ปฏิรูปประเทศ ปฏิรูปคน

คนไทยเรียกร้องให้ปฏิรูปการเมือง คนไทยต้องการการเมืองคุณภาพดี แล้วพากันลงโทษที่ “ยักการเมือง” และ “ข้าราชการ” ลืมไปว่า “ข้าราชการ” ก็คือประชาชน “นักการเมือง” ก็มาจากประชาชน ประชาชนวิพากย์ด่าข้าราชการกับนักการเมืองก็เหมือนวิพากย์ตนเอง... การปฏิรูปสังคมไทย คนส่วนใหญ่ก็จะนึกถึงแต่เรื่อง การปฏิรูปโครงสร้าง ซึ่งเป็นเรื่องใหญ่เรื่องยากมาก ไม่มีทางจะสำเร็จได้ภายในสามสี่ปี การปฏิรูปสังคมไทย จะต้องเปลี่ยนวิธีคิดของคนไทยก่อน แต่รุปธรรมของการปฏิรุป ดดยการนำของ คสช. นั้น ดำเนินการแต่การแก้ไขกฏหมาย กฏระบียบ หรือโครงสร้างสังคม ไม่มีความพยายาม “เปลี่ยนระบบคิด” ของคนไทย ดังนั้นจึงไม่อาจหวังอะไรได้ว่าจะเกิดการเปลี่ยนแผลงระดับปฏิรูปสังคม ยกตัวอย่า สำคัญที่สุดของการปฏิรูปคือด้านการศึกษา แต่การปฏิรูปการศึกษาหลายสิบปีมานี้ เคยทำกันเป็นระบบสมบูรณ์หรือไม่ เห็นกันก็แต่การปรับการบริหารและโครงสร้างของสถาบันการศึกษาในการกำกับดูแลของกระทรวงศึกษาธิการ ไม่เคยมีการผลักดันให้ปรับปรุงเปลี่ยนแปลง “วิธีคิด” ของระบบการศึกษา พัฒนาการศึกษาของชาติ จำเป็นต้องเข้าใจเรื่องพลวัต (ความเคลื่อนไหว) ของระบบเพราะเป็นพื้นฐานสำคัญในการเข้าใจอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับ พฤติกรรม และผลลัพธ์ของระบบการศึกษา โดยพลวัตที่ต้องเคลื่อนไหวไปพร้อมๆ กัน ประกอบด้วย ปรัชญาการศึกษา นโยบายการศึกษา และแผนการศึกษา ที่เป็นระบบบริหารจัดการของรัฐ ครูผู้สอน ตัวผู้เรียน การสอนและการเรียนรู้ หลักสูตรมาตรฐานและสื่อการเรียนรู้ เขตพื้นที่การศึกษาและโครงสร้างกลุ่มโรงเรียน ผู้บริหารและการบริหารโรงเรียน ชุมชน รวมถึงการศึกษาผ่านสื่อสังคมต่าง ๆ การแก้ปัญหา หรือ การพัฒนาการศึกษา เพื่อพัฒนาคนพัฒนาชาติ ในหลายระยะเวลาที่ผ่านมา ล้วนเป็นการพยามแก้ไขภายในองคืกรด้านการศึกษาของ “รัฐ” เช่น การเปลี่ยนตัวรัฐมนตรกระทรวงศกษาธิการ , การปรัเปลี่ยนรูปธรรมการรจัดตั้ง-การกระจายอำนาจในระบบการศึกษาของรัฐ รูปธรรมก็เช่น เรามักจะกล่าวโทษความบกพร่องของระบบการศึกษาไทโดยโยนความรับผิดชอบว่า ปัญหาที่เกิดจากการจัดการศึกษาของบ้านเมือง กล่าวโทษครู หลักสูตร ผู้บริหาร การประเมินผล โรงเรียน กระทรวง ฯลฯ โดยโทษว่าชี้ให้เห็นถึงปัจจัยของการศึกษาชาติ อยู่ที่ ตัวครู/ผู้บริหาร ก็มีความพยายามพัฒนาบุคลากร ทั้ง ๆ ที่ตัวปัญหาเบื้องลึก มาจากระบบคตินิยม ความเชื่อ-วิธีคิดของคนไทย การจะปกิรูปสังคมไทยนั้น จะต้องปฏิรูปที่ตัวเอง ถ้ายังรู้จักแต่เรียกร้องคนอื่น ไม่เรียกร้องตนเอง การปฏิรูปสังคมไทยก็จะยังเป็นแค่ความฝันเท่านั้น