กองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ เชื่อมั่น “โครงการพัฒนาศักยภาพเครือข่ายวิทยุชุมชน” ยกระดับมาตรฐานการทำงานวิทยุชุมชนอย่างเป็นมืออาชีพได้จริง
แม้กระแสสายธารสื่อของประเทศไทยและของสังคมโลกเปลี่ยนแปลงไปโดยสื่อออนไลน์ สื่อโซเชีียล มีเดียเข้ามามีอิทธิพลสูงต่อพฤติกรรมการเสพสื่อของผู้คนมากขึ้น ทำให้สื่อประเภทอื่น ๆ ถูกลดทอนความสนใจ จนกระทั่ง ถูกกลืนหายไปในที่สุด หากแต่กองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ กลับมองว่าทุกสื่อที่เข้าถึง ชุมชนและผู้คนล้วนมีความสำคัญเช่น “วิทยุชุมชน” ซึ่งเป็นสื่อที่เข้าถึงเข้าใจผู้คนในชุมชน โดยเฉพาะผู้สูง อายุได้อย่างใกล้ชิดและมีอิทธิพลต่อความเชื่อต่างๆ จึงเชื่อมั่นว่า“โครงการพัฒนาศักยภาพเครือข่ายวิทยุ ชุมชน” จะยกระดับมาตรฐานการทำงานวิทยุชุมชนอย่างเป็นมืออาชีพได้จริง
โดย ดร.ธนกร ศรีสุขใส ผู้จัดการกองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ ให้ความเห็นว่า แม้ความนิยมของวิทยุุชุมชนจะน้อยลง ทั้งจากการเปลี่ยนแปลงของภูมิทัศน์สื่อ การเกิดขึ้นของเทคโนโลยี discussion เข้าสู่โลกดิจิทัล และอีกด้านที่ปฏิเสธไม่ได้คือการปรับเปลี่ยนมาตรฐานของกสทช.ทำให้สื่อวิทยุชุมชน ค่อย ๆ ได้รับความนิยมน้อยลงไปจนถึงปิดตัวไปเป็นจำนวนมาก ทั้งที่มองว่าความจริงแล้วมันยังอยู่คู่กับสังคมไทย แม้ว่าสื่อ ใหม่และสื่อออนไลน์จะโตขึ้นเรื่อยๆ วิทยุชุมชนก็ยังไม่ตาย ยังอยู่ได้ในระดับหนึ่ง โดยฝั่งผู้ประกอบการ วิทยุชุมชนก็ยังสู้อยู่ และฝั่งประชาชนในชุมชนเองก็ยังมีความรู้สึกว่า วิทยุชุมชนเป็นเหมือนเพื่อนเป็นเหมือนช่องทาง การสื่อสารเป็นเหมือนคนให้ข้อมูลข่าวสารที่เขารู้สึกผูกพันมีความใกล้ชิด โดยเฉพาะผู้สูงอายุ ต้องเรียนว่าตัวเลข ในการรับฟังวิทยุในท้องถิ่นยังสูงอยู่ ซึ่งกองทุนสื่อ จึงคิดว่าผู้ประกอบกิจการเองจะอยู่แบบเดิมไม่ได้ ต้องปรับตัว การปรับตัวคือต้องทำให้คนฟังเกิดความรู้สึกเป็นเจ้าของร่วม และเน้นการสื่อสาร 2 ทางให้มากขึ้น เน้นเป็นปาก เป็นเสียงเป็นสื่อกลางในการที่จะผลักดันให้เกิดการแก้ปัญหาในชุมชนมากขึ้นและที่สำคัญคือ ต้องปรับปรุงวิธีการ ใหม่ๆจะใช้การดำเนินรายการแบบเดิมไม่ได้แล้ว เพราะวันนี้ทุกคนสามารถเข้าถึงข้อมูลข่าวสารได้ง่ายดาย
“ผมคิดว่าเนื้อหาสาระของวิทยุชุมชนต้องมีความแตกต่างจากเดิมที่ผ่านมา ต้องปรับตัวให้สอดคล้องกับ สถานการณ์ที่เป็นอยู่ในปัจจุบันให้มากที่สุด ต้องเป็นข่าวที่เป็นประโยชน์ต่อชุมชนจริงๆ พูดถึงปัญหาที่เกิดขึ้นใน ชุมชนจริงๆ ที่สื่อหลักไม่พูดถึงหรือเข้าไม่ถึง ยกตัวอย่างเช่น นำเสนอการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมของชีวิต วิถีชีวิตเศรษฐกิจในชุมชนในมิติต่างๆ โดยที่สถานีวิทยุชุมชนจะสามารถเป็นช่องทางในการติดต่อสื่อสาร หรือช่องทาง ในการนำเสนอปัญหาเหล่านี้ให่แก่คนในชุมชนได้จริงๆ ก็จะทำให้สถานีวิทยุชมชนมีคุณค่า เมื่อผู้คนในชุมชนมองเห็น ประโยชน์มากขึ้นพวกเขาก็จะลุกขึ้นมาปกป้องสถานีวิทยุชุมชนนั้นด้วยตัวเอง”
