"หมอมนูญ" อธิบายชัด! ฮิสโตพลาสมา–คริปโตค็อกคัส ต่างกันอย่างไร ใครเสี่ยงป่วยจากเชื้อราจากดิน–นกพิราบ?

วันที่ 12 ธ.ค.68 นพ.มนูญ ลีเชวงวงศ์ แพทย์เฉพาะทางด้านโรคระบบการหายใจ โรงพยาบาลวิชัยยุทธ โพสต์ข้อความเฟซบุ๊ก หมอมนูญ ลีเชวงวงศ์ FC ระบุว่า...

มีคนเข้ามาอ่าน FB ของผมมากกว่า 2.5 ล้านคนใน 1 วัน และตั้งคำถามกรณีโรคจากเชื้อราฮิสโตพลาสมา (Histoplasma) ที่เกี่ยวข้องกับมูลนก และนำไปโยงกับเชื้อราที่มาจากนกพิราบ

ผมขออธิบายสั้นๆดังนี้:

เชื้อราฮิสโตพลาสมาเป็นเชื้อราอยู่ในธรรมชาติ อยู่ในดิน ไม่ได้อยู่ในตัวนก ค้างคาว หรือสัตว์อย่างอื่น เช่น เป็ด ไก่ สุนัข แมว กระต่าย

เชื้อราตัวนี้ชอบเจริญเติบโต แบ่งตัวสร้างสปอร์ในดินที่ปนเปื้อนมูลนก และมูลค้างคาว เวลาคนกวาดดิน คนย่ำดิน สปอร์เชื้อราลอยขึ้นมาในอากาศ คนหายใจเอาสปอร์เชื้อราตัวนี้เข้าปอด

สำหรับคนที่ร่างกายแข็งแรงดี ไม่มีโรคประจำตัว ร่างกายสามารถกำจัดเชื้อได้ด้วยตัวเอง ทำให้ไม่ป่วย ยกเว้นว่า หายใจสปอร์จำนวนมากในระยะเวลาสั้นๆ เช่น เข้าไปในโพรงต้นไม้ที่มีค้างคาวอาศัยอยู่ หายใจเอาเชื้อราจำนวนมากเข้าไปในปอด ทำให้คนที่ร่างกายแข็งแรงดี ก็ป่วยได้

สำหรับคนที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง ถึงแม้จะหายใจสปอร์เชื้อราฮิสโตพลาสมาจำนวนน้อย ร่างกายไม่สามารถกำจัดเชื้อราได้ เชื้อราแบ่งตัวในร่างกาย ทำให้ป่วยได้

โรคที่เกิดจากเชื้อรานี้ เรียกว่าฮิสโตพลาสโมซิส (Histoplasmosis) พบน้อยมากในคนไทย คนที่แข็งแรงดี เลี้ยงนกได้ ไม่ต้องวิตกกังวล

โรคที่เกิดจากนกพิราบ ชื่อคริปโตคอกโคสิส (Cryptococcosis) เป็นโรคที่น่ากลัว เชื้อราคริปโตค็อกคัส (Cryptococcus) อาศัยในลำไส้ของนกพิราบ แต่ไม่ทำให้นกพิราบป่วย นกพิราบเป็นพาหะของเชื้อราตัวนี้ เวลานกพิราบถ่ายลงดิน มูลนกพิราบจะมีเชื้อราเติบโต ปล่อยสปอร์ออกมาในอากาศ คนหายใจเข้าสปอร์ของเชื้อราเข้าไป

คนที่แข็งแรงดี หายใจสปอร์เชื้อราตัวนี้เข้าปอด เชื้อราสามารถแบ่งตัว ทำให้คนปกติก็ป่วยได้

คนที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง เช่นติดเชื้อ HIV กินยากดภูมิ เชื้อราสามารถกระจายจากปอดเข้าสมอง ทำให้เกิดเยื่อหุ้มสมองอักเสบได้

โรคจากเชื้อราคริปโตค็อกคัส พบในประเทศไทยบ่อยกว่าโรคจากเชื้อราฮิสโตพลาสมาหลายๆเท่า เราควรหลีกเลี่ยงให้อาหารนกพิราบ อยู่ห่างๆนกพิราบ เวลานกกระพือปีก เชื้อราอยู่ในมูลนก จะลอยขึ้นมาในอากาศได้

การรักษาโรคจากเชื้อรา แพทย์ต้องวินิจฉัยให้ได้ก่อนว่า คนไข้ติดเชื้อราตัวไหน เพราะว่ายาใช้รักษาไม่เหมือนกัน

สรุป: คนแข็งแรงดี เลี้ยงนกได้นะครับ แต่ไม่แนะนำให้เลี้ยงนกพิราบ

#หมอมนูญ #เชื้อรา #ฮิสโตพลาสมา #คริปโตค็อกคัส #นกพิราบ