เมื่อวันที่ 6 ตุลาคม 2568 คณะกรรมการรางวัลโนเบลแห่ง สถาบันคาโรลินสกา (Karolinska Institute) ประเทศสวีเดน ประกาศผู้ได้รับ รางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ ประจำปี 2568 ได้แก่ ศาสตราจารย์ชิมอน ซากากุจิ (Shimon Sakaguchi) นักวิทยาศาสตร์ชาวญี่ปุ่น จากมหาวิทยาลัยโอซากา และนักวิทยาศาสตร์ชาวอเมริกันอีก 2 ราย ได้แก่ แมรี อี. บรังเคา (Mary E. Brunkow) และ เฟรด แรมส์เดล (Fred Ramsdell)
ผลงานของทั้งสามได้รับการยกย่องว่าเป็น “การค้นพบเชิงปฏิวัติ” ที่ช่วยไขกลไกสำคัญในการควบคุมระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายมนุษย์ ซึ่งนำไปสู่การพัฒนายาและแนวทางรักษาโรคมะเร็ง รวมถึงโรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง (Autoimmune Diseases) ในเวลาต่อมา
คณะกรรมการรางวัลโนเบลระบุว่า การค้นพบของพวกเขาได้เปิดแขนงวิทยาการใหม่เกี่ยวกับกลไกของระบบภูมิคุ้มกันในอวัยวะส่วนนอกของร่างกาย หรือที่เรียกว่า “Peripheral Tolerance” ซึ่งถือเป็นรากฐานสำคัญในการทำความเข้าใจว่าเหตุใดร่างกายจึงไม่โจมตีเซลล์ของตัวเอง
ศาสตราจารย์ ซากากุจิ วัย 74 ปี เป็นผู้ค้นพบว่า เซลล์เม็ดเลือดขาวชนิด Regulatory T Cell (Treg) มีหน้าที่ควบคุมไม่ให้เซลล์ภูมิคุ้มกันชนิดอื่นทำลายเซลล์ปกติของร่างกายที่อาจถูกเข้าใจผิดว่าเป็นสิ่งแปลกปลอม เขากล่าวต่อสื่อมวลชนหน้าห้องแล็บของมหาวิทยาลัยโอซากาว่า
“ผมรู้สึกเป็นเกียรติอย่างยิ่ง การค้นพบครั้งนี้สะท้อนให้เห็นถึงพลังของความพยายามและความร่วมมือของนักวิทยาศาสตร์ทั่วโลก”
รายงานข่าว ระบุว่า ซากากุจิเป็นผู้เสนอแนวคิดตั้งแต่ช่วงทศวรรษ 1980 ว่าร่างกายควรมี “เซลล์ยับยั้ง” เพื่อป้องกันการตอบสนองของภูมิคุ้มกันที่รุนแรงเกินไป โดยอ้างอิงจากการทดลองในหนูที่พบว่า หากตัดต่อมไทมัส (Thymus) ซึ่งเป็นอวัยวะสำคัญในระบบภูมิคุ้มกันออก หนูจะเกิดโรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเองทันที
แม้แนวคิดนี้จะถูกตั้งข้อสงสัยจากนักวิทยาศาสตร์จำนวนมากในช่วงแรก แต่ซากากุจิยังคงเดินหน้าวิจัยอย่างต่อเนื่อง จนในปี 2538 เขาสามารถค้นพบ โมเลกุลเฉพาะของเซลล์ Treg ได้สำเร็จ ซึ่งถือเป็นจุดเปลี่ยนครั้งใหญ่ของวงการภูมิคุ้มกันวิทยา
ต่อมาในปี 2544 นักวิทยาศาสตร์ชาวอเมริกัน แมรี อี. บรังเคา และ เฟรด แรมส์เดล ได้ค้นพบการกลายพันธุ์ของยีนที่ก่อให้เกิดโรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง ซึ่งต่อมา ซากากุจิ ได้ยืนยันว่า ยีนดังกล่าวควบคุมการสร้างเซลล์ Treg ที่เขาค้นพบเมื่อหลายปีก่อน
ทั้งนี้ ถือเป็น ปีที่สองติดต่อกัน ที่มีนักวิทยาศาสตร์ชาวญี่ปุ่นหรือสถาบันจากญี่ปุ่นได้รับรางวัลโนเบล โดยในปีที่ผ่านมา นิฮง ฮิดังเคียว (Nihon Hidankyo) องค์กรผู้รอดชีวิตจากระเบิดปรมาณูในญี่ปุ่นได้รับรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ ทำให้ถึงปัจจุบัน ญี่ปุ่นมีผู้ได้รับรางวัลโนเบลรวมแล้ว 30 ราย
#โนเบลการแพทย์ #NobelPrize2025 #NobelPrize #ShimonSakaguchi #MaryBrunkow #FredRamsdell #ญี่ปุ่น #อเมริกา #ระบบภูมิคุ้มกัน #Treg #เซลล์ภูมิคุ้มกัน #ข่าวต่างประเทศ #รางวัลโนเบล #NobelMedicine #นักวิทยาศาสตร์ญี่ปุ่น #KarolinskaInstitute