รศ. ดร.สุขุม เฉลยทรัพย์
สวนดุสิตโพล มหาวิทยาลัยสวนดุสิต
หวยเป็น 1 ในการพนันที่อยู่คู่บ้านคู่เมืองกับคนไทยมาช้านานกว่า 190 ปีมาแล้วตั้งแต่มีหวยเกิดขึ้นอย่างเป็นทางการครั้งแรกในปี 2375 ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 3 แต่ถ้านับเอาจริง ๆ แล้ว หวยเกิดขึ้นในประเทศไทยครั้งแรกโดย ชาวจีนอพยพตั้งแต่ยุคต้นรัตนโกสินทร์ประมาณปี 2360 ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 2 และเชื่อว่าหวยจะอยู่คู่กับคนไทยและเมืองไทยต่อไปอีกเนิ่นนาน...เชื่อมั๊ยครับ...
หวยในเมืองไทยนั้นมีทั้งแบบผิดกฎหมายคือ ‘หวยใต้ดิน’ และถูกกฎหมายคือ ‘หวยบนดิน’ ที่ออกโดยหลวง หรือเรียกกันว่า‘สลากกินแบ่งรัฐบาล’ หรือ ‘ล็อตเตอรี่’ ซึ่งเกิดขึ้นครั้งแรกในสมัยรัชกาลที่ 5 ทั้งหวยใต้ดินและหวย บนดินต่างก็เป็นการพนันแรก ๆ ที่พาคนไทยเข้าสู่โลกการพนัน และก้าวไปสู่การเล่นพนันอย่างอื่น ๆ เช่น ไพ่ พนันม้า พนันบอล บาการา สล๊อทแมชีน ฯลฯ นอกจากหวยใต้ดินกับหวยบนดินแล้ว คนไทยยังเล่นหวยเพื่อนบ้านหรือ หวยแบบอื่น ๆ อาทิ หวยลาว หวยเขมร หวยพม่า หวยฮานอย หวยออนไลน์ หวยนักษัตร หวยยี่กี หวยปิงปอง หวยหุ้น ฯลฯ
ทำไม? หวยจึงเป็นการพนัน เพราะการเล่นหวยเข้าข่ายที่ผู้เล่นเสี่ยงต่อการได้และเสีย หรือเสี่ยงต่อการเสียประโยชน์ นอกจากนี้การเล่นหวยยังต้องอาศัยความฉลาด (สถิติ/ตัวเลข) ความชำนาญ เล่ห์เหลี่ยม ไหวพริบและฝีมือ รวมทั้งโชคช่วยด้วย
การเล่นหวยทำให้คนไทยเขยิบสถานภาพทางชนชั้น (Class status) ในสังคมเร็วขึ้นจริงหรือไม่? คำว่า “เล่น” หมายถึง ทำเพื่อสนุก เพลิดเพลิน หรือผ่อนคลายอารมณ์ หรือสาละวนหรือหมกมุ่นอยู่กับสิ่งใด ๆ ด้วยความเพลิดเพลิน
แต่การเล่นหวย...เป็นการเล่นที่มากกว่าการเล่น เพราะถ้าโชคดีก็จะพารวยกลายเป็นเศรษฐีเป็นคนมีฐานะดีในสังคมชั่วพริบตา แต่ถ้าโชคร้าย ‘แป๊กก่อน’ ก็จะกลายเป็นคนจนชั่วข้ามคืน การเล่นหวยจึงมีผลต่อเศรษฐฐานะของคนไทย เพราะตลอดทั้งปีมีให้ลุ้นถึง 24 ครั้ง และถ้าผู้เล่นเล่นทุกหวย ทั้งหวยใต้ดิน ล็อตเตอรี่ และหวยอื่น ๆ ก็จะยิ่งเพิ่มโอกาสความน่าจะเป็นให้มากขึ้นว่าจะ “พุ่งขึ้น” หรือ “ดิ่งลง”
