แรงได้อีก! นักวิชาการ ม.บูรพา เปรียบพรรคการเมืองไทยไม่ต่างจากบริษัทที่ขับเคลื่อนด้วย "ทุนจดทะเบียนนอกระบบ" และมุ่งหวัง "ผลตอบแทน" เป็นงบประมาณรัฐ เตือนประชาชนกำลังถูกทำให้เป็นเพียงผู้บริโภคทางการเมืองที่ถูกต้มตุ๋นด้วยวาทกรรมประชาธิปไตย
วันที่ 21 ธ.ค.2568 รศ.ดร.โอฬาร ถิ่นบางเตียว อาจารย์ประจำคณะรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา ได้โพสต์เฟสบุค ระบุว่า เศรษฐศาสตร์การเมืองว่าด้วยพรรคการเมืองไทย บทวิพากษ์พรรคการเมืองภายใต้อิทธิพลของขบวนการสแกมเมอร์: เมื่อประชาธิปไตยถูกใช้เป็นกลไกยึดครองและรักษาอำนาจรัฐ
ในทางอุดมคติพรรคการเมืองควรทำหน้าที่เป็นสถาบันตัวกลางที่เชื่อมโยง “รัฐ” กับ “ประชาชน” เพื่อถ่ายทอดความต้องการ ความเดือดร้อน และเจตจำนงทางการเมืองของพลเมืองไปสู่กระบวนการตัดสินใจเชิงนโยบายของรัฐ
อย่างไรก็ตามสถานการณ์ของพรรคการเมืองไทยในปัจจุบันพบว่าพรรคการเมืองจำนวนไม่น้อยกลับเบี่ยงเบนจากบทบาทดังกล่าว และถูกดึงเข้าไปอยู่ภายใต้อิทธิพลของ ขบวนการสแกมเมอร์ (Scammer) ซึ่งมุ่งใช้พรรคการเมืองเป็นเครื่องมือในการ ยึดครองอำนาจรัฐและรักษาผลประโยชน์ของเครือข่ายตนเอง มากกว่าการเป็นสถาบันทางการเมืองของประชาชน
ขบวนการสแกมเมอร์ในที่นี้หมายถึง เครือข่ายทุนสีเทา กลุ่มอิทธิพล และนักธุรกิจการเมือง ที่ใช้กลไกประชาธิปไตยในเชิงรูปแบบเป็นฉากหน้า ขณะเดียวกันกลับบิดเบือนสาระของประชาธิปไตยให้กลายเป็นเครื่องมือแสวงหาและธำรงอำนาจทางการเมืองอย่างเป็นระบบ
พรรคการเมืองภายใต้เงื้อมมือของสแกมเมอร์
เมื่อขบวนการสแกมเมอร์มีเป้าหมายในการเข้าควบคุมรัฐ พรรคการเมืองจึงถูกทำให้กลายเป็นโครงสร้างรองรับการแทรกซึมของทุนสีเทา มากกว่าจะเป็นองค์กรที่ยืนอยู่บนฐานอุดมการณ์ทางการเมือง
พรรคไม่ได้ก่อรูปจากการรวมตัวของพลเมืองเพื่อผลประโยชน์สาธารณะ หากแต่ถูกออกแบบให้เป็น พาหนะทางการเมือง สำหรับเครือข่ายอำนาจที่ต้องการความชอบธรรมจากการเลือกตั้ง
ภายใต้โครงสร้างเช่นนี้ พรรคการเมืองไทยจำนวนหนึ่งจึงไม่ได้ขับเคลื่อนด้วยอุดมการณ์ หากแต่ขับเคลื่อนด้วย ตรรกะของการปกป้องเครือข่ายผลประโยชน์ พรรคกลายเป็นพื้นที่รวมศูนย์ของนักธุรกิจการเมือง ผู้มีอิทธิพล และกลุ่มทุนที่ต้องการใช้รัฐเป็นเครื่องมือในการฟอกความชอบธรรมและรักษาฐานอำนาจในระยะยาว
พรรคการเมืองในฐานะ “บริษัทการเมือง” ของขบวนการสแกมเมอร์
พรรคการเมืองภายใต้อิทธิพลของสแกมเมอร์มีลักษณะไม่ต่างจาก บริษัทการเมือง (political corporation) ที่มีโครงสร้างการบริหาร การลงทุน และการแสวงหาผลตอบแทนอย่างเป็นระบบ
“ทุนจดทะเบียน” ของพรรค คือ เงินทุน เครือข่ายอุปถัมภ์ อิทธิพลนอกระบบ และความสัมพันธ์กับกลไกอำนาจรัฐ
“ผลตอบแทนจากการลงทุน” คือ การเข้าถึงอำนาจรัฐ งบประมาณ นโยบาย และการคุ้มครองทางการเมือง
