แสงไทย เค้าภูไทย
หนี้สินครัวเรือนไทยทะลัก วัยทำงานติดหนี้บัตรเครดิต เกษตรกรค้างชำระหนี้ ธ.ก.ส.พุ่ง คนตกงานเพียบ กระทุ้งหนี้ครัวเรือน เอ็นพีแอลทะลัก
ตัวเลขตกงานที่มีในทุกเจนเนอเรชั่นเป็นตัวเร่งสำคัญ โดยอัตราว่างงานสิ้นเดือนกรกฎาคมศกนี้ พุ่งขึ้นไปถึง 4.36 แสนคน เพิ่มขึ้นเกือบ 1%
ตัวเลขนี้มาจาาก ธปท.เมื่อสิ้นกลางปี โดยหนี้ค้างชำระมีถึง 13.35 ล้านล้านบาท หนี้ไม่ก่อให้เกิดรายได้ (NPL) ขึ้นไปถึง 4.65 แสนล้านบาท
ตัวการก่อนี้สำคัญคือบัตรเครดิต ซึ่ง Gen Z อายุ ช่วง 22-25 ปี กับ Gen Y คือ 25-55 ปี เป็นกลุ่มที่ถือบัตรเครดิตมากที่สุด มีสัดส่วนราว 70 % ของผู้ถือบัตรทั้งหมด
พวกเรียนจบใหม่ๆ ถ้ามีกิจการเป็นของตนเอง เช่น มีแผงขายของ มีรายได้สม่ำเสมอ ได้รับบรรจุเป็นลูกจ้างประจำ พวกนอนแบงก์ คือ บริษัทการเงินที่ไม่ใช่ธนาคาร ก็จะจับมาเป็นลูกค้าเงินสินเชื่อบัตรเครดิต
ด้วยวุฒิภาวะที่ยังไม่สูงพอที่จะยับยั้งชั่งใจต่อการจับจ่ายใช้สอย การตลาดดิจิตอล ที่มีกลยุทธ์ที่แยบยล มีการใช้จิตวิทยาการตลาดใหม่ๆ ล่อใจคนเจนเนเรชั่นนี้ทั้งด้วยรูปแบบและด้วยความถี่
การช็อปปิ้งสมัยนี้ไม่ต้องเดินห้าง อยู่กับบ้านก็ซื้อสินค้าออนไลน์ผ่านบัตรเครดิตได้
กลุ่มวัยใจง่ายเหล่านี้กลายเป็นลูกหนี้บัตรเครดิต มีสัดส่วนถึง 80% ของผู้ใช้บัตรเครดิตทั้งหมด
สำหรับเจนวาย ที่อายุเข้าวัยกลางคน อยูู่หน้าเจนเนอเรชั่นแซด ระดับความเป็นหนี้ไม่ค่อยขยับ เหตุเป็นกลุ่มที่มีวุฒิภาวะสูง มีประสบการณ์หนี้มาแล้ว จึงระมัดระวังตัวมาก ยิ่งกว่านั้นบางส่วนถูกระงับบัตร เลิกใช้เพราะ “ไร้เครดิต”
ต่างจากพวกเจนแซดยังไม่มีประสบการณ์หนี้เอ็นพีแอล เพราะวงเงินสินเชื่อแค่ 1.5 เท่าของเงินเดือนหรือรายได้ เช่นเงินเดือน 15,000 บาทก็จะเป็นหนี้ 22,500 บาทเท่านั้น
อย่างไรก็ดี พวกที่มีรายได้เพิ่มขึ้น วงเงินสินเชื่อบัตรเครดิตก็จะเพิ่มตาม
เส้นแบ่งสินเชื่อคุณภาพกับเอ็นพีแอลนั้น อยู่ประมาณ 45,000 บาทสำหรับผู้มีรายได้ประจำไม่เกิน 30,000 บาท
