วันนี้ในอดีตเมื่อปี 2497 ได้มีการออกพระราชบัญญัติกองอาสารักษาดินแดน โดยให้อยู่ในความ รับผิดชอบของกระทรวงมหาดไทย พระราชบัญญัติฉบับนี้มีผลบังคับใช้ทั่วประเทศ ในวันนี้กำหนดให้เป็นวันอาสา รักษาดินแดนเป็นประจำทุกปี
กองอาสารักษาดินแดน หรือ อส. เป็นกำลังกึ่งทหารเพื่อสำรองไว้ช่วยเหลือประชาชนและประเทศชาติ เป็นกำลังสำรองของฝ่ายทหารเมื่อมีการร้องขอทั้งในยามปกติและยามศึกสงคราม โดยการรับสมัครราษฎรที่สมัครใจเข้ามาเป็นสมาชิกกองอาสารักษาดินแดน มีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยเป็นประธานกรรมการและผู้บัญชาการโดยตำแหน่ง หลักการสำคัญของกองอาสารักษาดินแดน คือ การจัดเตรียมกองกำลังสำรองไว้ช่วยเหลือประชาชนและประเทศชาติ ทั้งยามปกติและยามสงคราม
แม้ปัจจุบันจะไม่มีสงคราม แต่มีภัยคุกคามใหม่ๆในพื้นที่ เราจึงได้เห็นกองกำลังฝ่ายพลเรือนที่สวมเครื่องแบบลายพรางทะเลทรายโทนสีน้ำตาล ทำหน้าที่รักษาความสงบเรียบร้อยร่วมกับพนักงานฝ่ายปกครอง ตำรวจ ทหาร ไม่ว่าจะเป็นการตั้งจุดตรวจจุดสกัดรักษาความสงบ บรรเทาภัยธรรมชาติ ช่วยงานจราจร ปราบปรามยาเสพติด และภารกิจอื่นๆ อีกมากมาย
เพจกรมการปกครอง ให้คำนิยามของ สมาชิก อส. ไว้ ในบทความเรื่อง “สมาชิกอส.คือใคร?! มีหน้าที่ทำอะไรบ้าง?!”
สมาชิก อส. คือ ประชาชนที่อาสาเข้ามาปฏิบัติหน้าที่ โดยเป็นกำลังสำคัญของฝ่ายปกครองในการรักษาความสงบเรียบร้อย และความมั่นคงภายใน “บำบัดทุกข์ บำรุงสุข” เสมือนญาติพี่น้องที่ต้องดูแลกันและกันดั่งปณิธาน “ปวงข้า อส. ขอตั้งสัจจา จะปกป้องพาราจนสิ้นใจ”
ที่สามารถแบ่งหน้าที่ของสมาชิกกองอาสารักษาดินแดนได้ 2 บทบาท คือ
1. ปฏิบัติตามคําสั่งของผู้บังคับบัญชา
2. ปฏิบัติตามหน้าที่ และวินัยของกองอาสารักษาดินแดน
แบ่งสมาชิกกองอาสารักษาดินแดนได้เป็น 3 ประเภท
1. ประเภทสํารอง คือ สมาชิกที่ยังไม่ได้เข้ารับการฝึกหัดและอบรม
2. ประเภทประจํากอง คือ สมาชิกที่ได้รับการฝึกหัดและอบรม และบรรจุอยู่ในอัตรากําลัง
3. ประเภทกองหนุน คือ สมาชิกที่ได้ปลดออกจากประจํากองในวันนี้จึงเป็นวันที่จะได้รำลึกถึงความกล้าหายและเสียสละของกองกำลังอาสารักษาดินแดน