การเลือกตั้งจึงถูกทำให้เป็นเพียง ขั้นตอนการรับรองการลงทุนทางอำนาจ มากกว่าการแข่งขันเชิงอุดมการณ์ พรรคทำหน้าที่ผลิตความชอบธรรมให้กับขบวนการสแกมเมอร์ โดยใช้ประชาชนเป็นฐานคะแนนเสียงเพื่อรับรองสถานะทางการเมืองของเครือข่ายทุน
ธุรกิจการเมือง : การลงทุนเพื่อยึดครองรัฐและรักษาอำนาจระยาวของขบวนการสแกมเมอร์และเครือข่าย
ในระบบการเมืองเช่นนี้ การเมืองดำรงอยู่ภายใต้ตรรกะของ “การลงทุนเพื่ออำนาจ” มากกว่าการรับใช้สาธารณะ เงินจำนวนมหาศาลของสแกมเมอร์ถูกเทลงสู่สนามเลือกตั้งในลักษณะเดียวกับการลงทุนเชิงธุรกิจ โดยมีเป้าหมายชัดเจนคือการ คืนทุน และ สร้างกำไรทางการเมือง ให้แก่ขบวนการที่อยู่เบื้องหลัง
ต้นทุนทางการเมือง เช่น การซื้อตัวนักการเมือง การซื้อเสียง การสร้างฐานอิทธิพล หรือการจัดสรรทรัพยากรเชิงเลือกปฏิบัติ ถูกมองเป็นค่าใช้จ่ายที่จำเป็น ขณะที่อำนาจรัฐถูกมองเป็น สินทรัพย์ ที่สามารถแปรรูปกลับเป็นผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจผ่านนโยบาย การจัดซื้อจัดจ้าง และการใช้อำนาจรัฐคุ้มครองธุรกิจของเครือข่ายสแกมเมอร์
วาทกรรมประชาธิปไตยในฐานะเครื่องมือพรางอำนาจ
ประชาธิปไตยในบริบทของพรรคการเมืองภายใต้อิทธิพลสแกมเมอร์ ถูกลดทอนเหลือเพียง วาทกรรมแห่งความชอบธรรมทางการเมืองและข้ออ้างจากวาทกรรมประชาธิปไตย พรรคการเมืองอ้าง “เสียงประชาชน” แต่ในทางปฏิบัติกลับหมายถึงเสียงที่สามารถควบคุม จัดการ และซื้อหาได้ พรรคอ้าง “การพัฒนาระบอบประชาธิปไตย” แต่แท้จริงคือการรักษาความมั่นคงของเครือข่ายทุน
ประชาชนจึงถูกทำให้กลายเป็นเพียง ผู้บริโภคทางการเมือง ที่เลือกพรรคจากภาพลักษณ์ นโยบายประชานิยม และการตลาดทางการเมือง มากกว่าการเป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตยอย่างแท้จริง
พรรคการเมืองในฐานะกลไกยึดกุมรัฐของสแกมเมอร์
ความสัมพันธ์ระหว่างพรรคการเมืองกับขบวนการสแกมเมอร์จึงไม่ใช่แค่เพียงการสนับสนุน หากแต่เป็นความสัมพันธ์แบบ การครอบงำ (political capture) พรรคกลายเป็นกลไกที่ช่วยแปรรูปทุนสีเทาให้เป็นอำนาจที่ถูกต้องตามกฎหมาย และแปรรูปอำนาจรัฐกลับไปเป็นผลประโยชน์ส่วนตนของเครือข่าย
วัฏจักรนี้—ทุนสร้างพรรค พรรคสร้างอำนาจ และอำนาจคุ้มครองทุนดำรงอยู่ได้ด้วยการยึดกุมวาทกรรมประชาธิปไตยไว้เป็นฉากหน้า ขณะที่สาระของประชาธิปไตยถูกทำให้ว่างเปล่า
ประชาธิปไตยภายใต้เงื้อมมือของขบวนการสแกมเมอร์
พรรคการเมืองไทยภายใต้อิทธิพลของขบวนการสแกมเมอร์สะท้อนความล้มเหลวของการสร้างสถาบันการเมืองที่เป็นของประชาชนอย่างแท้จริง พรรคถูกแปรสภาพเป็นเครื่องมือยึดครองและรักษาอำนาจรัฐ ใช้ประชาชนเป็นแหล่งผลิตความชอบธรรม และใช้ประชาธิปไตยเป็นเพียงฉากบังหน้าให้กับโครงสร้างการเอารัดเอาเปรียบเชิงอำนาจ
ดังนั้น การปฏิรูปประชาธิปไตยไทยจึงไม่อาจจำกัดอยู่เพียงการแก้ไขกติกาทางรัฐธรรมนูญ หากแต่ต้องเผชิญหน้ากับคำถามเชิงโครงสร้างว่า จะทำอย่างไรให้พรรคการเมืองหลุดพ้นจากการครอบงำของขบวนการสแกมเมอร์ และกลับมาเป็นสถาบันทางการเมืองของประชาชนอย่างแท้จริง