รับควรให้ความสำคัญกับการจัดการแหล่งน้ำขนาดเล็ก

สภาพแวดล้อมประเทศไทยในแต่ละภาคมีความแตกต่างกัน กระทั่งในแต่ละจังหวัด,อำเภอก็มีความแตกต่างกัน เมื่อมองการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำ รัฐจะมองภาพองค์รวม แล้วนิยมวางแผนบริหารจัดการน้ำในระดับประเทศ สร้างอภิมหาโครงการที่ใหญ่โตเกินไป และไม่สอดคล้องกับสภาพรูปธรรมกับทุก ๆ ท้องที่ เป็นการลงทุนที่ไม่คุ้มกับประสิทธิผลที่จะได้ ในแง่ตรงข้าม หากมองอย่างข้าใจสภาวะแวดล้อมรูปธรรมรายละเอียดในท้องที่ ปรับมาให้ความสำคัญกับการจัดการแหล่งน้ำขนาดเล็กมากขึ้น โดยมีการประสานข้อมูล และวางแผนให้ประสานสอดคล้องกันในกลุ่มจังหวัด จะได้ ประสิทธิผลมากกว่าอภิโครงการ ศักยภาพของแต่ละลุ่มน้ำไม่เหมือนกัน รัฐควรกำหนดนโยบายการจัดการน้ำให้เป็นไปตามศักยภาพของลุ่มน้ำ แต่ละลุ่มน้ำมีขนาดและพื้นที่ไม่เท่ากัน ทรัพยากรก็ไม่เท่ากัน รัฐจึงควรมีนโยบายสนับสนุนการจัดการแหล่งน้ำขนาดเล็กที่เหมาะสมกับระบบการเกษตร ภูมิปัญญาและศักยภาพด้านการผลิตของชุมชน คำนึงถึงศักยภาพและความสมดุลของระบบนิเวศวิทยา ระบบประปาชุมชนและแหล่งน้ำสำหรับเกษตรกรรายย่อยจะจ้องสำคัญเป็นอันดับแรก รัฐต้องตระหนักว่าเกษตรกรรายย่อยเป็นฐานหลักของเกษตรกรรมที่ผลินเพื่อบริโภค สร้างความมั่นคงทางอาหารและเพื่อขาย โดยแต่เดิมนั้นมีระบบการจัดการน้ำด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่นที่หลากหลายตามสภาพนิเวศและวัฒนธรรมท้องถิ่น ใช้เทคโนโลยีขนาดเล็กขนาดกลางและลงทุนน้อย ควบคุมดุแลได้เอง ไม่เกิดผลกระทบรุนแรง และมีการจัดสรรอย่างเป็นธรรม รัฐต้องทบทวนแผนการจัดการลุ่มน้ำทั้ง 25 ลุ่มน้ำ และสนับสนุนและผลักดันการจัดการน้ำชุมชน โดยใช้แนวคิดภูมิปัญญาชาวบ้านในแต่ละท้องถิ่นวางแผนการจัดการน้ำชุมชน โดยคนในพื้นที่มีส่วนร่วมทุกขั้นตอนเพื่อการจัดการน้ำอย่างยั่งยืน โดยเร่งสร้างความรู้ความเข้าใจในสิทธิของชาวบ้านและชุมชน ในการจัดการน้ำโดยใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านร่วมกับภูมินิเวศน์ที่เหมาะสมสอดคล้องกับชุมชนท้องถิ่น รัฐต้องกระจายอำนาจและงบประมาณให้กับชุมชนท้องถิ่น ในการวางแผนระบบการจัดการน้ำโดยชุมชน รวมทั้งสนับสนุนงบประมาณในการฟื้นฟูป่าต้นน้ำ และระบบการจัดการน้ำของชุมชนท้องถิ่น และให้สิทธิและอำนาจการจัดการน้ำแก่ชุมชนท้องถิ่น โดยมีกฎหมายรองรับ ยอมรับและส่งเสริมการจัดการน้ำโดยชุมชน เคารพต่อภูมิปัญญาชาวบ้านแต่ละท้องถิ่น ที่มีความแตกต่างในการจัดการน้ำของแต่ละชุมชนท้องถิ่น อาทิ ระบบเหมืองฝาย ระบบการเกษตรที่สอดคล้องกับน้ำต้นทุนทางธรรมชาติ ซึ่งเป็นวิถีการผลิตที่ไม่ทำลายทรัพยากรธรรมชาติและระบบนิเวศน์ ส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาแหล่งน้ำขนาดเล็ก ตามที่มีรายละเอียดในแผนการพัฒนาแหล่งน้ำขนาดเล็กอยู่แล้ว รวมถึงส่งเสริมให้ชาวบ้านและชุมชนฟื้นฟูสภาพป่ารวมทั้งฟื้นฟูพื้นที่ชุ่มน้ำ อย่างเร่งด่วน   รัฐอย่าเห็นแต่อภิโครงการที่ใช้งบประมาณมากมายที่เน้นการก่อสร้างโครงการขนาดใหญ่ โครงการผันน้ำข้ามลุ่มน้ำ เพื่อการจัดหาน้ำหรือการสร้างแหล่งกักเก็บน้ำขนาดใหญ่ หน่วยงานด้านการจัดการน้ำ ให้ความสำคัญแต่แหล่งน้ำขนาดยักษ์ เป็นแนวทางหลักของการบริหารจัดการน้ำตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา ซึ่งเราก็เห็นบทเรียนมามากแล้วว่า มันยังมีจุดบกพร่อง มีปัญหารูปธรรมเกิดขึ้นมาก ทำไมไม่หันมาให้ความสำคัญกับส่วนอนุภาคให้มากขึ้น ทั้งนี้มิใช่การละทิ้งงานมหภาคไปเลย แต่เป็นการประสานจัดสรรงานทั้งสองภาคเข้าด้วยกัน ให้เดินก้าวหน้าไปด้วยกัน