พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงมีพระราชดำริอันแน่วแน่ว่า “การศึกษาคือความมั่นคงของชาติ” และนี่คือน้ำพระทัยที่นำไปสู่การปฏิวัติการศึกษาไทยด้วยเทคโนโลยี! พระองค์ทรงเห็นว่าเด็กๆ ในโรงเรียนขนาดเล็กที่อยู่ห่างไกลนั้นขาดโอกาสในการเข้าถึงความรู้อย่างมาก ทั้งขาดครูเก่งๆ ขาดสื่อการสอนดีๆ ดังนั้น แทนที่จะพยายามส่งครูไปให้ถึงทุกที่ ซึ่งเป็นเรื่องยากและใช้งบประมาณสูง พระองค์จึงทรงมีพระราชดำริอันก้าวไกลให้นำ “ดาวเทียม” มาเป็นเครื่องมือในการกระจายความรู้! ในปี พ.ศ. 2538 จึงมีการจัดตั้ง มูลนิธิการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม Distance Learning Television หรือ DLTV ขึ้น ณ โรงเรียนวังไกลกังวล โดยใช้ที่นี่เป็นสตูดิโอถ่ายทอดสดหลัก
เพื่อแก้ปัญหาความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาของประเทศไทย ได้แก่ โรงเรียนที่มีครูสอนไม่ครบชั้น โรงเรียนที่มีครูสอนไม่ตรงเอกที่ตนเองได้เรียนมา โดยให้มูลนิธิฯ ให้ความช่วยเหลือในการจัดการเรียนการสอน เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง มุ่งเน้นความเป็นมนุษย์ และยังให้ความสำคัญเป็นอย่างยิ่งกับการส่งเสริมให้นักเรียนรักความเป็นไทย กิริยามารยาท จริยธรรม คุณธรรม มิใช่การเรียนหนังสือเพียงอย่างเดียว นักเรียนควรรู้จักช่วยเหลือตนเอง มีความเมตตากรุณา เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ รู้จักกตัญญูกตเวทีต่อผู้มีพระคุณ โดยเน้นให้นักเรียนรู้ทันเทคโนโลยีและเรียนรู้ความเป็นไทยควบคู่ไปด้วย ก็จะสามารถเติบโตเป็นคนไทยที่สมบูรณ์แบบ
โครงการ DLTV จึงเป็นเสมือน “ห้องเรียนขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศ” ที่ส่งมอบโอกาสทางการศึกษาที่เท่าเทียม ให้กับนักเรียนทั่วประเทศ ตั้งแต่ชั้นอนุบาลจนถึงมัธยมปลาย ทุกโรงเรียนไม่ว่าจะอยู่บนดอยหรือในชนบท ก็สามารถเปิดทีวีแล้วเข้าถึงการสอนจากครูผู้เชี่ยวชาญพร้อมกันกับเด็กในเมืองได้เลย ที่สำคัญ โครงการนี้ไม่ได้ช่วยแค่นักเรียนเท่านั้น แต่ยังช่วย พัฒนาครู ในโรงเรียนปลายทางให้ได้เรียนรู้วิธีการสอนและเนื้อหาใหม่ๆ ไปพร้อมกัน ทำให้คุณภาพการศึกษายกระดับขึ้นทั้งระบบ
แม้ว่าจุดเริ่มต้นจะใช้ระบบดาวเทียม แต่ด้วยวิสัยทัศน์ที่ไม่เคยหยุดนิ่ง ปัจจุบัน DLTV ก็ได้ปรับตัวเข้าสู่ยุค สตรีมมิ่งและออนไลน์ อย่างเต็มตัว ทำให้การเรียนรู้เข้าถึงได้ง่ายขึ้นผ่านเว็บไซต์และ YouTube ซึ่งได้พิสูจน์บทบาทสำคัญในฐานะ ระบบสำรองของชาติ ในช่วงวิกฤตโควิด-19 ที่โรงเรียนต้องปิดทำการ การศึกษาทางไกลที่ในหลวง ร.9 ทรงวางรากฐานไว้นี้ จึงเป็นมรดกทางปัญญาที่ทรงคุณค่า เป็นหลักฐานที่ชัดเจนของการใช้เทคโนโลยีเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตและมอบโอกาสให้คนไทยทุกคนอย่างเสมอภาค
ประโยชน์และตัวอย่างความสำเร็จที่วัดผลได้ โครงการ DLTV เป็นรากฐานที่ช่วยลดช่องว่างด้านการศึกษาได้อย่างแท้จริง โดยส่งผลกระทบโดยตรงต่อ โรงเรียนขนาดเล็กกว่า 31,000 แห่ง ทั่วประเทศ ทำให้เด็กๆ ในพื้นที่ห่างไกลได้รับ มาตรฐานการเรียนรู้ ที่เท่าเทียมกัน สามารถเรียนรู้ครบทุกกลุ่มสาระวิชาแม้จะไม่มีครูเฉพาะทางครบทุกวิชา และตัวอย่างความสำเร็จที่ชัดเจนคือ การยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนในโรงเรียนปลายทางหลายแห่งที่เคยมีคะแนนต่ำกว่าค่าเฉลี่ย สามารถทำคะแนนสอบ O-NET หรือการสอบวัดผลต่างๆ ได้ดีขึ้น จนทัดเทียมกับโรงเรียนในเขตเมือง โครงการนี้จึงไม่เพียงแต่ให้ความรู้ แต่ยังสร้าง ความเท่าเทียมและโอกาส ในการสร้างอนาคตที่ดีให้กับลูกหลานไทยทุกคนอย่างยั่งยืน
