“ส้ม” ผลไม้มากประโยชน์ทั้งลูก เสริมภูมิคุ้มกัน ควบคุมน้ำตาล ลดคอเลสเตอรอล

“ส้ม” ผลไม้มากประโยชน์ทั้งลูก เสริมภูมิคุ้มกัน ควบคุมน้ำตาล ลดคอเลสเตอรอล

เมื่อวันที่ 22 ธ.ค.68 ผศ.ดร.เอกราช บำรุงพืชน์ ที่ปรึกษาชมรมโภชนวิทยามหิดล ได้เผยแพร่บทความว่า

ผลไม้รสเปรี้ยวเป็นแหล่งรวมวิตามินชั้นเยี่ยม อุดมด้วยวิตามินซี วิตามินเอ สารต้านอนุมูลอิสระหลากหลายชนิด อีกทั้งยังช่วยเพิ่มความสดชื่น ความตื่นตัวระหว่างวัน ผลไม้ที่นิยมรับประทานกันมากคือ “ส้ม” ที่มีรสชาติเปรี้ยวปนหวาน อร่อย มีกลิ่นหอม และมีประโยชน์ต่อสุขภาพมากมาย ส้มจึงเป็นผลไม้ที่ได้รับความนิยมบริโภคกันอย่างแพร่หลายทั่วโลก

รับประทานส้มแล้วดีต่อร่างกายอย่างไร?

“ส้ม” เป็นผลไม้ที่เรียกได้ว่ามีประโยชน์ทั้งลูก ส้มมีวิตามินซีสูง และยังมีวิตามินบี 1 วิตามินบี 2 วิตามินบี 6 วิตามินเอ วิตามินดี วิตามินอี โพแทสเซียม แคลเซียม ฟอสฟอรัส รวมถึงมีไฟเบอร์สูง โดยมีสรรพคุณทางยาและมีประโยชน์ต่อสุขภาพหลายๆ ด้าน อาทิเช่น ช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกัน ควบคุมน้ำตาล ช่วยเรื่องระบบขับถ่าย บำรุงผิวพรรณและสายตา ฯลฯ

ส่วนใหญ่เราจะรับประทานส้มสดหรือนำมาคั้นเป็นน้ำส้ม แต่หลายคนอาจไม่ทราบว่า เปลือกส้มที่ถูกมองข้ามนั้นยังอุดมด้วยสารพฤกษเคมีกลุ่มฟลาโวนอยด์ เช่น เฮสเพอริดิน (Hesperidin) นารินจิน (Naringin) แทนเจอรีน (Tangeritine) ไดออสมิน (Diosmin) รูติน (Rutin) และ เควอซิทิน (Quercetin) ซึ่งส้มแต่ละสายพันธุ์จะมีสารแต่ละตัวมากน้อยแตกต่างกันไป ซึ่งหนึ่งในสารธรรมชาติกลุ่มนี้ที่พบสูงมาก คือ เฮสเพอริดิน

สารเฮสเพอริดิน คืออะไร  

เฮสเพอริดิน เป็นสารสำคัญในกลุ่มฟลาโวนอยด์ พบในผลไม้ตระกูลซิตรัส เช่น ส้ม มะนาว และผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว สารเฮสเพอริดินส่วนใหญ่จะพบที่บริเวณเปลือก สารเฮสเพอริดินมีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา มีคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ ต้านเชื้อหรือจุลชีพ ป้องกันหลอดเลือดหัวใจ ลดคอเลสเตอรอล

สารเฮสเพอริดินมีประโยชน์อย่างไรบ้าง

1.ช่วยควบคุมน้ำตาลและลดคอเลสเตอรอล  

งานวิจัยของ Somesula S. Rekha และคณะ ที่ศึกษาเฮสเพอริดินต่อภาวะน้ำตาลในเลือดสูง (anti-hyperglycemic) และระดับไขมันในเลือดต่ำ (hypo-lipidemic) พบว่า เฮสเพอริดินช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดอย่างมีนัยสำคัญ นอกจากนี้เฮสเพอริดินยังช่วยลดคอเลสเตอรอลรวม (Total Cholesterol-TC) ลดไตรกลีเซอไรด์ (Triglyceride-TG) ลดไขมันชนิดเลว (Low-Density Lipoproteins-LDL) ลด Very Low-Density Lipoprotein (VLDL) และที่สำคัญคือช่วยเพิ่มไขมันชนิดดี (High Density Lipoprotein-HDL)  สอดคล้องกับ งานวิจัยของ Mas-Capdevila และคณะ พบว่า เฮสเพอริดินสามารถช่วยลดคอเลสเตอรอล ไตรกลีเซอไรด์ และไขมันในตับ โดยการยับยั้งยีนการสร้างไขมัน และยังช่วยลดขนาดเซลล์ไขมันและเพิ่มการเผาผลาญไขมัน

