นายอัครเดช ดวงตา ครูผู้ช่วย โรงเรียนอนุบาลสามเสน (สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลอุปถัมภ์) นำเสนอบทความ เรื่อง "พื้นที่การเรียนรู้ (Learning Space) ของเด็กปฐมวัย" ข้อความว่า พื้นที่การเรียนรู้ของเด็กปฐมวัยเป็นสภาพแวดล้อมที่ออกแบบมาเพื่อส่งเสริมการเล่น การสำรวจ และพัฒนาการทั้ง 4 ด้านอย่างเหมาะสม เด็กในช่วงวัยนี้เรียนรู้ได้ดีที่สุดเมื่อได้ลงมือทำจริง ได้ขยับเคลื่อนไหว และมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งรอบตัว
ดังนั้น การจัดพื้นที่ในห้องเรียนจึงต้องปลอดภัย เหมาะกับช่วงวัยของเด็ก และเด็กสามารถเข้าถึงสื่อต่าง ๆ ได้ด้วยตนเอง การจัดมุมประสบการณ์ เช่น มุมนิทาน มุมบ้าน มุมบล็อก หรือมุมวิทยาศาสตร์ ช่วยให้เด็กเลือกกิจกรรมที่สนใจตามความแตกต่างระหว่างบุคคล ขณะเดียวกันพื้นที่ควรยืดหยุ่น ปรับเปลี่ยนได้ตามหน่วยการเรียนรู้ที่กำลังเรียน เพื่อให้เด็กรู้สึกว่าห้องเรียน “มีชีวิต” และเชื่อมโยงกับประสบการณ์จริง พื้นที่ที่ดีควรกระตุ้นความอยากรู้อยากเห็น เช่น การจัดการเรียนรู้รูปแบบโครงการ (Project Approach) การจัดนิทรรศการผลงาน หรือสื่อภาพประกอบ รวมถึงสามารถนำเทคโนโลยีที่เหมาะสม เช่น AI หรือสื่อดิจิทัล มาใช้สนับสนุนการเรียนรู้อย่างปลอดภัย
นอกจากนี้ พื้นที่การเรียนรู้ควรสะท้อนอัตลักษณ์ของชั้นเรียนและความสนใจของเด็กในช่วงเวลานั้น เช่น การจัดบอร์ดแสดงผลงาน หรือการเปิดโอกาสให้เด็กช่วยออกแบบมุมประสบการณ์บางส่วน สิ่งเหล่านี้ทำให้เด็กเกิดความรู้สึกมีส่วนร่วมในห้องเรียน รู้สึกภาคภูมิใจ และมีแรงจูงใจในการเรียนรู้มากขึ้น อีกทั้งยังเป็นวิธีที่ช่วยให้ครูเข้าใจมุมมองและความสนใจจริงของเด็กได้ดียิ่งขึ้น อีกสิ่งสำคัญของพื้นที่การเรียนรู้คือการจัดสภาพแวดล้อมให้ “ตอบสนองต่อเด็ก” (Responsive Environment) ซึ่งหมายถึงพื้นที่ที่สามารถปรับให้สอดคล้องกับพัฒนาการ
ความสนใจ และพฤติกรรมของเด็กที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา เช่น การเพิ่มวัสดุเสริมประสบการณ์เมื่อเด็กเกิดคำถามใหม่ การปรับมุมให้เงียบขึ้นเมื่อเด็กบางคนต้องการพื้นที่พักใจ หรือการเปิดพื้นที่โล่งสำหรับกิจกรรมเคลื่อนไหวเมื่อเด็กมีพลังงานสูง การจัดสภาพแวดล้อมแบบนี้ช่วยให้เด็กได้เรียนรู้อย่างอย่างมีคุณภาพตามความสนใจของตนเอง และมีความสุขในการมาโรงเรียนทุกวัน
โดยสรุป Learning Space สำหรับเด็กปฐมวัยควรเป็นพื้นที่ที่ปลอดภัย อบอุ่น กระตุ้นการเรียนรู้ และเปิดโอกาสให้เด็กเป็นผู้เลือก ผู้สำรวจ และผู้สร้างประสบการณ์การเรียนรู้ด้วยตนเอง ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญของการพัฒนาตามวัย
ในฐานะที่เป็นครูปฐมวัย การจัดพื้นที่การเรียนรู้จึงไม่ใช่เพียงการจัดวางอุปกรณ์ แต่เป็นการสร้าง “โลกใบเล็ก” ที่เด็กจะได้เติบโตอย่างมีความสุข และเชื่อว่าการใส่ใจในการจัดห้องเรียน สังเกตความสนใจของเด็ก และปรับพื้นที่ตามพัฒนาการ จะช่วยให้เด็กแต่ละคนได้ค้นพบศักยภาพของตนเอง และได้เริ่มต้นเส้นทางแห่งการเรียนรู้อย่างมีคุณภาพในทุกวัน