“ปัดสวะ” : วัฒนธรรมที่ต้องแก้

“สวะ” [สะหฺวะ] น. ต้นหญ้า ต้นผัก หรือสิ่งต่าง ๆ ที่ลอยเป็นแพอยู่ในนํ้า และเนื่องจาก “กอสวะ” “เศษสวะ” ที่ลอยไปลอยมานั้นมันไม่มีระโยชน์ “สวะ” จึงมีความหมายอีกอย่างว่า .[สะหฺวะ] (ปาก) ว. เลว ไร้ประโยชน์ เช่น คนสวะ เรื่องสวะ ๆ ดาษดื่น มีมาก กอสวะลอยไปอยู่หน้าบ้านคน คนก็รำคาญ จึงมักจะเขี่ย “ปัดสวะ” ให้พ้นหน้าบ้านเรือนไป ส่วนประกอบสำคัญของสวะในแม่น้ำลำคลองปัจจุบัน คือ ผักตบชวา เมื่อทุกบ้าน “ปัดสวะ” ออกให้พ้นบ้านตน สวะจึงล่องลอยอยู่ในน้ำ แพร่ขยายพันธุ์เพิ่มจำนวนขึ้นมากมาย กระทั่งทำให้เห็นภาพแพผักตบชวาเต็มแม่น้ำเจ้าพระยายาวเหยียดหลายกิโลเมตร โชคดีที่นายกรัฐมนตรีเป็นคนละเอียด จึสั่งให้กอทหารไปช่วยเก็บผักตบชวาหน้าเขื่อนชัยนาทจนโล่ง แต่แพผักตบชวาที่ติดอยู่ตามประตูน้ำในแม่น้ำขนาดเล็กก็ยังหนาแน่นอยู่ เคยเห็นบางแห่งแน่นอัดจนคนเดินบนกอผักตบชวาได้ การแก้ปัญหาผักตบชวาให้สำเร็จ ต้องถึงขั้น “ปลุกระดมพลังมวลชน” ปลูกฝังจิตสำนึก !โบราณแม้จะมีกฎหมายลงโทษ “คนปัดสวะ” ที่ไม่ยอมเก็บผักตกหน้าบ้านขึ้นมาทำลาย แต่ก็ยังพ่ายแพ้ผักตบชวา ทั้งนี้เพราะมิได้เปลี่ยนจิตสำนึกราษฎรเรื่องยาก ๆ ที่แก้ไขไม่ได้มาร้อยปีพันปี จนกลายเป็นปัญหาทางวัฒนธรรมนั้น จำเป็นต้องปลุกระดมพลังมวลชน เปลี่ยนจิตสำนึกมวลชน มีตัวอย่างดี ๆ เรื่องหนึ่งคือ ตั้งแต่สมัยโบราณมาแล้ว ในดินแดนภาคใต้ของจีนแถบที่มีทะเลสาบหนองบึงมากมาย มีโรคระบาดร้ายแรงประจำถิ่นคือ โรคพยาธิในเลือด ใครติดพยาธิในกระแสเลือดแล้ว เป็นต้องตายย่างทรมานทุกคน พยาธินั้นก็ป้องกันยากมาก เพราะสามารถชอนไชเข้าสู่ร่างกายชาวประมงได้ เมื่อพรรคคอมมิวนิสต์จีนยึดอำนาจเปลี่ยนแปลงการปกครองได้สำเร็จแล้ว จึงรณรงค์ให้ปราบโรคพยาธิในเลือดอย่างเต็มที่ ใช้เวลาระดับทศวรรษ ปราบ กำจัดโรคพยาธิเลือดที่ทำลายคนจีนมาระดับศตวรรษได้สำเร็จ จุดสำคัญของความสำเร็จคือ มวลชนต้องตื่นตัว ทุกคนร่วมแรงร่วมใจกันแก้ไข ทั้งดูแลสภาพแวดล้อม สร้างสุขอนามัยในครัวเรือน ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกิน ฯลฯ จนสามารถกำจัด “ผีห่า”โรคพยาธิในเลือดให้หมดสิ้นไปได้ลำพังหวังพึ่งหน่วยงานของรัฐ คงปราบไม่สำเร็จ ปัญหาผักตบชวาก็ทำนองเดียวกัน มันขยายตัวขึ้นเป็นปัญหาของมวลชนแล้ว ถ้ามวลชนไม่ลงมือร่วมกันทำลาย หวังพึ่งแต่กำลังทหาร , เจ้าหน้าที่เทศบาล คงไม่สำเร็จ จะต้องร่วมมือกันอย่างกว้างขวางทุกหน่วยงาน เพราะมีปัญหาในรายละเอียดไม่น้อย เป็นต้นว่า แต่ละบ้านเก็บผักตบขึ้นมาทำลาย มันก็มีพื้นที่จำกัด ทำไม่ได้มากหรอก แล้วจะหาที่ดินผืนใหญ่ ๆ กลบฝังทำปุ๋ยชีวภาพได้ที่ไหน ? การกำจัดผักตบก็ต้องจริงใจโปร่งใส เพราะ อปท.บางแห่งกลับอยากให้มีผักตบมาก ๆ เพื่อหาเศษหาเลยกับงบประมาณเก็บผักตบ