คนพิการไทย 2 ล้านคน เผชิญทุกข์ความเหลื่อมล้ำทางดิจิทัล สสส. สานพลังภาคีเครือข่าย ขับเคลื่อนมาตรฐาน WCAG

คนพิการไทย 2 ล้านคน เผชิญทุกข์ความเหลื่อมล้ำทางดิจิทัล สสส. สานพลังภาคีเครือข่าย ขับเคลื่อนมาตรฐาน WCAG เว็บไซต์ที่ทุกคนเข้าถึงได้

คนพิการไทย 2 ล้านคน เผชิญทุกข์ความเหลื่อมล้ำทางดิจิทัล ขาดโอกาสเข้าถึงบริการสุขภาพ-การเงิน-การศึกษา สสส. สานพลัง มูลนิธิอินเทอร์เน็ตฯ และคณะทำงานมาตรฐานเว็บไซต์ไทย เดินหน้าขับเคลื่อนมาตรฐาน WCAG “เว็บไซต์ที่ทุกคนเข้าถึงได้” ใช้ในองค์กรภาครัฐ-เอกชน-ภาคประชาสังคม ช่วยคนพิการเข้าถึงบริการดิจิทัล-มีสุขภาวะดี

เมื่อเร็วๆนี้ ที่โรงแรมแมนดาริน กรุงเทพฯ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับมูลนิธิอินเทอร์เน็ตร่วมพัฒนาไทย จัดเวทีสัมมนาสาธารณะ “ขับเคลื่อนมาตรฐานเว็บไซต์ WCAG เพื่อการเข้าถึงและใช้ประโยชน์จากดิจิทัลอย่างสะดวกถ้วนหน้า” ภายใต้ โครงการลดความเหลื่อมล้ำทางดิจิทัล มาตรฐานเว็บไซต์ที่ทุกคนเข้าถึงได้ มุ่งลดความเหลื่อมล้ำทางดิจิทัลในกลุ่มคนพิการ

นางญาณี รัชต์บริรักษ์ ผู้อำนวยการสำนักสร้างเสริมระบบสื่อและสุขภาวะทางปัญญา สสส. กล่าวว่า ความเหลื่อมล้ำทางสุขภาพไม่ได้เกิดจากพฤติกรรมส่วนบุคคลเพียงอย่างเดียว แต่ปัจจัยทางสังคม เศรษฐกิจ วัฒนธรรม และการเข้าถึงทรัพยากร ยังมีผลต่อการมีคุณภาพชีวิตที่ดี โดยเฉพาะในกลุ่มคนพิการที่ต้องเผชิญอุปสรรคเชิงโครงสร้าง เช่น การเข้าไม่ถึงระบบบริการสุขภาพ การถูกเลือกปฏิบัติ และการเข้าไม่ถึงเทคโนโลยีดิจิทัล สอดคล้องกับรายงานสถานการณ์คนพิการในประเทศไทย ปี 2568 โดยกรมส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ พบว่า ไทยมีคนพิการอยู่ 2,280,409 คน คิดเป็น 3.45% ของประชากรทั้งหมด ในจำนวนนี้ส่วนใหญ่เผชิญปัญหาการเข้าไม่ถึงเทคโนโลยีดิจิทัล สาเหตุจากออกแบบบริการและนโยบายที่ไม่ตอบโจทย์ความความต้องการ ส่งผลให้ขาดโอกาสเข้าถึงบริการสุขภาพและบริการพื้นฐานอื่นๆ ที่จำเป็นต่อการใช้ชีวิต

“สสส. ขับเคลื่อนงานลดความเหลื่อมล้ำทางดิจิทัลของคนพิการ และหนุนการเข้าถึงระบบดิจิทัลในการดูแลสุขภาพอย่างต่อเนื่อง พร้อมสร้างความร่วมมือระดับนโยบาย มีแนวทางการทำงาน 4 ด้าน ได้แก่ 1.เดินหน้าสานพลังหน่วยงานระดับนโยบาย ผลักดันให้บรรจุมาตรฐาน WCAG ในแผนงานขององค์กร 2.พัฒนาบุคลากรภาครัฐและเอกชนที่ดูแลด้านเว็บไซต์ ด้วยคู่มือ TWCAG 2025 3.ร่วมกับสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ ตรวจสอบคุณภาพเว็บไซต์ที่ทุกคนเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้จริง 4.อบรมคนพิการให้มีทักษะรู้เท่าทันสื่อ พร้อมเป็นผู้ตรวจทดสอบหรือรับรองมาตรฐาน WCAG ทั้งนี้ การจัดเวทีสาธารณะฯ ครั้งนี้ มุ่งสร้างความเข้าใจให้หน่วยงานทุกภาคส่วน เห็นความสำคัญของมาตรฐาน WCAG และนำไปปรับใช้กับเว็บไซต์และบริการออนไลน์ เพื่อช่วยให้คนพิการ และคนกลุ่มเปราะบางอื่นๆ เข้าถึงข้อมูลและบริการด้านสาธารณสุข การศึกษา และการเงิน ได้อย่างเท่าเทียม” นางญาณี กล่าว

