BDE เผยผลสำรวจสถานภาพ DL & MIL ปี 68 ชี้! คนไทย "เข้าใจดิจิทัล" 76 คะแนน "รู้เท่าทันสื่อ" 74.8 คะแนน ตอกย้ำข้อมูลเชิงประจักษ์ ให้รัฐ-เอกชน วางแผนพัฒนาทักษะดิจิทัลได้ตรงจุด เป็นรากฐานสำคัญในการสร้าง "ภูมิคุ้มกันดิจิทัลของชาติ”
วันนี้ (11 พฤศจิกายน 2568) นายธีรวุฒิ ธงภักดิ์ รองเลขาธิการคณะกรรมการดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (BDE) เป็นประธานเปิดงานสัมมนาเผยแพร่ผลสำรวจ “การรู้เท่าทันสื่อสารสนเทศและการเข้าใจดิจิทัล (DL & MIL) ประจำปี พ.ศ. 2568” ภายใต้โครงการสำรวจข้อมูลสถานภาพการรู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศของประเทศไทย ประจำปี พ.ศ. 2568 เน้นย้ำข้อมูลเชิงประจักษ์ ให้หน่วยงานภาครัฐและเอกชนวางแผนกลยุทธ์พัฒนาทักษะดิจิทัลของประชาชนอย่างตรงจุด พร้อมมอบรางวัลเกียรติคุณแก่ 7 องค์กรผู้นำในการขับเคลื่อนการรู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศ และการเข้าใจดิจิทัล
นายธีรวุฒิ ธงภักดิ์ รองเลขาธิการคณะกรรมการดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (BDE) กล่าวว่า การสำรวจนี้ มีความสำคัญและมีประโยชน์ในเชิงสังคมดิจิทัลเป็นอย่างมาก ทำให้ประเทศไทยมีข้อมูลสถานภาพการรู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศ (Media and Information Literacy : MIL) สถานภาพการเข้าใจดิจิทัล (Digital Literacy) และสุขภาวะทางดิจิทัล (Digital Wellbeing) ของประชากรในประเทศไทย ทั้งในระดับจังหวัด ระดับภาค และระดับประเทศ เพื่อที่จะนำผลการสำรวจและประเมินเหล่านี้ไปใช้ประกอบการกำหนดนโยบาย หรือแนวทางในการส่งเสริมและพัฒนาการรู้เท่าทันสื่อสารสนเทศ การเข้าใจดิจิทัล และการส่งเสริมสุขภาวะที่ดีทางดิจิทัลให้กับประชาชน โดยได้เน้นย้ำถึงประเด็นของการสำรวจครั้งนี้ว่า “ในโลกปัจจุบันที่เทคโนโลยีดิจิทัลเข้ามามีบทบาทสำคัญในทุกมิติ ข้อมูลสถานภาพของประชาชนชาวไทยในการ ‘รู้เท่าทันสื่อ สารสนเทศ และเข้าใจดิจิทัล’ จึงเป็นเรื่องที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการวางแผนและกำหนดนโยบายในระดับประเทศ ซึ่งเป็นผลมาจากความร่วมมือระหว่างสำนักงานคณะกรรมการดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ สำนักงานสถิติแห่งชาติ และสำนักงานพัฒนาธุรกิจกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ โดยมีผลการสำรวจภาพเฉลี่ย สถานภาพการเข้าใจดิจิทัลของประเทศไทย (DL) เท่ากับ 76 และการรู้เท่าทันสื่อสารสนเทศ (MIL) เท่ากับ 74.8 ข้อมูลนี้ จึงเป็นรากฐานสำคัญที่ช่วยสังคมไทย ทั้งการรับมืออย่างรู้เท่าทัน ประชาชนสามารถรับมือกับเทคโนโลยีดิจิทัลได้อย่างรู้เท่าทันและมีสุขภาวะที่ดีทางดิจิทัล และการวางแผนกลยุทธ์ที่ตรงจุด โดยหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชนสามารถนำข้อมูลที่น่าเชื่อถือไปใช้ประกอบการตัดสินใจการวางแผนกลยุทธ์ เพื่อส่งเสริมและพัฒนาทักษะดิจิทัลของประชาชนได้อย่างตรงจุดมากขึ้น
"ผมเชื่อมั่นว่า ข้อมูลสถานภาพ DL & MIL คือเข็มทิศ ที่จะนำพาหน่วยงานภาครัฐและเอกชน ไปสู่การวางแผนกลยุทธ์ที่แม่นยำ เพื่อยกระดับทักษะดิจิทัลของประชาชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ นับเป็นการรับมือกับความท้าทายในโลกดิจิทัลร่วมกัน เพราะการรู้เท่าทันดิจิทัลเป็นมากกว่าทักษะ แต่คือภูมิคุ้มกันของชาติในยุคข้อมูลข่าวสาร"
