ลองนึกภาพเวลามองกระจกแล้วรู้สึกว่าดวงตาของตัวเองดูเหนื่อย หรือตาดูตกกว่าปกติ ทำให้บุคลิกภาพดูไม่สดใส และบางครั้งยังบดบังการมองเห็นด้วย ภาวะนี้เรียกว่า กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง คือเปลือกตาบนตกลงมามากกว่าปกติ โดยเฉพาะเวลาลืมตา ซึ่งไม่ได้เป็นแค่ปัญหาด้านความงาม แต่บางครั้งยังเป็นสัญญาณเตือนเรื่องสุขภาพที่สำคัญได้
เรื่องนี้เราจะพาไปทำความรู้จักกับสาเหตุที่แท้จริงของกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง อาการประเภทต่างๆ ที่สังเกตได้ และแนวทางการรักษาที่เหมาะสม ทั้งแบบไม่ผ่าตัดและผ่าตัด เพื่อให้เข้าใจง่ายและรู้ว่าจะดูแลตัวเองอย่างไรให้ดวงตากลับมาสดใสและมองเห็นปกติเหมือนเดิม
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงเกิดจากอะไรได้บ้าง?
เวลาที่เปลือกตาตกลงมาหรือลืมตาแล้วไม่เต็มที่ หลายคนอาจสงสัยว่ากล้ามเนื้อตาอ่อนแรงเกิดจากสาเหตุอะไรได้บ้าง เลยขอพาไปดูสาเหตุหลักๆ ที่ทำให้กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง เพื่อให้เข้าใจและสังเกตอาการได้ตั้งแต่เนิ่นๆ
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงแต่กำเนิด
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงตั้งแต่เกิดคือภาวะที่กล้ามเนื้อตาไม่ได้พัฒนาหรือทำงานไม่เต็มที่ ทำให้เด็กมีหนังตาตก ลืมตาไม่เต็ม ไม่มีรอยพับชั้นตา และดวงตาดูปรือ กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงเกิดจากพันธุกรรมหรือความผิดปกติของเส้นประสาทสมอง ภาวะนี้สามารถทำให้ตาข้างใดข้างหนึ่งมองเห็นได้น้อยกว่าปกติ เพราะหนังตาตกบังดวงตา ส่งผลให้สมองไม่ได้รับการกระตุ้นเต็มที่ อาจทำให้เกิดตาขี้เกียจหรือสายตาเอียงตามมาได้
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงในคนสูงวัย
เมื่ออายุมากขึ้น โครงสร้างผิวบริเวณเปลือกตาจะเริ่มหย่อนคล้อย กล้ามเนื้อเปลือกตาเสียความยืดหยุ่นและอ่อนแรงลงจากการใช้งานสะสม ทำให้แรงในการยกเปลือกตาลดลง ส่งผลให้เกิดภาวะกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง หนังตาตกทับดวงตามากกว่าปกติ ทำให้การมองเห็นลำบาก และเกิดพฤติกรรมเเลิกคิ้วบ่อยๆ รวมถึงรอยย่นบริเวณหน้าผากตามมา
พฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวัน
พฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวันก็มีส่วนทำให้กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงได้เช่นกัน โดยเฉพาะคนที่ทำงานหน้าคอมพิวเตอร์ทั้งวัน หรือใช้งานโทรศัพท์มือถือและแท็บเล็ตเป็นเวลานานโดยไม่พักสายตา จะทำให้กล้ามเนื้อตาอ่อนล้าและเสี่ยงต่อภาวะกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง รวมถึงการใส่คอนแท็กต์เลนส์ทุกวันติดต่อกันนานๆ ก็สามารถทำให้กล้ามเนื้อตาถูกยืดออก จนเกิดกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงได้เช่นกัน
การผ่าตัดตาสองชั้นที่ผิดพลาด
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงเกิดจากการทำตาสองชั้นด้วยวิธีผูกปมไหมไม่ละลายไว้ใต้ผิวตา ในบางกรณีปมไหมอาจไปขวางการทำงานของกล้ามเนื้อตา ทำให้ดวงตาดูปรือ รู้สึกระคายเคือง และมีความเสี่ยงที่ปมไหมจะหลุด จนทำให้ตาสองชั้นเหลือเพียงข้างเดียว ทำให้ชั้นตาดูไม่เท่ากัน นอกจากนี้หากแพทย์ผู้ผ่าตัดไม่ชำนาญ อาจเกิดความผิดพลาดร้ายแรง เช่น ผ่าตัดโดนกล้ามเนื้อตาโดยไม่ตั้งใจ ทำให้เกิดภาวะกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงได้เลย
การหลั่งสารสื่อประสาทที่ผิดปกติ (โรค MG)