โครงการพัฒนาศักยภาพเครือข่ายวิทยุชุมชนที่กองทุนสื่อจัดทำขึ้น จึงเป็นโครงการที่มีวัตถุประสงค์ สำคัญเพื่อยกระดับมาตรฐานการทำงานของวิทยุชุมชนให้มีความเป็นมืออาชีพมากขึ้นด้วยการสร้างมาตรฐานทาง จริยธรรมของเครือข่ายกลุ่มของวิทยุชุมชนในการกำกับดูแลกันเองโดยตัวมาตรฐานทางจริยธรรมที่จัดทำขึ้นจะเป็น ตัวที่แสดงให้เห็นถึงความแตกต่างของวิทยุชุมชนกับวิทยุทดลองประกอบกิจการอื่นๆ ทำให้วิทยุชุมชนเกิดความ น่าเชื่อถือจากสังคมภายนอก และเป็นการสร้างเครือข่ายวิทยุชุมชนในการฝึกการกำกับดูแลกันเองให้ข้อมูลข่าวสาร ที่สื่อสารมีประโยชน์กับประชาชนในชุมชนจริงๆ และประชาชนในพื้นที่สามารถมีช่องทางร้องเรียนได้ หากพบว่า วิทยุชุมชนของตนมีการนำเสนอข้อมูลข่าวสารที่บิดเบือนจากความเป็นจริงเป็นข้อมูลที่ไม่เป็นประโยชน์กับชุมชน หรือมีการทำผิดหลักการหรือเจตนารมณ์ของวิทยุชุมชนขึ้นในมิติของการรู้เท่าทันสื่อได้
เพราะฉะนั้น ความตั้งใจของกองทุนสื่อ ก็คือ ต้องการให้สื่อท้องถิ่นสื่อชุมชนยังดำรงอยู่อย่างมีคุณภาพ มีประสิทธิภาพ และการที่จะทำให้เขาดำรงอยู่อย่างมีคุณภาพ เราก็ต้องไปเสริมสมรรถนะพัฒนาศักยภาพของเขา ขึ้นมาตั้งแต่เรื่องของความรู้ ความคิด ประสบการณ์ เข้าใจในเรื่องสื่อบทบาทสื่อในการผลิตเนื้อหาเชิงสาระ ทำอย่างไรที่จะให้คนฟังสนใจด้วยและเป็นประโยชน์ด้วย ไม่ใช่สนุกสนานอย่างเดียวอย่าง นอกจากนั้นต้องเสริม ความเข้าใจเรื่องของหลักจรรยาบรรณของสื่ออะไรที่ควรทำไม่ควรทำ โครงการนี้จึงเป็นโครงการที่เราตั้งใจหลักๆ 2 ประการคือ สื่อท้องถิ่น สื่อชุมชน มีความสำคัญและมีความจำเป็นต่อความเป็นสื่อมวลชน และ2 ในฐานะที่เราเป็น องค์กรที่ส่งเสริมและสนับสนุนก็อยากจะให้สื่อชุมชนอย่างน้อยมีโอกาสในการที่จะทำงานร่วมกัน และกองทุนสื่อ ยินดีที่จะเข้าไปยื่นมือส่งเสริมสนับสนุน ฝึกอบรมจัดหาวิทยากรผู้เชี่ยวชาญไปสอนการทำ Content รวมถึง ไปให้หลักการเกี่ยวกับเรื่องจรรยาบรรณวิชาชีพเพื่อพัฒนาศักยภาพในการทำงาน รวมถึงส่งเสริมให้เกิดการรวมกลุ่ม ภาคีเครือข่ายร่วมกันเพื่อให้เกิดความเข้มแข็ง เราเชื่อว่าสื่อชุมชนที่มีคุณภาพจะสามารถดูแลชุมชนได้ และมีบทบาท สำคัญในการช่วยเหลือชุมชน และเกิดความภาคภูมิใจในการเป็นสื่อมวลชนในท้องถิ่นที่ทำให้สื่อสถานีวิทยุชุมชน สามารถเป็นส่วนหนึ่งในการขับเคลื่อนสังคมให้น่าอยู่ และสามารถสร้างสรรค์เนื้อหาที่ดีที่ปลอดภัยและเป็นประโยชน์ อันนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงสังคมให้ดีขึ้นได้