สำหรับการสำรวจข้อมูลสถานภาพการรู้เท่าทันสื่อสารสนเทศ (Media and Information Literacy : MIL) ใช้กรอบการประเมินขององค์การการศึกษาวิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO : United Nations Education, Scientific and Cultural Organization) ได้กำหนดตัวชี้วัด จำนวน 3 ด้าน ได้แก่ การเข้าถึง (Access) การประเมิน (Evaluation) และการสร้าง (Creation) และการเข้าใจดิจิทัล (Digital Literacy: DL) ใช้กรอบสมรรถนะด้านดิจิทัลสำหรับพลเมืองไทย (Digital Competence Framework for Thai Citizens) ของสำนักงานคณะกรรมการดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (BDE) ที่ได้จากการศึกษาหลากหลายประเทศและดำเนินการภายใต้ความร่วมมือจากหลายภาคส่วน ซึ่งกรอบการประเมินด้านการเข้าใจดิจิทัล (Digital Literacy: DL) ประกอบด้วยตัวชี้วัด จำนวน 9 ด้าน ประกอบด้วย 1) สิทธิและความรับผิดชอบ (Digital Right) 2) การเข้าถึงสื่อดิจิทัล (Digital Access) 3) การสื่อสารยุคดิจิทัล (Digital Communication) 4) ความปลอดภัยยุคดิจิทัล (Digital Safety) 5) การรู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศ (Media and Information Literacy) 6) แนวปฏิบัติในสังคมดิจิทัล (Digital Etiquette) 7) สุขภาพดียุคดิจิทัล (Digital Health) 8) ดิจิทัลคอมเมิร์ซ (Digital Commerce) และ 9) กฎหมายดิจิทัล (Digital Law)
โดยภาพรวมผลการสำรวจข้อมูลสถานภาพการรู้เท่าทันสื่อสารสนเทศและการเข้าใจดิจิทัลของประเทศไทย พ.ศ. 2568 พบว่า (1) สถานภาพการรู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศ (MIL) มีคะแนนเฉลี่ย 74.8 คะแนน จัดอยู่ในระดับ “ดี” โดยสมรรถนะย่อยที่มีความโดดเด่น คือ การนิยาม มีคะแนนเฉลี่ย 89.5 คะแนน ส่วนสมรรถนะย่อยที่ควรส่งเสริมและพัฒนา คือ การมีส่วนร่วม มีคะแนนเฉลี่ย 59.4 คะแนน ซึ่งจัดอยู่ในระดับพื้นฐาน (2) สถานภาพ
การเข้าใจดิจิทัล (DL) มีคะแนนเฉลี่ย 76.0 คะแนน จัดอยู่ในระดับ “ดี” โดยสมรรถนะที่มีความโดดเด่น คือ สุขภาพดียุคดิจิทัล มีคะแนนเฉลี่ย 81.5 คะแนน ส่วนสมรรถนะที่ควรส่งเสริมและพัฒนา คือ การสื่อสารยุคดิจิทัล มีคะแนนเฉลี่ย 68.2 คะแนน ซึ่งจัดอยู่ในระดับพื้นฐาน (3) สุขภาวะทางดิจิทัล (Digital Wellbeing) พบว่า มิติที่มีคะแนนสูงสุด ได้แก่ มิติสุขภาพกาย (4.18 คะแนน) มิติที่ควรได้รับการปรับปรุงพัฒนา ได้แก่ มิติผลิตภาพในการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล (3.27 คะแนน) มิติด้านสุขภาพจิต (3.63 คะแนน) และมิติสุขภาพสังคม (3.76 คะแนน)
นอกจากนี้ ภายในงานยัง ได้มีการมอบรางวัลให้แก่หน่วยงานที่แสดงความมุ่งมั่น ทุ่มเท และเป็นผู้นำในการสร้างภูมิคุ้มกันดิจิทัลให้กับสังคมไทย จำนวน 2 ประเภท 7 รางวัล ดังนี้
1. รางวัลหน่วยงานร่วมสนับสนุนกลไกการสำรวจและพัฒนาการรู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศและการเข้าใจดิจิทัล (MILDL) ประจำปี พ.ศ. 2568 จำนวน 2 หน่วยงาน ได้แก่
• สำนักงานสถิติแห่งชาติ (สสช.)
• สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (สพธอ.)
2. รางวัลประกาศเกียรติคุณจังหวัดที่มีสมรรถนะการรู้เท่าทันสื่อสารสนเทศและการเข้าใจดิจิทัล (MILDL) ของประชาชน ในระดับ Outstanding ประจำปี พ.ศ. 2568 จำนวน 5 จังหวัดแรกของประเทศ ได้แก่
• จังหวัดร้อยเอ็ด (80.0 คะแนน)
• จังหวัดภูเก็ต (79.7 คะแนน)
• จังหวัดปทุมธานี (79.6 คะแนน)
• จังหวัดสิงห์บุรี (79.3 คะแนน)
• จังหวัดพัทลุง (79.3 คะแนน)
พร้อมนี้ยังมีกิจกรรมการนำเสนอนโยบายการขับเคลื่อน DL และ MIL ของประเทศไทย การรายงานผลการสำรวจ ประจำปี พ.ศ. 2568 และการเสวนาวิชาการในหัวข้อ “สังคมไทยกับการสร้างภูมิคุ้มกันภัยทางดิจิทัล” ซึ่งได้รับความสนใจจากผู้บริหารหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และผู้ทรงคุณวุฒิเข้าร่วมงาน