สาเหตุที่คนไทยเล่นหวยมีอะไรบ้าง? อยากรู้อยากลอง อยากสนุก อยากเสี่ยงโชค อยากได้เงิน อยากรวยทางลัด ชอบความสนุก/ตื่นเต้น ชอบลุ้น เล่นตามเพื่อน คนในครอบครัว หรือคนใกล้ชิด มีคนชวนให้ลองเล่น อยากมีส่วนร่วมกับสังคม อยากคุยกับคอหวยในวันหวยออก ช่วยกระจายรายได้ ช่วยเหลือคนตาบอดหรือผู้ด้อยโอกาส เป็นการลงทุน ฯลฯ หากแบ่งกลุ่มคนไทยว่าทำไมถึงต้องเล่นหวยด้วย...จึงอาจมองได้เป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มเล่นเอาฮา กลุ่มเล่นเอาลุ้น และกลุ่มเสพติดหวย
คนไทยเสาะหาเลขเด็ดเอามาเล่นหวยจากที่ไหนกันหรือ? ตีเลขจากความฝัน ใบหวยพิเศษ สัตว์พิเศษ ต้นตะเคียน ใบเซียมซี เลขจากก้านธูป/ขันน้ำมนต์ ร่างทรงบอก หมอดูให้เลข ให้เด็กทารกหยิบ แหล่งขอหวยตามวัดหรือสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ฯลฯ
ข้อดีและข้อเสียของการเล่นหวยคืออะไร? เมื่อมองจากฝั่งรัฐบาลหรือสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล ก็จะทำให้รัฐมีรายได้เอาไปใช้บริหารจัดการบ้านเมืองให้ประชาชนอยู่ดีกินดี ถ้ามองด้านประชาชน ก็พบว่าการเล่นหวยช่วยคลายเครียด สร้างสีสัน ความเร้าใจ และความสนุกสนานให้กับชีวิต เพราะอย่างน้อยก็มีลุ้นเงินรางวัลในวันหวยออก
เดือนละ 2 ครั้ง ช่วงกลางเดือนกับปลายเดือน
สำหรับข้อเสียก็คือ การเกิดมาเฟียหวยหรือผู้ทรงอิทธิพลในวงการหวย เพราะหวยด้านหนึ่งก็คือ การพนันขันต่อที่สามารถทำรายได้อู้ฟู่ให้กับผู้จำหน่ายหวยที่เป็น ‘ยี่ปั๊ว หรือ ซาปั๊ว’ และ ‘เจ้ามือหวย’ ส่วนข้อเสียในฝั่งของประชาชนคือ ถ้าจัดสรรเงินเพื่อเล่นพนันหวยไม่เหมาะสมก็จะสร้างหนี้สินโดยไม่จำเป็น ขาดความน่าเชื่อถือทางการเงิน หมกมุ่นกับหวยมากเกินไป รู้สึกเครียด สุขภาพพัง เป็นต้น
แม้ว่าจะมีหลายฝ่ายมองว่า เป็นเรื่องยากที่คนเล่นหวยแล้วจะกำไรหรือร่ำรวย แต่การเล่นหวยของคนไทยก็เป็นวิถีชีวิตที่ฝังรากลึกไม่มีทางเลือนหายไป การใช้หลักเหตุผล ความถูกต้อง และศีลธรรมอันดีบอกให้คนไทยเลิกเล่นหรือเลิกซื้อหวยคงเป็นไปไม่ได้เลย เพราะคนไทยกับหวยอยู่เหนือกว่าการใช้เหตุผล ความถูกต้อง และศีลธรรม แต่เป็นเรื่องของจิตใจ อารมณ์ และความรู้สึกล้วนล้วน...ครับ...เห็นด้วยมั๊ยครับ...
คนไทยกับ “หวย” เป็นมิติหนึ่งของสังคมไทย สุดสัปดาห์นี้ อย่าพลาดชมและอ่านผลโพล คนไทยกับ “หวย” น่าสนใจติดตามอย่างยิ่งครับ...