ปัดฝุ่นย้ายเมืองหลวง

โจโก วิโดโด ประธานาธิบดีอินโดนีเซีย ประกาศว่าจะย้ายเมืองหลวงจากจาการ์ตา บนเกาะชวา ไปอยู่ในเขตกะลิมันตันตะวันออก บนเกาะบอร์เนียว เนื่องจาก กรุงจาการ์ตา ประสบปัญหาน้ำท่วมมาตั้งแต่ปี 2550 โดยในปีดังกล่าวมีพื้นที่ร้อยละ 70 ที่ถูกน้ำท่วม และพบว่าแผ่นดินกรุงจาการ์ตาทรุดลงปีละ 7.5-10 เซนติเมตร ตามข้อมูลของ Deltares สถาบันวิจัยสัญชาติเนเธอร์แลนด์ ซึ่งปัญหามาจากการพัฒนาระบบระบายน้ำและระบบท่อน้ำเสียที่ล่าช้า รวมถึงการสูบน้ำบาดาลขึ้นมาใช้มากจนเกินไป เมื่อฝนตกหนักน้ำจึงท่วมได้ง่าย นอกจากปัญหาน้ำท่วม ยังมีปัญหาอื่นๆมากมายทั้งประชากรหนาแน่นกว่า 10 ล้านคน การจราจรติดขัด รวมถึงมลพิษทั้งทางอากาศและน้ำ อย่างไรก็ตาม การย้ายเมืองหลวงจะใช้งบประมาณราว 466 ล้านรูเปียห์ หรือ 3.274 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐ และมีประชากรราว 1 ล้านคนที่จะตามไปตั้งรกราก ณ เมืองหลวงแห่งใหม่ สำนักข่าวต่างประเทศ รายงานว่า กรุงเทพมหานคร เมืองหลวงของประเทศไทย ก็เป็นอีกเมืองหนึ่งที่ตั้งอยู่เหนือระดับน้ำทะเลเพียง 1.5 เมตร จากข้อมูลขององค์การความร่วมมือระหว่างประเทศแห่งญี่ปุ่น (JICA) ระบุว่า กรุงเทพฯ กำลังจมลงปีละ 2 เซนติเมตร คาดว่าภายในปี 2573 ร้อยละ 40 ของพื้นที่จะจมอยู่ใต้น้ำ หากไม่มีมาตรการป้องกัน โดยปัญหาอุทกภัยปี 2554 มีมูลค่าความเสียหายทางเศรษฐกิจสูงถึง 4.721 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐ ทั้งนี้ JICA ได้แนะนำให้รัฐบาลไทยสร้างทางระบายน้ำเพื่อลดผลกระทบจากน้ำท่วม โดย 2 โครงการแรก คาดว่าจะแล้วเสร็จในปี 2568 อย่างไรก็ตาม ในการเปิดประชุมประจำปี 2562 ของสำนักงานสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) เรื่อง “การขับเคลื่อนการพัฒนาเชิง พื้นที่ เชื่อมไทย ก้าวไกล เชื่อมโลก” พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม ได้ปาฐกถาพิเศษตอนหนึ่ง ถึงปัญหาน้ำท่วมว่า ตนได้สั่งให้ทำแก้มลิง แต่ก็ไม่ได้สั่งให้ทำแบบกระจ๊อกกระแจ๊ก หรือสั่ง ให้ประชาชนเลี้ยงปลา มันเป็นคนละเรื่อง แต่พูดถึงแก้มลิงขนาดใหญ่ เป็นทะเลสาบ ให้พื้นที่น้ำท่วมไหลลงมาสู่แก้มลิงนี้ได้ ระยะยาวจะเรียกว่า ทะเลสาบ ระยะสั้นจะเรียกว่า แก้มลิง ซึ่งรัฐจะต้องจ่ายค่าเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบจากการก่อสร้าง ในโอกาสนี้ นายกรัฐมนตรี ยังกล่าวถึงแนวคิดการขยายเมืองหลวง คือ กรุงเทพมหานคร ออกไปรอบนอกบ้าง รวมทั้งแนวคิดในการย้ายเมืองหลวง ให้สศช. ไปคิดว่าจะย้ายไปที่ไหน ใช้งบประมาณอย่างไร เพื่อแก้ไขปัญหาการจราจรติดขัดด้วย ทั้งนี้ เราเห็นว่าแนวคิดการย้ายเมืองหลวงนั้น ไม่ใช่เรื่องใหม่ รัฐบาลในอดีตมีแนวคิดดังกล่าว แต่ที่ยังไม่เป็นผลสำเร็จ ไม่ว่าจะเป็นในยุคของจอมพล ป.พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรี ที่มีแนวคิดย้ายเมืองหลวงไปอยู่ที่จ.เพชรบูรณ์ แต่เกิดการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองเสียก่อน ยุคของพล.อ.ชวลิต ยงใจยุทธ นายกรัฐมนตรี มีแนวคิดที่จะย้ายไปอยู่ที่จ.ฉะเชิงเทรา แต่ได้รับเสียงคัดค้านจนต้องยกเลิกไป สมัยทักษิณ ชินวัตร เป็นนายกรัฐมนตรีก็มีแนวคิดย้ายไปอยู่ที่จ.นครนายกเช่นกัน แม้แต่นายสมัคร สุนทรเวช อดีตนายกรัฐมนตรี ก็เคยมีแนวคิดที่จะย้ายเมืองหลวงไปอยู่ที่จ.นครปฐม ทั้งนี้การศึกษาในเรื่องดังกล่าว มีมาบ้างแล้ว หากนำมาปัดฝุ่น และศึกษาเพิ่มเติมให้สอดคล้องกับสภาพต่างๆที่เปลี่ยนแปลงไปในปัจจุบันก็อาจจะได้ข้อสรุปและสำเร็จได้ในรัฐบาลชุดนี้