เรื่องทื่สังคมไทยกำลังสนใจกันมากเรื่องหนึ่งคือการปฏิรูปตำรวจ มีทัศนะวิจารณ์และเสนอแนะ เรียกร้องกันมากมาย ขณะนี้ “เป้า” อยู่ที่ “ตำรวจ” แต่ก็อย่าลืมว่า สังคมเคลื่อนเปลี่ยนผ่านไปพร้อม ๆ กันทุกองคาพยพ การปฏิรูปให้มีประสิทธิผล จะต้องเกิดการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงทุกภาคส่วน โดยเฉพาะอย่างยิ่งรากฐานของสังคม นั่นคือคุณภาพของพลเมืองไทย
ระบบตำรวจนั้นเป้นส่วนหนึ่งของระบบราชการ การปรับปรุงจึงผูกพันกับการปรับปรุงระบบราชการอย่างแน่นแฟ้นระบบราชการมีข้าราชการนับเป็นล้านคน ข้าราชการก็เป็นประชาชน แต่ในการทำงานมักจะรังเกียจความคิดเห็นของ “ภาคประชาชน” เพราะอะไร ? ม.ร.ว คึกฤทธิ์ ปราโมช เคยเขียนวิจารณ์ระบบราชการไทยไว้ว่า (รายการ “เพื่อนนอน” วันที่ 9 พฤศจิกายน 2507) “.....เนื่องด้วยระบบราชการของเมืองไทยเป็นขนาดที่กว้างขวางมากมายเช่นนี้เอง การที่จะจัดระบบขึ้นใหม่หรือแก้ไขเปลี่ยนแปลงปรับปรุงมันก็เป็นเรื่องยาก เพราะของอะไรที่มีขนาดใหญ่โตมหึมาแตกกิ่งก้านสาขาออกไปทั่วประเทศ และได้ดำเนินการมาเป็นเวลาช้านาน จนกระทั่งเป็นเรื่องที่ฝังอยู่ในจิตใจของคนเสียแล้วอย่างนี้ ถ้าหากว่าเราลองแตะต้องปรับปรุงแก้ไขดูแล้ว เราก็จะพบกับความจริงที่ว่า บางทีผู้ที่คิดจะแก้ไขนั้นเองต้องพ่ายแพ้แก่สิ่งที่ตนปรารถนาจะแก้ไข คือถึงไม่พ่ายแพ้ด้วยขนาด ก็พ่ายแพ้ด้วยน้ำหนัก หรือพ่ายแพ้ด้วยความมั่นคงของสิ่งที่ตนจะปรับปรุงนั้นเอง....
เนื่องจากเราต้องใช้เวลา 32 ปีเศษนี้หาความรู้ในทางการเมือง ซึ่งในบางกรณีก็ต้องหาความรู้จากความผิดพลาดต่าง ๆ มันก็เป็นเหตุให้เราได้ละเลยระบบราชการ ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญเหลือเกินในการปกครองประเทศ ทั้งนี้ก็หมายถึงระบบราชการประจำ เพราะเหตุว่าเราไปสนใจในการเมืองเสียมาก ระบบราชการประจำก็ถูกทอดทิ้ง และเมื่อสิ่งใดถูกทอดทิ้งแล้วมันก็อาจจะเกิดความเสื่อมโทรม อาจจะเกิดความเปลี่ยนแปรไปในทางที่ไม่พึงปรารถนา หรืออย่างน้อยก็อ่อนกำลังลง ราชการไทยทุกวันนี้ก็ก็เห็นจะเทียบได้อย่างนั้น ได้มีการเปลี่ยนแปลงไปและขยายตัวออกซึ่งทำกันไปโดยอาศัยความจำเป็นเฉพาะหน้า ได้ตั้งหน่วยกรมกองราชการขึ้น ตั้งกรมการต่าง ๆ ขึ้น ตั้งสำนักงานต่าง ๆ ขึ้นอีกมากมายภายในระยะ 32 ปีนี้ แต่ความรู้สึกของผมเองรู้สึกว่า การกระทำที่ทำไปนั้นเป็นการกระทำเพื่อแก้ปัญหาเฉพาะหน้า ไม่ใช่เป็นการกระทำเพื่อจะตั้งระบบขึ้นใหม่เพื่อให้เหมาะสมแก่เหตุการณ์และความจำเป็น เพราะฉะนั้นเมื่อได้มีข้อเสนอที่จะให้พิจารณาหรือสังคายนากันเสียทีหนึ่ง ตั้งระบบกันขึ้นใหม่ให้เข้มแข็งมีประสิทธิภาพกว่าเดิม มันเป็นเรื่องที่จะต้องยินดีกันทั้งที่ความหวังที่จะเป็นความสำเร็จนั้นจะมีมากหรือมีน้อยก็ตามที”
ระบบราชการไทยนั้น มีความเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในส่วนขององค์กร คือจัดกระทรวงกรมกันใหม่ มีกระทรวงชื่อแปลก ๆ แต่ก็ยังไม่เกิดการเปลี่ยนแปลงในส่วน “วิธีคิด-วิธีการทำงาน” ไม่แน่ใจเหมือนกันว่า “ปฏิรูป” รอบนี้ ราชการจะปรับเปลี่ยนอะไรบ้างมั้ย ?