โรค MG หรือ Myasthenia Gravis เป็นโรคกล้ามเนื้ออ่อนแรงจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน ร่างกายสร้างแอนติบอดี้มาทำลายโปรตีนที่ช่วยรับสารอะซีทิลคอลีน ทำให้กล้ามเนื้อทำงานลดลง อาการทั่วไปคือหนังตาตก ลืมตาลำบาก กลอกตาผิดปกติ มองเห็นภาพซ้อน และโฟกัสภาพยาก อาการเหล่านี้อาจคล้ายตาล้าหรือแห้งจากการใช้สายตานาน ควรรับการวินิจฉัยจากแพทย์ตั้งแต่เนิ่นๆ เพราะ MG ยังส่งผลต่อกล้ามเนื้อทั่วร่างกาย เช่น กล้ามเนื้อกลืนและหายใจ ทำให้กลืนลำบาก สำลักบ่อย และหายใจผิดปกติ หากสงสัย MG ควรปรึกษาจักษุแพทย์เพื่อประเมินอาการโดยเร็วที่สุด
อาการที่พบบ่อยของกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง
อาการของกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงสามารถสังเกตได้จากหลายอย่าง เช่น เปลือกตาตก ทำให้ลืมตาลำบาก หรือถ้าเกิดเพียงข้างเดียว ตาก็อาจดูไม่เท่ากัน นอกจากนี้อาจเห็นภาพซ้อน กลอกตาไม่สะดวก ตาเหล่ หรือหลับตาไม่สนิท ทำให้โฟกัสภาพยากและตาพร่ามัว อาการเหล่านี้มักดีขึ้นหลังพัก
แนวทางการแก้ไขกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง
สำหรับผู้ที่มีอาการกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง การบริหารกล้ามเนื้อตาสามารถช่วยได้ เช่น กลอกตาขึ้นลงและซ้ายขวา ทำซ้ำวันละ 2 รอบ หรือฝึกปรับโฟกัสด้วยการใช้ปากกาหรือนิ้วมือยื่นไปด้านหน้าแล้วเลื่อนเข้าหาดวงตาช้าๆ ทำซ้ำวันละ 3 ครั้ง รอบละ 20 ครั้ง การทำแบบนี้ต่อเนื่องประมาณ 3 สัปดาห์ จะช่วยลดอาการตาอ่อนแรงและล้าได้ ส่วนในกรณีที่ต้องแก้ไขอย่างตรงจุด การผ่าตัดปรับระดับกล้ามเนื้อยกเปลือกตาก็เป็นทางเลือก ใช้เทคนิค New Lovely Microlaser ที่แม่นยำและปลอดภัย ช่วยลดเลือดออกและอาการบวมช้ำ หลังทำกล้ามเนื้อตาสามารถออกแรงยกตาได้เต็มที่ ทำให้ตาเปิดชัด หายตาปรือ และดูสดใสขึ้น
วิธีปฏิบัติตัวหลังผ่าตัดรักษากล้ามเนื้อตาอ่อนแรง
หลังเข้ารับการผ่าตัดรักษากล้ามเนื้อตาอ่อนแรง ควรปฏิบัติตัวตามคำแนะนำของแพทย์และดูแลตัวเองอย่างเหมาะสมเพื่อป้องกันอาการข้างเคียง เริ่มจากประคบเย็นบริเวณดวงตา 1-2 วันแรกเพื่อลดอาการบวม เพราะความเย็นช่วยให้เส้นเลือดหดตัว ระวังไม่ให้แผลโดนน้ำตรงๆ ก่อนครบ 7 วัน ใช้ผ้าหรือสำลีชุบน้ำเกลือเช็ดเบาๆ เพื่อทำความสะอาดและฆ่าเชื้อ หลังจากนั้นทายาตามแพทย์สั่งหลังทำความสะอาดบริเวณแผล ซึ่งอาจต้องใช้ 1-2 วัน ขึ้นอยู่กับขนาดของแผล ใน 2-3 วันแรกหลังผ่าตัด อาจมีรอยช้ำบริเวณแผล สามารถประคบอุ่นเพื่อให้รอยช้ำจางลงได้ เมื่อครบ 7 วัน แพทย์จะนัดติดตามผลและตัดไหม พร้อมแนะนำการทายาแก้อักเสบต่อเพื่อป้องกันแผลอักเสบ นอกจากนี้ควรงดใช้สายตาหนัก เช่น การจ้องจอคอมหรือโทรศัพท์นานๆ และหลีกเลี่ยงการขยี้ตา เพราะอาจทำให้ชั้นตาที่เย็บไว้หลุดหรือเกิดปัญหาแทรกซ้อนได้
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงเกิดจากความผิดปกติของกล้ามเนื้อหรือระบบประสาทที่ควบคุมเปลือกตา ทำให้เปลือกตาตก ลืมตาลำบาก หรือส่งผลต่อการมองเห็นและบุคลิกภาพ การรักษาสามารถทำได้หลายวิธี และในบางกรณีสามารถผ่าตัดปรับระดับกล้ามเนื้อยกเปลือกตา หรือผ่าตัดตาสองชั้นร่วมด้วย การผ่าตัดช่วยให้ดวงตากลับมาดูสดใสและกลมโตขึ้น โดยการเลือกวิธีรักษาที่เหมาะสมต้องขึ้นอยู่กับสาเหตุและการประเมินของแพทย์ สำหรับใครที่กำลังมองหาการรักษาที่มั่นใจได้ Lovely Eye & Skin Clinic เป็นคลินิกมาตรฐานที่มีแพทย์ผู้ชำนาญการที่มีประสบการณ์ตรงในการแก้ไขปัญหากล้ามเนื้อตาอ่อนแรง นำโดยคุณหมอรวงข้าว พญ. ณัฐฐามณี สิริภคพันธ์ (ว.35780) พร้อมด้วย Lovely Specialists ที่ยินดีให้คำปรึกษาและออกแบบชั้นตาที่เหมาะกับแต่ละบุคคล ผ่านการวิเคราะห์และช่วยแก้ไขปัญหาตาให้ตรงจุด