มิจฉาชีพบ้านเรานั้นปรับตัวไปตามสถานการณ์อยู่เสมอ มีเหตุการณ์ใดที่สามารถฉกฉวยโอกาสได้ ก็มักจะถูกนำมาใช้เป็นเหตุในการหลอกลวงผาประโยชน์ในรูปแบบต่างๆ โดยเฉพาะเรื่องของภัยพิบัติ ซึ่งหลังเหตุการณ์แผ่นดินไหวที่สร้างความเสียหายต่ออาคารบ้านเรือนในหลายพื้นที่ พบว่ามีกลุ่มมิจฉาชีพฉวยโอกาสช่วงวิกฤต สวมรอยเป็นวิศวกรหรือผู้เชี่ยวชาญด้านโครงสร้าง เสนอบริการตรวจสอบอาคารในราคาถูก พร้อมเรียกรับเงินมัดจำ ก่อนจะหายตัวไป ทิ้งให้เจ้าของบ้านตกเป็นเหยื่อโดยไม่สามารถติดตามตัวได้
การที่มิจฉาชีพฉวยโอกาสจากภัยพิบัติเพื่อแสวงหาผลประโยชน์ ถือเป็นพฤติกรรมที่ เลวร้ายและไร้มนุษยธรรม อย่างที่สุด เพราะผู้ประสบภัยอยู่ในภาวะอ่อนแอ หวาดกลัว และต้องการความช่วยเหลือ แต่กลับถูกซ้ำเติมด้วยการหลอกลวง
นอกจากสร้างความเสียหายทางทรัพย์สินและจิตใจแล้ว ยังบั่นทอนความเชื่อมั่นของประชาชนต่อวิชาชีพวิศวกรหรือสถาปนิกตัวจริงที่ทุ่มเทช่วยเหลือด้วยความรู้และจรรยาบรรณ
อย่างไรก็ตาม เว็บไซต์ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมประเทศไทยหรือ https://www.antifakenewscenter.com/ข้อแนะนำเพื่อป้องกันการถูกหลอก เผยแพร่คำเตือนของตำรวจสอบสวนกลาง ระบุถึง วิธีตรวจสอบ “วิศวกรตรวจอาคาร” ว่าไว้ใจได้หรือไม่ 5 ข้อ ได้แก่
“ 1.ต้องมีสัญชาติไทย
ผู้ตรวจสอบอาคารต้องเป็นบุคคลสัญชาติไทยตามกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
2.ต้องมีใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ
ต้องเป็นผู้ได้รับอนุญาตให้ประกอบวิชาชีพวิศวกรรมควบคุม ตามกฎหมายว่าด้วยวิศวกร หรือเป็นผู้ประกอบวิชาชีพสถาปัตยกรรมควบคุม ตามกฎหมายว่าด้วยสถาปนิก
3.ผ่านการอบรมหลักสูตรที่รับรองโดยคณะกรรมการควบคุมอาคาร
เพื่อยืนยันความรู้ในการตรวจสอบโครงสร้างและความปลอดภัยของอาคาร
4.ต้องมีหนังสือรับรองการขึ้นทะเบียนแบบ รต.1
ออกโดยคณะกรรมการควบคุมอาคาร แสดงถึงการเป็นผู้ตรวจสอบอาคารที่ขึ้นทะเบียนถูกต้องตามกฎหมาย
5.ต้องไม่เคยถูกเพิกถอนสิทธิ์การขึ้นทะเบียนภายใน 2 ปีที่ผ่านมา
หากเคยถูกถอดถอนจะไม่สามารถขึ้นทะเบียนใหม่ได้ภายในช่วงเวลาดังกล่าว”
อย่างไรก็ตาม สิ่งสำคัญ คือต้องตั้งสติและอย่าหลงเชื่อง่าย อย่าจ่ายเงินมัดจำล่วงหน้า โดยไม่ตรวจสอบข้อมูลของผู้ให้บริการให้ชัดเจน ขอเอกสารประกอบการว่าจ้าง เช่น สำเนาใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ หรือหนังสือรับรองแบบ รต.1 ตรวจสอบรายชื่อกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น สภาวิศวกร หรือกรมโยธาธิการและผังเมือง หรือรวมกลุ่มว่าจ้างในชุมชน เพื่อช่วยกันตรวจสอบ เพิ่มความปลอดภัยและป้องกันการถูกหลอก