รศ.ดร.สุขุม เฉลยทรัพย์
ประธานที่ปรึกษาสวนดุสิตโพล มหาวิทยาลัยสวนดุสิต
ปฏิเสธไม่ได้ว่าแม้จะผ่านไปกี่ยุคกี่สมัยการเรียนรู้จากประสบการณ์ก็นับว่ามีค่ามากสำหรับผู้นำ แม้ว่าประสบการณ์จะเป็นสิ่งที่เคยเกิดขึ้นมาแล้วในอดีต แต่เมื่อต่างเวลา ต่างสถานที่ และต่างบุคคล ประสบการณ์ที่ผ่านมาก็อาจนำเอามาปรับใช้ซ้ำใหม่ เพื่อเสริมสร้าง
ความทันสมัยและความรุ่งเรืองให้กับหน่วยงานหรือองค์กร ซึ่งการเรียนรู้จากประสบการณ์ของผู้นำถือว่ามีประโยชน์ต่อการเติบโตและ
การพัฒนาตัวตนของผู้นำทั้งในมิติของความสามารถและความเร็ว
6 เหตุผลสำคัญที่ทำให้การเรียนรู้จากประสบการณ์มีคุณค่าต่อผู้นำ
ประการแรก การเรียนรู้จากประสบการณ์ช่วยให้ผู้นำสามารถนำความรู้และทักษะไปใช้ในสถานการณ์จริงได้ ลดช่องว่างระหว่างภาคทฤษฎีกับภาคการปฏิบัติ ช่วยให้ผู้นำได้ทดสอบศักยภาพและความสามารถของตนเอง สามารถตัดสินใจและเผชิญกับผลที่เกิดขึ้นตามมาจากการกระทำของตนเอง รวมถึงช่วยเพิ่มความเข้าใจและพัฒนาความเชี่ยวชาญของผู้นำในเชิงลึก
ประการที่สอง การเรียนรู้จากประสบการณ์ช่วยส่งเสริมการพัฒนาทักษะความเป็นผู้นำ เพิ่มความสามารถในการแก้ปัญหา การคิดเชิงวิพากษ์ การตัดสินใจ การสื่อสาร และการทำงานร่วมกัน ประสบการณ์ยังทำให้ผู้นำได้รับข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับความซับซ้อนและความท้าทายต่อบทบาทของตนเอง และเกิดทักษะที่จำเป็นเพื่อปูทางไปสู่ความเป็นเลิศในสถานการณ์ต่าง ๆ
ประการที่สาม การเรียนรู้จากประสบการณ์เกี่ยวข้องกับการทำงานกับ ‘คน’ และ ‘การจัดการความสัมพันธ์’ ซึ่งมีผลต่อการพัฒนาความฉลาดทางอารมณ์ เมื่อผู้นำเรียนรู้ที่จะเข้าใจและควบคุมอารมณ์ เห็นอกเห็นใจผู้อื่น และสร้างความสัมพันธ์ที่มีความหมาย ความฉลาดทางอารมณ์ที่เพิ่มขึ้นมีความสำคัญต่อการเป็นผู้นำที่มีประสิทธิภาพ ทำให้ผู้นำสามารถก้าวข้ามความขัดแย้ง สร้างแรงบันดาลใจ กระตุ้นทีมงาน และส่งเสริมวัฒนธรรมการทำงานเชิงสร้างสรรค์
ประการที่สี่ การเรียนรู้จากประสบการณ์ทำให้ผู้นำเผชิญกับสถานการณ์ที่หลากหลายและคาดเดาไม่ได้ ช่วยพัฒนาความสามารถในการปรับตัวและความยืดหยุ่น เรียนรู้ที่จะนำทางการเปลี่ยนแปลง ยอมรับความไม่แน่นอน และปรับกลยุทธ์ตามสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลง รวมถึงทำให้ผู้นำตอบสนองต่อความท้าทายใหม่อย่างมีประสิทธิภาพ ตัดสินใจได้คล่องตัว และนำทีมผ่านช่วงเวลาที่ยากลำบากและไม่แน่นอนได้
ประการที่ห้า การเรียนรู้จากประสบการณ์กระตุ้นให้ผู้นำมีส่วนร่วมในการปฏิบัติแบบไตร่ตรอง ซึ่งเกี่ยวข้องกับการวิเคราะห์และ
การเรียนรู้จากประสบการณ์ผ่านการสะท้อนตนเอง ทำให้ได้ข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับจุดแข็ง จุดอ่อน และด้านที่ต้องปรับปรุง การตระหนักรู้ในตนเองนี้ช่วยให้ผู้นำเติบโตและพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่องในฐานะผู้นำ ปรับปรุงแนวทางของตนเอง และตัดสินใจอย่างรอบรู้ยิ่งขึ้นในอนาคต
