สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงเป็นองค์อุปถัมภ์สำคัญในการส่งเสริม “อาชีพปลูกหม่อนเลี้ยงไหม” ซึ่งถือเป็นรากฐานของ “ไหมไทย” ที่มีชื่อเสียงโด่งดังไปทั่วโลก พระราชกรณียกิจอันเปี่ยมด้วยพระเมตตาและพระวิริยอุตสาหะนี้ เป็นพระมหากรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้ ที่พระองค์ทรงมีต่อพสกนิกรชาวไทย โดยเฉพาะเกษตรกรในชนบทที่ขาดแคลนรายได้ ทรงพระราชทานแนวทางในการประกอบอาชีพเสริม เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตให้มั่นคงยิ่งขึ้น
การส่งเสริมอาชีพปลูกหม่อนเลี้ยงไหม เริ่มต้นขึ้นเมื่อราวปี พ.ศ. 2513 ในคราวที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จฯ ไปทรงเยี่ยมราษฎรในภูมิภาคต่าง ๆ และทอดพระเนตรเห็นผ้าไหมมัดหมี่ที่ชาวบ้านทอไว้ใช้เอง ด้วยความงดงามและเอกลักษณ์ของลวดลายไทย จึงมีพระราชดำริให้ส่งเสริม “การทอผ้าไหม” เป็นอาชีพเสริม เพื่อสร้างรายได้ให้แก่ชาวบ้าน พระองค์ทรงรับซื้อผ้าไหมจากช่างทอด้วยพระองค์เอง ทำให้ราษฎรเกิดความภาคภูมิใจและมีกำลังใจในการสืบสานอาชีพดั้งเดิมของบรรพบุรุษ
จากแนวพระราชดำริดังกล่าว จึงได้ก่อกำเนิด “มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ” เพื่อเป็นศูนย์กลางในการพัฒนาองค์ความรู้ด้านหม่อนไหม ตั้งแต่การปลูกหม่อนเลี้ยงไหมอย่างถูกวิธี การคัดเลือกสายพันธุ์ไหมคุณภาพดี การย้อมสีธรรมชาติ ไปจนถึงการออกแบบลวดลายและการทอผ้าให้ได้มาตรฐานสากล พระราชดำริของพระองค์ได้ปลุกชีวิตให้ “ไหมไทย” กลับมามีคุณค่าและเป็นที่ยอมรับในระดับนานาชาติอีกครั้ง
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ยังทรงเป็นแบบอย่างในการฉลองพระองค์ด้วยผ้าไหมไทยในทุกโอกาส พระราชจริยวัตรนี้ได้ส่งเสริมให้ผ้าไหมกลายเป็น Soft Power ที่ทรงพลังของประเทศ ช่วยสร้างรายได้ให้แก่ชุมชน พร้อมทั้งอนุรักษ์และสืบทอดมรดกทางวัฒนธรรมไทยให้คงอยู่คู่แผ่นดินอย่างยั่งยืน พสกนิกรจึงพร้อมใจน้อมเกล้าฯ ถวายพระสมัญญาแด่พระองค์ท่านว่า “พระมารดาแห่งไหมไทย” อันเป็นคำยกย่องเชิดชูพระเกียรติอย่างสูงสุด
ปัจจุบัน พระราชปณิธานด้านการพัฒนาอาชีพหม่อนไหมยังคงได้รับการสืบสานโดย สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ซึ่งทรงนำผ้าไหมไทยไปเผยแพร่บนเวทีแฟชั่นระดับโลก และทรงมีพระดำริพัฒนาคุณภาพมาตรฐานของเส้นไหมไทยให้ก้าวทันยุคสมัย เพื่อให้ประเทศไทยคงสถานะผู้นำด้านผ้าไหมและให้ “อาชีพปลูกหม่อนเลี้ยงไหม” ยังคงเป็นแหล่งสร้างรายได้ที่มั่นคงและยั่งยืนแก่เกษตรกรไทยสืบไป