ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวสุราษฯ เปิดงานวันข้าว ปี 62 เล็งดันข้าวหอมไชยา เตรียมขึ้นทะเบียน GI เมื่อวันที่ 23 ส.ค. นายประสงค์ ประไพตระกูล อธิบดีกรมการข้าว เปิดเผยว่า งานวันข้าวและชาวนาจังหวัดสุราษฎร์ธานี ประจำปี 2562 จัดขึ้นตามโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมและพัฒนาการผลิตข้าวหอมไชยา ภายใต้โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช อันเนื่องมาจากพระราชดำริสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ณ ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวสุราษฎร์ธานี ข้าว เป็นพืชอาหารที่สำคัญชนิดหนึ่งของโลก โดยเฉพาะประเทศในภูมิภาคเอเชียที่นิยมรับประทานข้าวเป็นอาหารหลักในชีวิตประจำวันมากกว่าในภูมิภาคอื่นๆ ของโลก การผลิต บริโภคและการค้าข้าวส่วนใหญ่จึงกระจุกตัวอยู่ในทวีปเอเชีย ข้าวเป็นพืชที่มีความสำคัญต่อประเทศและสังคมไทย อย่างยิ่ง นอกจากนี้ข้าวยังมีความสำคัญต่อประเพณีวัฒนธรรม และวิถีชีวิตของคนไทย รวมทั้งเป็นความมั่นคงทางอาหาร ดังนั้น นโยบายหรือมาตรการใดที่เกี่ยวกับข้าวย่อมส่งผลกระทบต่อสภาวะความเป็นอยู่ของสังคมไทยอย่างมาก นับตั้งแต่อดีตข้าวพื้นเมืองของไทยมีความหลากหลาย มีประวัติศาสตร์ ประเพณีและวัฒนธรรมตลอดทั้งเอกลักษณ์เป็นของตนเอง ดังนั้นข้าวพื้นเมืองที่มีอยู่ถึงปัจจุบันจึงเป็นข้าวที่มีความพิเศษ สมควรต้องมีการสร้างกรอบป้องกันความเป็นข้าวพิเศษเหล่านั้นด้วย “กฎหมายคุ้มครองสินค้าบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์” เพื่อเป็นเกราะคุ้มครองการลอกเลียนชื่อเสียงรักษามาตรฐานและคุณภาพเดิมเป็นการสร้างความมั่นใจแก่ผู้บริโภค โดยเฉพาะอย่างยิ่งข้าวหอมไชยา เป็นข้าวที่มีแหล่งปลูกในท้องทุ่งไชยา จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นข้าวพื้นเมืองกลิ่นหอมที่มีชื่อมาแต่ดั้งเดิม มีหลักฐานเป็นเอกสารอ้างอิงได้ว่าพันธุ์ข้าวชื่อ “หอมไชยา” มีมานานแล้ว จากรายงานการทดลองของสถานีทดลองควนกุฎ (ศูนย์วิจัยข้าวพัทลุงปัจจุบัน) บันทึกว่า เมื่อปี 2496 มีชื่อพันธุ์ข้าวหอมไชยาปรากฏอยู่ เป็น 1 ใน 12 พันธุ์ ที่ปลูกในแปลงทดลองสมัยนั้น ปัจจุบันไม่ค่อยเป็นที่รู้จักกันทั่วไป เนื่องจากเกษตรกรทำการปลูกข้าวเพื่อการค้ามากกว่าการปลูกเพื่อบริโภคในครัวเรือนเช่นเดิม และพื้นที่ทำนาในจังหวัดสุราษฎร์ธานีก็ลดลงมาเรื่อยๆ ชาวนาหันไปปลูกพืชอื่น ทำให้ข้าวหอมไชยาเริ่มสูญหายไป อย่างไรก็ตามยังมีเกษตรกรบางรายในพื้นที่เห็นความสำคัญได้ฟื้นฟูและอนุรักษ์พันธุ์ไม่ให้สูญหาย ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวสุราษฎร์ธานี จึงได้ดำเนินโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมและพัฒนาการผลิตข้าวหอมไชยา โดยมีเป้าหมายเพื่อฟื้นฟูอนุรักษ์และส่งเสริมการผลิตข้าวหอมไชยาที่กำลังจะหายไปให้เป็นที่รู้จักและเพื่อวางพื้นฐานในการขอรับรองเป็นสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (ข้าว GI) ซึ่งในอนาคตจะส่งผลให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่เกษตรกรชาวนา ดังนั้นศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวสุราษฎร์ธานีจึงได้กำหนดกิจกรรมการจัดงานวันข้าวและชาวนาจังหวัดสุราษฎร์ธานีขึ้น เพื่อเป็นการรณรงค์ ประชาสัมพันธ์ ให้ประชาชนทั่วไปรู้จักอาชีพทำนา รู้จักข้าวหอมไชยามากขึ้น เป็นการอนุรักษ์อาชีพการทำนาและข้าวหอมไชยาให้คงอยู่สืบไป ในการจัดงานครั้งนี้ ได้มีจุดเรียนรู้ต่างๆ เพื่อให้เกษตรกรและผู้สนใจได้เข้ามาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ อาทิ การคัดสายพันธุ์บริสุทธิ์ข้าวหอมไชยา การปลูกข้าวสไตล์คนเมือง ทำนาในวงบ่อซีเมนต์ การปลูกข้าวแบบลอยน้ำ เทคนิคการจัดการน้ำอย่างประหยัด เป็นต้น นอกจากนี้ ยังมีการจัดแสดงสินค้าและผลิตภัณฑ์จากข้าว ชม ชิม ช้อป แชะ และนิทรรศการของหน่วยงานจากส่วนราชการของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ภาคเอกชน โดยมีเป้าหมายเกษตรกรจากอำเภอต่างๆ ในจังหวัดสุราษฎร์ธานี และจังหวัดใกล้เคียง