รศ.ดร.สุขุม เฉลยทรัพย์
ที่ปรึกษาสวนดุสิตโพล มหาวิทยาลัยสวนดุสิต
แม้ว่าการเปลี่ยนผ่านผู้นำจะสร้างโอกาสใหม่มากมาย แต่ก็มีความท้าทายที่องค์กรต้องเผชิญ หากการเปลี่ยนแปลงไม่ถูกดำเนินการอย่างรอบคอบก็อาจส่งผลให้เกิดความสับสนและการหยุดชะงักของการดำเนินงาน โครงการและนโยบายต่าง ๆ อาจได้รับผลกระทบ
ส่งผลเสียต่อประสิทธิภาพและภาพลักษณ์ขององค์กร บุคลากรขาดขวัญและกำลังใจในการทำงานเพราะกังวลต่อทิศทางและอนาคตขององค์กร เพราะรู้สึกไม่มั่นคงและไม่มั่นใจในการบริหารงานของผู้นำคนใหม่ทำให้ประสิทธิภาพการทำงานลดลง นอกจากนี้ การเปลี่ยนผ่านผู้นำที่ไม่ราบรื่นอาจส่งผลให้เกิดต้นทุนที่ไม่จำเป็น เช่น ค่าเสียโอกาสจากการหยุดชะงักของการดำเนินงาน ค่าใช้จ่ายในการแก้ไข
ความเสียหายต่อภาพลักษณ์ขององค์กร ซึ่งทั้งหมดนี้ล้วนส่งผลกระทบต่อการดำเนินงานและความสามารถในการแข่งขันขององค์กรใน
ระยะยาว
การเปลี่ยนผ่านผู้นำองค์กรจากคนเก่าสู่ผู้นำคนใหม่นับเป็นช่วงเวลาที่สำคัญและมีความหมายต่ออนาคตขององค์กรอย่างยิ่ง โดยเฉพาะในแง่ของการปรับเปลี่ยน “นโยบายองค์กร” และ “นโยบายของผู้นำ” การเปลี่ยนแปลงผู้นำองค์กรนี้ไม่เพียงแต่เป็นโอกาสในการทบทวนและปรับปรุงนโยบายที่มีอยู่ แต่ยังเป็นโอกาสในการกำหนดทิศทางและวิสัยทัศน์ให้สอดคล้องกับความต้องการและความ
ท้าทายที่องค์กรต้องเผชิญในปัจจุบันและอนาคตอีกด้วย
การเปลี่ยนผ่านผู้นำมักจะนำมาซึ่งการทบทวนและปรับปรุงนโยบายที่มีอยู่เดิม เนื่องจากผู้นำคนใหม่อาจมีทิศทาง วิสัยทัศน์ และ
กลยุทธ์ที่แตกต่างจากผู้นำคนเก่า ทำให้จำเป็นต้องมีการทบทวนและการปรับเปลี่ยนโยบายเดิมเพื่อเป็นการตรวจสอบว่านโยบายเดิมยังคงมีความเหมาะสมและตอบสนองต่อความต้องการในปัจจุบันหรือไม่ ภายใต้กระบวนการนี้ผู้นำคนใหม่ควรมีการประเมินนโยบายเดิมเพื่อค้นหาว่านโยบายใดที่ยังคงมีความสำคัญและมีประสิทธิภาพ หรือนโยบายใดที่ไม่ตอบสนองต่อความต้องการขององค์กร หรือไม่สอดคล้องกับทิศทางหรือวิสัยทัศน์ใหม่ก็ควรได้รับการปรับปรุงหรือยกเลิกได้ แต่ที่สำคัญในการประเมินนโยบายนี้ต้องมีการเปิดรับฟังความคิดเห็นจากผู้มี
ส่วนได้ส่วนเสียที่เกี่ยวข้อง เช่น บุคลากร ลูกค้า/ผู้รับบริการ เพราะจะช่วยให้องค์กรสามารถกำหนดนโยบายใหม่ที่มีความเหมาะสมและ
ตอบโจทย์ความต้องการของทุกฝ่ายยิ่งขึ้น
แน่นอนว่า...นโยบายของผู้นำทุกคนมีบทบาทสำคัญต่อการกำหนดทิศทางและวัฒนธรรมขององค์กรด้วย เนื่องจากการกำหนดนโยบายในองค์กรไม่เพียงแต่เป็นการวางกรอบการทำงานและการตัดสินใจเท่านั้น แต่ยังมีบทบาทสำคัญในการสร้างและส่งเสริมวัฒนธรรมองค์กรที่สอดคล้องกับเป้าหมายเชิงกลยุทธ์ขององค์กร วัฒนธรรมองค์กรเป็นสิ่งที่กำหนดวิธีการทำงาน การสื่อสาร และการมีปฏิสัมพันธ์
