดั้งเดิม แต่คนส่วนหนึ่งก็ยังเพ่งเล็งให้ความสำคัญมองสื่อสารมวลชนแบบดั้งเดิม เป็นทัศนะตกยุค ! ปัญหาที่เกิดขึ้นในวงการสื่อสารมวลชนปัจจุบันนี้นั้น มันมิได้เกิดจาก “ข่าว” มันเกิดจากผู้กระทำให้เกิดข่าว เรื่องราวในสื่อมวลชน เป็นข่าวขึ้นมาด้วยการกระทำของคน และการที่ข่าวจะถูกปรากฏออกมาอย่างไร มีการปรุงแต่งมากน้อย ดีเลวอย่างไร ก็เกิดจากคนที่ทำหน้าที่เขียนข่าว พาดหัวข่าว เขียนคอลัมน์วิจารณ์ ฯ คนเหล่านี้เป็นคนเล็กคนน้อยเหมือนคนธรรมดาทั่ว ๆ ไป แต่ก็นับว่าเป็นคนที่ส่งผลสะเทือนต่อสังคมได้พอสมควร เพราะข่าวที่ตีพิมพ์แล้วในปัจจุบัน ทั้งที่เกิดจากปัจเจกบุคลคนเดียวใช้สื่อคอมพิวเตอร์แพร่ออกมา หรือทำในนามองค์กรที่มีกรอบกฏกำกับควบคุมอยู่แล้ว ผู้คนทั่วไปที่ด้อยวิจารณาญาณจึงมักจะเชื่อว่ามันเป็นเรื่องอย่างนั้นจริงไว้ก่อน ความพลาดพลั้งจึงเกิดขึ้นได้ง่ายขึ้น สังคมก็เลยเรียกร้องสื่อมวลชนสูง อย่างไรก็ตาม ดูเหมือนว่าในยุคที่เสรีนิยมกันมากอย่างขณะนี้ มาตรฐานความผิดชอบชั่วดี ก็มีความหลากหลายเสียแล้ว เมื่อมันหลากหลายเสียจน ไม่มีใครกล้าตัดสินว่านี่คือมาตรฐาน ความผิดชอบชั่วดีก็จะไม่ใช่เสาหลักของสังคมอีกต่อไป นี่เป็นอันตรายอย่างยิ่งต่อความสันติสุขของสังคม ตอนนี้คนไทยอาจจะไม่ตระหนักเรื่องนี้ แต่ลองนึกดูว่า ถ้าสังคมมีความรุนแรงระดับร้ายแรงเกิดขึ้นทุกวัน ลูกหลานไทยเราจะอยู่กันอย่างไร ทุกวันนี้สื่อมวลชนนับเป็น “กลุ่มกดดัน” (pressure groups)ที่สำคัญกลุ่มหนึ่ง แม้จะไม่ถึงกับเป็นกลุ่มกดดันที่เป็นอิสระเต็มร้อย มีความผูกพันและมีพลังขับดันจากกลุ่มพลังในสังคมกลุ่มอื่น ๆ อย่างซับซ้อน แต่ก็เป็นกลุ่มที่มีอิทธิพลต่อความรู้สึก นึกคิดของมวลมหาชนอยู่มาก แต่สื่อสารมวลชนที่เป็น “องค์กร” หรือที่เรียกว่า “สถาบันสื่อมวลชน” ก็เสื่อมมนต์ขลังลงเรื่อย ๆ ข้อมูลที่เรียกว่า “โซเชียลมีเดีย” จะเพิ่มบทบาทขึ้นเรื่อย ๆ รัฏฐาธิปัตย์ทั่วโลกกำลังเผชิญปัญหานี้ ตัว “สถาบันสื่อมวลชน” เองก็กำลังเผชิญปัญหานี้ ปัญหานี้มิใช่แค่เพียงปัญหาความขัดแย้งทางการเมืองในสังคมไทย แต่เป็นปัญหาไปทั่วโลก