ดร.ศรีดา ตันทะอธิพานิช กรรมการผู้จัดการ มูลนิธิอินเทอร์เน็ตร่วมพัฒนาไทย กล่าวว่า มูลนิธิฯ ร่วมกับ สสส. และคณะทำงานมาตรฐานเว็บไซต์ไทย ขับเคลื่อนสังคมดิจิทัลที่ทุกคนเข้าถึงได้ ผ่านมาตรการดำเนินงาน 3 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 มุ่งสร้างความตระหนักรู้ในสังคม ผ่านการจัดกิจกรรมประชาสัมพันธ์ พัฒนาหลักสูตรอบรม และจัดตั้งกลไกประเมินเว็บไซต์ตามแนวทาง WCAG ระยะที่ 2 ผลักดันกฎหมายและข้อกำหนด ให้เว็บไซต์และแอปพลิเคชันของภาครัฐและเอกชน ต้องผ่านเกณฑ์การเข้าถึงมาตรฐานระดับประเทศ กำหนดมาตรการจูงใจทางเศรษฐกิจ ส่งเสริมให้หน่วยงานภาครัฐเป็นต้นแบบในการออกแบบเว็บไซต์สำหรับคนพิการอย่างเป็นระบบ และขยายผลในหน่วยงานระดับท้องถิ่น ระยะที่ 3 พัฒนาทักษะดิจิทัลสำหรับคนพิการ พร้อมส่งเสริมให้มีส่วนร่วมออกแบบบริการดิจิทัล (Co-Design) ที่สอดคล้องกับประสบการณ์การใช้งานจริง และสามารถนำไปใช้ในการดำเนินชีวิตประจำวัน

นายต่อพงศ์ เสลานนท์ กรรมการ สำนักงานกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ กล่าวว่า การออกแบบระบบดิจิทัลในยุคปัจจุบันไม่ใช่เพียงเรื่องของเทคโนโลยี แต่คือ “การคุ้มครองสิทธิ” ของประชาชน โดยเฉพาะกลุ่มเปราะบาง เช่น คนพิการ หากบริการหรือแพลตฟอร์มดิจิทัลไม่สามารถเข้าถึงได้อย่างเท่าเทียม ถือเป็นการตัดโอกาสสำคัญในการใช้ชีวิต การศึกษา และบริการสาธารณะ มาตรฐานสากลอย่าง WCAG และแนวทาง TWCAG 2025 ที่พัฒนาให้เหมาะกับบริบทไทย เป็นก้าวสำคัญที่ทุกภาคส่วนต้องร่วมกันผลักดัน เพื่อสร้างสังคมดิจิทัลที่ไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลังอย่างแท้จริง

ดร.ธีรวัฒน์ โรจนไพฑูรย์ ผู้เชี่ยวชาญมาตรฐานดิจิทัลภาครัฐ ฝ่ายมาตรฐานดิจิทัลภาครัฐ สำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) (สพร.) กล่าวว่า สพร. ได้จัดทำมาตรฐานเว็บไซต์ภาครัฐ เวอร์ชัน 3.0 เป็นแนวทางในการพัฒนาเว็บไซต์หน่วยงานของรัฐให้มีคุณภาพและเป็นไปในทิศทางเดียวกัน เนื่องจากความหลากหลายของเว็บไซต์ภาครัฐในปัจจุบันอาจสร้างความไม่สะดวกในการเข้าถึงและใช้ประโยชน์แก่ประชาชนทุกกลุ่ม โดยมาตรฐานนี้มุ่งเน้นการยกระดับเว็บไซต์หน่วยงานของรัฐ ให้มีเนื้อหาพื้นฐานตามมาตรฐาน WCAG ทั้ง 4 หลักการ ได้แก่ 1.รับรู้ได้ (Perceivable) เนื้อหาต้องมองเห็น รูปภาพต้องมีคำบรรยาย 2.ใช้งานได้ (Operable) เว็บไซต์ต้องใช้ได้ทั้งเมาส์และคีย์บอร์ด 3.เข้าใจได้ (Understandable) ใช้ภาษาง่าย สื่อสารชัดเจน 4.ทนทาน (Robust) ทำงานได้ทุกอุปกรณ์ และทุกเบราว์เซอร์ มาตรฐาน WCAG เป็นพื้นฐานสำคัญในการสร้างประสบการณ์การใช้งานที่เป็นธรรม เท่าเทียม มั่นคงปลอดภัย และทำให้ทุกคนสามารถเข้าถึงและใช้ประโยชน์จากเว็บไซต์ได้อย่างสะดวกถ้วนหน้า

ม.ร.ว.นงคราญ ชมพูนุท ประธานสภาดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งประเทศไทย (DCT) กล่าวว่า สภาดิจิทัลฯ มุ่งมั่นขับเคลื่อนให้ทุกคนสามารถเข้าถึงและใช้ประโยชน์จากดิจิทัลอย่างสะดวกถ้วนหน้า ล่าสุด ได้ร่วมมือกับภาคีเครือข่ายทั้งภาครัฐและเอกชน MOU ส่งเสริมการเข้าถึงเนื้อหาและบริการดิจิทัล พร้อมเดินหน้าโครงการสำคัญต่าง ๆ ได้แก่ จัดอบรมหลักสูตรการพัฒนาเว็บไซต์ที่ทุกคนเข้าถึงได้สำหรับนักพัฒนาเว็บไซต์ พัฒนาผู้เชี่ยวชาญเพื่อประเมินเว็บไซต์ตามมาตรฐาน WCAG ให้กับหน่วยงานทั้งภาครัฐ เอกชน และ NGOs รวมถึงให้คำปรึกษาเพื่อปรับปรุงเว็บไซต์ให้ทุกคนสามารถเข้าถึงและใช้งานได้ตามมาตรฐานสากล ตอกย้ำความมุ่งมั่นในการร่วมสร้างระบบนิเวศดิจิทัลที่ยั่งยืนสำหรับทุกคนในประเทศไทย