ระหว่างกัน ดังนั้นการกำหนดนโยบายที่ดี หรือ “ที่ใช่” และชัดเจนสามารถช่วยสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่แข็งแกร่งและมีประสิทธิภาพ
อย่างไรก็ตามการกำหนดนโยบายของผู้นำใหม่หลาย ๆ ครั้ง พบว่าต้องคงรักษานโยบายองค์กรที่เป็น “นโยบายรากฐาน” เอาไว้ ซึ่งหมายความว่าไม่ว่าองค์กรจะมีการเปลี่ยนตัวผู้นำเป็นใครก็ตาม นโยบายเดิมที่เป็นฐานหรือแกนหลักขององค์กรก็ต้อง “เก็บและทำ” ต่อไปอย่างต่อเนื่องเพื่อสะท้อนความเป็นตัวตน ภูมิหลัง และความสำเร็จขององค์กร
นอกจากนี้ การจัดลำดับความสำคัญของนโยบายก็เป็นกระบวนการที่สำคัญในการสร้างความต่อเนื่องและการพัฒนาองค์กร ควรเริ่มต้นด้วยการพิจารณานโยบายเดิมที่มีอยู่เพื่อกำหนดว่านโยบายใดที่ยังคงมีความสำคัญและมีประสิทธิภาพก็ดำเนินการต่อเนื่อง แต่
บางกรณีก็ต้องมาจัดลำดับกันใหม่ว่านโยบายใดควรดำเนินการก่อนหรือหลัง เมื่อนโยบายใดที่พิจารณาแล้วไม่เร่งด่วนก็ปรับเปลี่ยนมาทำภายหลัง นโยบายใดมองแล้วเร่งด่วนก็อาจสลับเปลี่ยนมาดำเนินการก่อน “ความยืดหยุ่นแห่งนโยบาย” แต่ต้องตั้งอยู่บนหลักยึดว่าจะต้องไม่มองข้าม “นโยบายรากฐาน” และต้องสอดคล้องและเป็นไปในทิศทางและวิสัยทัศน์ของผู้นำคนใหม่ด้วย
การจัดลำดับความสำคัญของนโยบายใหม่นี้ ส่งผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมองค์กรด้วยเช่นกัน ทั้งการสร้างความชัดเจนในทิศทางใหม่ การส่งเสริมค่านิยมใหม่ การสร้างความร่วมมือ การปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลง และการสร้างความรับผิดชอบ หากดำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพก็จะทำให้องค์กรสามารถเติบโตและพัฒนาไปในทิศทางที่ดีขึ้นต่อไปในอนาคต
การเปลี่ยนผ่านผู้นำองค์กรเป็นช่วงเวลาที่เต็มไปด้วยโอกาสและความท้าทายที่สำคัญ หากองค์กรสามารถวางแผนและดำเนินการด้านนโยบายอย่างรอบคอบ จะสามารถใช้ช่วงเวลานี้ในการปรับปรุงนโยบายและระบบการบริหารจัดการให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ประกอบกับการสื่อสารองค์กรที่ดีและการมีส่วนร่วมจากทุกฝ่ายจะเป็นกุญแจสำคัญในการนำพาองค์กรไปสู่ความสำเร็จ
ที่สำคัญ!!! เมื่อนโยบายองค์กรกับนโยบายผู้นำเป็นสองสิ่งที่ยากจะแยกขาดออกจากกัน การเชื่อมต่อนโยบายเก่ากับนโยบายใหม่ที่ไร้รอยต่อจะนำไปสู่การปฏิบัติที่ดี ส่งต่อผลลัพธ์ที่ตอบโจทย์ทั้งวัตถุประสงค์และเป้าหมายองค์กร และในที่สุดจะนำพาองค์กรไปสู่ความโดดเด่นและเข้มแข็งครับ...