“มาริษ” แนะดึงจีน ร่วมกดดัน “กัมพูชา” ให้เคารพข้อตกลง-รักษาสมดุลมหาอำนาจ-สื่อสารสหรัฐฯ โดยตรงไม่ผ่านคนกลาง แนะ ยืนหยัดกลไกเจรจา2ฝ่ายแก้ปัญหา
วันที่ 21 พ.ย.นายมาริษ เสงี่ยมพงษ์ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ กล่าวถึงพัฒนาการล่าสุดของความขัดแย้งระหว่างไทย-กัมพูชาว่า ได้สร้างความสนใจอย่างกว้างขวางในสังคมไทย ทั้งในมิติความมั่นคง ปัญหาเขตแดน และบทบาทของประเทศที่สามในกระบวนการเจรจา ซึ่งเหตุการณ์เหล่านี้สะท้อนให้เห็นถึงคำถามเกี่ยวกับ ทิศทางและความสอดคล้องของยุทธศาสตร์การต่างประเทศของไทย ในสภาพแวดล้อมภูมิรัฐศาสตร์ที่ซับซ้อนขึ้นเรื่อย ๆ
นายมาริษ ระบุว่า ที่ผ่านมา รัฐบาลภายใต้การนำของนางสาวแพทองธาร ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี ได้ยืนยันอย่างชัดเจนว่า ประเด็นความขัดแย้งไทย–กัมพูชา ต้องแก้ไขด้วยการเจรจาทวิภาคี ระหว่างสองประเทศ ไทยไม่ต้องการให้ประเทศที่สามมีบทบาทเป็น “คนกลาง” เข้ามาไกล่เกลี่ย เพราะประเทศไทย ไม่เคยละเมิดข้อตกลงใด ๆ ที่ทำไว้กับกัมพูชา บทบาทของประเทศที่สามจึงเป็นเพียงผู้สังเกตการณ์ ในฐานะสมาชิกประชาคมระหว่างประเทศ เพื่อไม่ให้กัมพูชาบิดพริ้วต่อข้อตกลงสันติภาพ ซึ่งการลงนามข้อตกลงสันติภาพ Joint Declaration หรือ JD ที่กรุงกัวลาลัมเปอร์โดยมีผู้นำสหรัฐฯ และมาเลเซีย ร่วมลงนามด้วย จึงทำให้เกิดข้อสงสัยว่า ไทยยอมรับบทบาทของประเทศที่สาม ในฐานะผู้ไกล่เกลี่ยโดยปริยาย หรือไม่
นายมาริษ ยังยืนยันว่า เมื่อรัฐบาลนางสาวแพทองธาร มีมิตรประเทศและมหาอำนาจ คือ สหรัฐฯ และจีน เป็นสักขีพยานของข้อตกลง จึงประสบความสำเร็จในการเจรจาให้ประเทศเหล่านั้น ช่วยกดดันกัมพูชา ให้เคารพข้อตกลงสันติภาพฯ แต่หากมิตรประเทศ และประเทศมหาอำนาจกลายเป็น ”ผู้ไกล่เกลี่ย“ ประเทศไทยก็หลีกหนีแรงกดดันไม่พ้น
นายมาริษ ยังกล่าวถึงกรณีที่รัฐบาลเปิดเผยถึงประธานาธิบดีสหรัฐฯ ได้ฝากยืนยันผ่านนายกรัฐมนตรีมาเลเซียมาอีกครั้งหนึ่งที่ "สหรัฐฯ จะไม่นำเรื่องการระงับปฏิญญาสันติภาพของไทย มาเกี่ยวข้องกับการเจรจาภาษีการค้าระหว่างไทยกับสหรัฐฯ ที่ดำเนินการอยู่ในขณะนี้“ ว่า กรณีนี้ ทำให้เกิดความสับสนว่า การสื่อสารกับมหาอำนาจเช่นสหรัฐฯ ในเรื่องที่มีผลต่อความมั่นคง และผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจที่สำคัญของไทย เหตุใดจึงต้องสื่อสารผ่านประเทศที่สาม ทั้งที่ควรเป็นการสื่อสารโดยตรง และแม้ว่า การหารือผ่านประเทศคู่มิตรจะเกิดขึ้นได้ในบางกรณี แต่ในประเด็นที่กระทบต่อความมั่นคงระดับรัฐ การสื่อสารทางการทูตโดยตรงถือเป็นองค์ประกอบสำคัญของศักยภาพเชิงยุทธศาสตร์ และความน่าเชื่อถือของรัฐ
นายมาริษ ยังเห็นว่า สถานการณ์ความขัดแย้งไทย–กัมพูชาครั้งนี้ไม่เพียงเป็นบททดสอบการจัดการปัญหาพรมแดนเท่านั้น แต่ยังเป็นบททดสอบ ความชัดเจน ความมั่นคง และศักยภาพของนโยบายการต่างประเทศของรัฐบาลในเวทีโลก การรักษาเอกภาพทางท่าที การสื่อสารโดยตรงกับประเทศคู่เจรจา และการประเมินผลกระทบเชิงยุทธศาสตร์อย่างรอบด้าน จะเป็นกุญแจสำคัญในการเสริมสร้างความเชื่อมั่นของไทยทั้งในและต่างประเทศ
นายมาริษ ยังเสนอแนวทางแก้ไขเชิงยุทธศาสตร์ให้กับรัฐบาล ต่อขัดแย้งระหว่างไทย-กัมพูชาว่า รัฐบาลควรกลับมายืนหยัดในช่องทางทวิภาคีกับกัมพูชาอย่างจริงจังในประเด็นที่เป็นเรื่องอ่อนไหวสำหรับอธิปไตยของไทย และใช้บทบาทของประเทศที่สามกดดันกัมพูชา ให้ปฏิบัติตามข้อตกลงกับประเทศไทย พร้อมประเมินผลกระทบก่อนกำหนดท่าที ลงนาม หรือดำเนินการใด ๆ ในเวทีระหว่างประเทศ รวมถึงจะต้องบาลานซ์ความสัมพันธ์ทางการทูต และสื่อสารโดยตรงกับมหาอำนาจ ในกรณีของสหรัฐฯ ไทยควรประสานงานผ่านช่องทางการทูตระดับสูง และระดับเจ้าหน้าที่ เพื่อให้ไทยสามารถสื่อสารประเด็นสำคัญได้โดยตรง ไม่ผ่านชาติที่สาม พร้อมรณรงค์ผ่านกลไกทวิภาคีให้จีน ในฐานะสักขีพยานข้อตกลงหยุดยิงให้ทราบถึงข้อเท็จจริงที่กัมพูชาเป็นฝ่ายละเมิดเพื่อช่วยกดดันกัมพูชาให้ปฏิบัติตามข้อตกลงหยุดยิง 4 ข้อ และสร้างความสมดุลระหว่างประเทศมหาอำนาจ