ประการที่หก การเรียนรู้จากประสบการณ์ช่วยให้ผู้นำมีโอกาสทดลอง ใช้ความเสี่ยงที่คำนวณได้ และสำรวจแนวทางที่เป็นนวัตกรรมใหม่ ด้วยการมีส่วนร่วมในประสบการณ์จริง ผู้นำจะเรียนรู้ที่จะระบุและจัดการความเสี่ยงอย่างมีประสิทธิภาพ ส่งเสริมวัฒนธรรมแห่งนวัตกรรมภายในองค์กร สนับสนุนความคิด กล้าทดลอง และเรียนรู้จากความล้มเหลว ซึ่งจะผลักดันให้เกิดเปลี่ยนแปลงและการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง และทำให้ผู้นำสามารถไขว่คว้าโอกาสใหม่ ๆ ได้
ผู้นำจะประสบความสำเร็จต้องมีประสบการณ์ที่ ‘เก๋า’ ผ่านการสั่งสมการปฏิบัติและการลองผิดลองถูก ซึ่งช้าหรือเร็วก็ขึ้นอยู่กับจังหวะ โอกาส เเละความสามารถของเเต่ละคน การทำความเข้าใจชีวิตเเละเเนวคิดของบุคคลที่ประสบความสำเร็จและล้มเหลวว่าเคยประสบกับอะไรมาบ้าง เคยล้มเหลวเพราะอะไร มีทัศนคติอย่างไร คิดเเละทำอย่างไรเมื่อตกอยู่ในภาวะลำบากจะทำให้ไม่ต้องไปนั่งเสียเวลางมหา
ทางใหม่หมด
การเรียนรู้และศึกษาเเนวคิดและแนวปฏิบัติจากผู้อื่นแล้วนำมาปรับใช้ให้ถูกทาง จึงเป็นลู่ทางหนึ่งของการเรียนรู้ที่ได้ผลจริงและรวดเร็ว ซึ่งการเรียนรู้จากประสบการณ์นั้นมีหลายวิธีการ เช่น
การขอคำปรึกษาและคำแนะนำจากผู้ที่มีประสบการณ์ซึ่งเคยผ่านสถานการณ์ที่คล้ายคลึงกัน
การศึกษากรณีตัวอย่างและแนวทางปฏิบัติที่ดีที่สุด เพื่อทำความเข้าใจว่าในสถานการณ์ที่คล้ายคลึงกันสามารถบริหารจัดการได้อย่างไรบ้าง เป็นการเรียนรู้จากความสำเร็จและความล้มเหลวของผู้อื่น
การสร้างเครือข่ายและการทำงานร่วมกัน การมีส่วนร่วมกับผู้นำคนอื่น ๆ ผ่านกิจกรรมเครือข่าย การประชุม และสมาคมวิชาชีพเป็นโอกาสของการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ แนวคิด และบทเรียนที่ได้รับ ช่วยให้ผู้นำสามารถเข้าถึงฐานความรู้โดยรวม และเรียนรู้จากมุมมองและประสบการณ์ที่หลากหลายของผู้อื่น
การอ่านและการค้นคว้า การอ่านหนังสือ บทความ และงานวิจัยที่เขียนโดยผู้นำที่ประสบความสำเร็จ/ความล้มเหลว หรือผู้เชี่ยวชาญในสาขาของตน ข้อมูลเหล่านี้มีประโยชน์ทั้งเชิงกลยุทธ์และบทเรียนที่มีคุณค่าผ่านมุมมองและประสบการณ์ของผู้อื่น
คำติชมและการไตร่ตรอง การสอบถามความคิดเห็นและคำติชมจากสมาชิกในทีม เพื่อนร่วมงาน และผู้มีส่วนได้เสีย จะทำให้เข้าใจมุมมองอื่น ๆ ช่วยระบุประเด็นที่ต้องปรับปรุง และรู้จากประสบการณ์ของผู้อื่น ขณะที่การไตร่ตรองเกี่ยวกับประสบการณ์ที่ผ่านมาช่วยให้ผู้นำได้รับข้อมูลเชิงลึกที่ลึกซึ้งและดึงเอาบทเรียนที่มีค่าออกมาใช้
การเรียนรู้จากการสังเกต การสังเกตและเรียนรู้จากประสบการณ์ของผู้นำหรือผู้เชี่ยวชาญคนอื่น ๆ ผ่านการเข้าร่วมสัมมนา
การประชุม หรือการเข้าร่วมอีเวนท์ที่มีผู้อื่นนำมาแบ่งปันเรื่องราว กลยุทธ์ และข้อมูลเชิงลึก จะช่วยให้สังเกตพฤติกรรมและการกระทำของผู้อื่นในองค์กรหรืออุตสาหกรรมเดียวกันทำให้เข้าใจว่าอะไรได้ผลดีและอะไรไม่ได้ผล
กล่าวโดยสรุป ไม่ว่าโลกจะเปลี่ยนแปลงไปมากน้อยเพียงใด “ประสบการณ์” ที่ผ่านมาก็ยังเป็นอีกมิติหนึ่งที่ไม่อาจมองข้ามได้