สำหรับเจนวาย กู้ซื้อบ้าน ซื้อรถยนต์ ถ้ากู้รอบแรก คือ กู้ครั้งแรกในชีวิต ส่วนหนึ่งจะสามารถปิดบัญชีได้ เพราะก่อนกู้ ฝ่ายพิจารณาสินเชื่อจะสกรีนลูกค้าอย่างถี่ถ้วนแล้ว ถึงความมั่นคงของอาชีพผู้กู้และวินัยการเงิน
มีเรื่องเล่าขานเป็นตำนานถึงการสกรีนลููกค้าสินเชื่อของผู้จัดการธนาคารรุ่นปู้รุ่นก๋งว่าบางคนถึงกับแอบดูลูกค้าจากห้องกระจกส่วนตัวที่มองทะลุด้านเดียว เพื่อดูบุคคลิกและโหงวเฮ้งของลูกค้าที่มาขอกู้ไปลงทุนขนาดใหญ่
ถ้าบุคคลิกไม่เด่น หรือโหงวเฮ้งไม่ดี ผู้จัดการก็จะไม่ปล่อยสินเชื่อให้ แม้ผู้ตรวจสอบคุณสมบติผู้กู้จะทำเรื่องเสนอมาอย่างน่าเชื่อถือและทรัพย์สินค้ำประกันมีมูลค่าล้ำวงเงินสินเชื่อก็ตาม
ด้วยความเชื่อว่า “แบงก์ร่วมลงทุนกับลูกค้า” และเมื่อกิจการของมั่นคง เจริญรุ่งเรือง ก็จะกลายเป็น “ลูกค้าเลี้ยงแบงก์”
แต่การให้สินเชื่อในยุคนี้ ใช้วิชาการเป็นหลัก ผู้กู้มีคุณสมบัติเข้าข่าย ก็ปล่อยกู้ได้เลย
อย่างไรก็ดี คนไทยเป็นชนชาติขาดวินัย ค่อนข้างมาก โดยเฉพาะวินัยด้านการเงิน
สิ่งล่อใจ มีมาก ทั้งผ่านสื่อออนไลน์ ทั้งค่านิยมในสังคม
ความฝันของเด็กจบใหม่ เจน แซดวันนี้ อันดับแรกคือรถยนต์
และเมื่อมีครอบครัว ก็ต้องมีบ้าน
หากเศรษฐกิจดี การจ้างงานมีมาก ปัญหาเรื่องผ่อนบ้านผ่อนรถจะมีน้อย
แต่วันนี้ มีการปลดคนงาน ปลดพนักงานกันไปทั่วหนี้ค้างชำระที่กลายเป็นหนี้ไม่ก่อให้เกิดรายได้ ขยับตัวขึ้นเรื่อยๆ
ลูกค้าสินเชื่ออีกกลุ่ม เป็นกลุ่มที่มีจำนวนมากที่สุด วงเงินสินเชื่อรวมสูงที่สุดและเป็นเอ็นพีแอลมากที่สุดคือ กลุ่มเกษตรกร
ทั้งนี้เพราะเกษตรกรยังเป็นประชากรกลุ่มอาชีพที่มีจำนวนมากที่สุดในประเทศ
ปีนี้เป็นปีระทมทุข์ของเกษตรกรอีกปี เพราะเจอแล้งต้นปี เจอน้ำท่วมกลางปีหนี้ธ.ก.ส. ค้างชำระถึง 1.4 ล้านล้านบาท
น้ำท่วมครั้งนี้ สร้างความเสียหายหนักและกินวงกว้าง
ความเสียหายอาจจะทำลายสถิติในรอบ 50 ปีก็ได้
เพราะบางแห่งอย่างอุบลราชธานีนั้น น้ำท่วมหนักที่สุดในรอบ 60 ปี
จึงหนีไม่พ้นคนจนเจ้าเก่า คือเกษตรกร ผู้แบกหนีั้มากที่สุดของประเทศ