2.เสริมภูมิคุ้นกัน

สารเฮสเพอริดินช่วยลดการแพร่กระจายของไวรัส (โปรตีน SARS-COV-2) โดยปิดกั้นการจับโปรตีนในเซลล์ของกลุ่มอาการทางเดินหายใจเฉียบพลันรุนแรง รวมถึงยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อโรคต่างๆ และช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย อีกทั้งในส้มมีวิตามินซีสูงมาก จึงช่วยกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดขาวของร่างกาย ทำให้ร่างกายต่อสู้กับเชื้อโรคได้ดีขึ้น แล้วยังช่วยเสริมความแข็งแรงและป้องกันความเสียหายของเม็ดเลือดขาวที่เป็นผลมาจากสารอนุมูลอิสระได้อีกด้วย

3.ต้านอนุมูลอิสระ

สารเฮสเพอริดินช่วยยับยั้งกระบวนการทำลายเซลล์ ช่วยต้านการอักเสบ ทั้งนี้วิตามินซีและสารต้านอนุมูลอิสระที่มีในส้มยังมีส่วนช่วยลดคอเลสเตอรอลในเลือดโดยสารต้านอนุมูลอิสระจะเข้าไปปกป้องหลอดเลือดไม่ให้อนุมูลอิสระเข้ามาเกาะและก่อให้เกิดไขมันพอกพูนจนก่อโรคไม่ติดต่อเรื้อรังอย่างโรคหลอดเลือดหัวใจ และโรคหัวใจ

4.กระตุ้นการสร้างคอลลาเจน ดูแลปกป้องผิวพรรณ

เฮสเพอริดินเป็นหนึ่งในสารฟลาโวนอยด์ที่ช่วยต้านอนมูลอิสระได้เป็นอย่างดี ทำให้ผิวสุขภาพดีและดูอ่อนกว่าวัย อีกทั้งวิตามินซีมีส่วนช่วยปกป้องเซลล์ผิวจากการถูกแสงแดดทำร้าย ปกป้องผิวจากมลพิษ ลดการเกิดริ้วรอยและช่วยบำรุงเซลล์ผิวให้แข็งแรง ทำให้ผิวกระชับตึงมากขึ้น เนื่องจากวิตามินซีเป็นสารตั้งต้นของคอลลาเจนนั่นเอง

เรียกได้ว่าเฮสเพอริดินเป็นสารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพอย่างมาก การผลิตภัณฑ์น้ำส้มที่คั้นจากส้มทั้งลูก ก็จะได้ประโยชน์เต็มลูก จากทั้งเปลือก เนื้อและน้ำ  นับเป็นอีกทางเลือกที่น่าสนใจและเหมาะกับไลฟ์สไตล์ของคนรักสุขภาพที่ต้องการความสะดวกและความคุ้มค่า  แต่ควรบริโภคในปริมาณที่เหมาะสม เพื่อให้เกิดประโยชน์ที่ดีต่อสุขภาพ

Reference

1.Samota M.K., Kaur M., Sharma M., Sarita, Krishnan V., Thakur J., Rawat M., Phogat B., Guru P.N. Hesperidin from citrus peel waste: extraction and its health implications. Quality Assurance and Safety of Crops & Foods. 2023. 15(2): 71 – 99.

2. Rekhaa S.S. Pradeepkirana J.A., Bhaskara M. Bioflavonoid hesperidin possesses the anti-hyperglycemic and hypolipidemic property in STZ induced diabetic myocardial infarction (DMI) in male Wister rats. Journal of Nutrition & Intermediary Metabolism 2019, 15, 58 – 64.

3.Mas-Capdevila A., Teichenne J., Domenech-Coca C., Caimari A., Del Bas J.M., Escoté X., Crescenti A. Effect of Hesperidin on Cardiovascular Disease Risk Factors: The Role of Intestinal Microbiota on Hesperidin Bioavailability. Nutrients, 2020, 12, 1488.

4.Pyrzynska, K. (2022). Hesperidin: A Review on Extraction Methods, Stability and Biological Activities. Nutrients. 14, 1-11.