นักวิจัย คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ โชว์ผลงาน “วัตสัน (WATSON)” อุปกรณ์ตรวจค้นหาวัตถุพยานทางชีวภาพและถ่ายภาพทางนิติวิทยาศาสตร์ ฝีมือคนไทย 100% ที่ถูกออกแบบมาเพื่อตอบโจทย์การทำงานของเจ้าหน้าที่พิสูจน์หลักฐานในภาคสนามโดยเฉพาะ พกพาสะดวก ราคาย่อมเยา แต่ให้ประสิทธิภาพเทียบเท่าเครื่องมือต่างประเทศ เตรียมพร้อมต่อยอดใช้งานจริงทั่วภาคใต้ และมีโอกาสขยายไปทั่วประเทศ เพื่อยกระดับขีดความสามารถด้านนิติวิทยาศาสตร์ไทยให้ทัดเทียมมาตรฐานสากล
โดยเมื่อวันที่ 31 ตุลาคม 2568 ที่ผ่านมา รองศาสตราจารย์ ดร.ชิตนนท์ บูรณชัย พร้อมด้วย ดร.กิตติรัตน์ ภู่พลับ จากศูนย์วิจัยความเป็นเลิศด้านการวิเคราะห์สารปริมาณน้อยและไบโอเซนเซอร์ รองศาสตราจารย์ ดร.ภูวดล ธนะเกียรติไกร ผู้อำนวยการศูนย์นวัตกรรมและบริการนิติวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ นำทีมคณะนักวิจัยลงพื้นที่สาธิตการใช้งานอุปกรณ์ “วัตสัน” ณ ศูนย์พิสูจน์หลักฐาน 9 (ศพฐ.9) จังหวัดสงขลา โดยได้รับการต้อนรับจาก พล.ต.ต.ภาณุ พิทยาเวชวิวัฒน์ ผู้บังคับการศูนย์พิสูจน์หลักฐาน 9 และคณะเจ้าหน้าที่พิสูจน์หลักฐานที่เข้าร่วมสังเกตการณ์และทดลองใช้งานจริงในภาคสนามอย่างคึกคัก
“วัตสัน” เป็นผลสำเร็จจากการวิจัยและพัฒนามากว่า 9 ปี โดยคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ และทีมผู้เชี่ยวชาญด้านนิติวิทยาศาสตร์ ซึ่งเริ่มต้นจากโจทย์จริงของเจ้าหน้าที่ภาคสนามที่ต้องการอุปกรณ์ตรวจหาวัตถุพยานชีวภาพที่ใช้งานสะดวก ทนทาน ราคาประหยัด แต่ให้ผลลัพธ์เทียบเท่าเครื่องมือต่างประเทศ อุปกรณ์นี้สามารถตรวจหาคราบอสุจิ น้ำลาย หรือวัตถุพยานทางชีวภาพอื่น ๆ ที่มองเห็นยากหรือมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า ผ่านการใช้งานด้วยกล้องโทรศัพท์มือถือผ่านนวัตกรรมที่ใช้แสงเฉพาะสำหรับวัตถุพยาน เพิ่มความแม่นยำและรวดเร็วในการทำงานของเจ้าหน้าที่พิสูจน์หลักฐานในพื้นที่จริง ทั้งยังสามารถถ่ายภาพด้วยความละเอียดสูงเพื่อนำไปใช้คัดกรองวัตถุพยานได้ทันที ผลการทดสอบเบื้องต้นพบว่า วัตสันให้ภาพและผลลัพธ์ไม่ต่างจากเครื่องมือต่างประเทศที่มีราคาสูงหลายเท่าตัว แต่มีน้ำหนักเบา ใช้งานง่าย และเหมาะกับการเคลื่อนย้ายในภาคสนามอย่างยิ่ง
รองศาสตราจารย์ ดร.ชิตนนท์ บูรณชัย นักวิจัยศูนย์วิจัยความเป็นเลิศด้านการวิเคราะห์สารปริมาณน้อยและไบโอเซนเซอร์ และอาจารย์ประจำหลักสูตรฟิสิกส์ ตัวแทนคณะผู้วิจัย กล่าวว่า นี่คือตัวอย่างของนวัตกรรมที่เกิดจากความร่วมมือระหว่างนักวิจัยกับผู้ใช้งานจริง ไม่ได้ทำแค่เพื่อการตีพิมพ์วิชาการ แต่ทำเพื่อตอบโจทย์การปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ที่ต้องเผชิญสถานการณ์จริงในทุกวัน ทั้งนี้โครงการดังกล่าวได้รับทุนอุดหนุนการวิจัยและนวัตกรรมจากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ภายใต้การจัดการความรู้การวิจัยและถ่ายทอดเพื่อการใช้ประโยชน์ (การใช้ประโยชน์เชิงความมั่นคง) ประจำปีงบประมาณ 2568 เพื่อยกระดับงานนิติวิทยาศาสตร์ของประเทศ โดยมีเป้าหมายให้ “วัตสัน” ถูกนำไปใช้งานจริงในศูนย์พิสูจน์หลักฐานทั่วภาคใต้เป็นเบื้องต้น
นอกจากนี้ ทีมวิจัยได้เปิดเวทีรับฟังความคิดเห็นจากเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานเพื่อพัฒนารุ่นถัดไป เช่น การเพิ่มระบบตรวจลายนิ้วมือและคราบเลือด รวมถึงการปรับปรุงระบบให้รองรับการใช้งานในสภาพการใช้งานจริง ทั้งในและนอกอาคาร โดยศูนย์พิสูจน์หลักฐานต่าง ๆ ทั่วประเทศ เสียงสะท้อนจากเจ้าหน้าที่ผู้เข้าร่วมทดลองต่างเห็นตรงกันว่า “ถ้าวัตสันถูกใช้ทั่วประเทศ คนร้ายคงหนาว เพราะไม่มีหลักฐานใดรอดสายตาวิทยาศาสตร์ไทยได้อีกต่อไป” ผลงานนี้ถือเป็นอีกหนึ่งก้าวสำคัญของคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ที่พิสูจน์ให้เห็นว่า “งานวิจัยไทย ใช้ได้จริง” ไม่ใช่เพียงอยู่ในห้องทดลอง แต่สามารถออกสู่พื้นที่จริงเพื่อช่วยเหลือเจ้าหน้าที่และเสริมความยุติธรรมให้สังคมไทยอย่างเป็นรูปธรรม