“ภาคีสสส.”ผนึกสื่อฯจี้“ดีอีเอส”ดูแลเข้ม “ธุรกิจบุหรี่-น้ำเมา”

“ภาคีสสส.”ผนึกสื่อฯจี้“ดีอีเอส”ดูแลเข้ม “ธุรกิจบุหรี่-น้ำเมา” อาศัยช่องโหว่กฎหมาย รุกตลาดออนไลน์เจาะกลุ่มเด็ก เยาวชน ผู้หญิง 

ที่โรงแรมแกรนด์  ฟอร์จูน กรุงเทพ รัชดาฯ เมื่อวันที่ 13  มิ.ย.65  มูลนิธิสื่อเพื่อสุขภาวะ(มสส.) ร่วมกับสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส.) จัดประชุมโฟกัสกรุ๊ป  "เอาชนะแนวรบออนไลน์... ศึกใหญ่ บุหรี่  เหล้า  พนัน"   โดยมี นายวิเชษฐ์  พิชัยรัตน์  สื่อมวลชนอาวุโส เป็นผู้ดำเนินรายการ

นายศรีสุวรรณ ควรขจร  กรรมการกองทุน สสส. กล่าวเปิดการประชุมว่า การเปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์สื่อทำให้สื่อออนไลน์ได้เข้ามามีบทบาทต่อการรับรู้และเปลี่ยนแปลงค่านิยม พฤติกรรมของประชาชนโดยเฉพาะกลุ่มเด็กและเยาวชนเกิดการรุกด้านการตลาดออนไลน์ของธุรกิจบุหรี่ แอลกอฮอล์ และการพนัน  จึงเป็นสิ่งที่ทุกฝ่ายควรช่วยกันดูแลปกป้องลูกหลานของเรา โดยเฉพาะฝ่ายที่มีหน้าที่ควบคุมเรื่องนี้อย่างกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข เท่าที่ได้หารือกันมีข้อจำกัดในแง่กฎหมาย จากข้อมูลเฝ้าระวังพบว่าการตลาดออนไลน์ของธุรกิจบุหรี่ แอลกอฮอล์ และการพนัน มีการตัดตอนอย่างแยบยลเช่น ที่อยู่ของแพลตฟอร์มก็ไม่มีอยู่จริง จึงอยากเสนอให้กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมได้เข้ามามีบทบาทอย่างจริงจังในเรื่องนี้

ผศ.ดร.ศรีรัช  ลาภใหญ่ นักวิชาการอิสระ หน่วยวิชาการบ่มเพาะ เครือข่ายนักจัดการปัจจัยเสี่ยง   เปิดเผยผลการศึกษาเรื่องการตลาดออนไลน์ของธุรกิจแอลกอฮอล์พบว่า  เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ปรุงรสหวานต่างๆเป็นที่นิยมของผู้หญิง วัยรุ่น และกลุ่มอายุน้อย รสชาติ บรรจุภัณฑ์ แตกต่างจากเบียร์หรือสุราเป็นเครื่องดื่มสำหรับผู้หญิงหรือ“เหล้าเด็ก”แต่มีแอลกอฮอล์ 5-9% ราคาไม่แพง ในขณะที่การสื่อสารการตลาดของบุหรี่ไฟฟ้าและการสูบในกลุ่มเยาวชนและวัยทำงานตอนต้น  ผลการศึกษาพบว่า มายาคติเป็นส่วนหนึ่งที่ส่งผลให้วัยรุ่นสูบบุหรี่ไฟฟ้าและผลิตภัณฑ์ยาสูบแปลงร่างอื่นๆ 8 มายาคติคือ 1. ไม่รู้ข้อมูลสุขภาพ สถาบันการศึกษายังไม่ได้สอน 2. ความรู้ถูกบิดเบือน 3. คิดว่าไม่อันตราย 4. กลิ่นรสทำให้เชื่อว่าไม่อันตราย 5. รูปลักษณ์ผลิตภัณฑ์ที่แตกต่างจากบุหรี่มวน 6. เชื่อเพื่อน รุ่นพี่เอามาขายให้ในโรงเรียน 7. ความแปลกใหม่ 8. เห็นโฆษณาและการส่งเสริมการขายในออนไลน์  

ส่วนการตลาดธุรกิจการพนันออนไลน์นั้นใช้กลยุทธ์ลวงให้โลภ หลอกให้ลาภ พบว่ามี 8 เทคนิค คือ ส-สอนสูตรเล่น  บ-เสนอโบนัสเมื่อเล่น ท-เสนอการทดลองเล่นฟรี ค-เล่นเสีย คืนเงิน  ม-สายมู สอนให้บูชาวิธีต่างๆเพื่อเอาชนะ ร-มีกฎหมายรองรับโฆษณาว่าเป็นการพนันถูกกฎหมาย จ-มีแจ๊คพอต เป็นข้อเสนอพิเศษรายวัน รายอาทิตย์ รายเดือน  และยังพบว่า ธุรกิจการพนันใช้วาทกรรมภาษาจากคำว่า “เล่น” เป็น “ลงทุน” เปลี่ยนจากคำว่า “เล่น” เป็น “เกม” หรือสันทนาการ หรือกีฬาออนไลน์ เพื่อให้ดูไม่อันตรายและทำให้ผู้เล่นไม่รู้สึกผิดในใจ

ผศ.ดร.ลักขณา เติมศิริกุลชัย  ผู้อำนวยการศูนย์พัฒนาศักยภาพกำลังคนด้านการควบคุมยาสูบ กล่าวว่า จะต้องรู้เท่าทันธุรกิจบุหรี่ที่มีการใช้หลายกลยุทธ์ทั้งการแทรกแซงนโยบายและผู้บริหารระดับสูง แทรกแซงกระบวนการทางกฎหมาย โฆษณาชวนเชื่อให้ข้อมูลไม่ถูกต้อง ที่จริงประเทศไทยมีกฎหมายที่ควบคุมบุหรี่และบุหรี่ไฟฟ้าดีมากแต่เรามีปัญหาเรื่องการบังคับใช้กฎหมาย

ภก.สงกรานต์  ภาคโชคดี  ผู้อำนวยการสำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า (สคล.) กล่าวว่า เราได้เห็นการให้ข้อมูลผิดๆ ผ่านสื่อสังคมออนไลน์ว่า น้ำเมาดีต่อสุขภาพโดยอ้างงานวิจัยที่ล้าสมัย หรืองานวิจัยที่สนับสนุนโดยธุรกิจน้ำเมา แต่หลายกรณีเกิดจากการจงใจเผยแพร่ข้อมูลที่เป็นเท็จ และแม้จะเป็นเรื่องยากในการต่อสู้กับธุรกิจน้ำเมาที่มีทุนมหาศาลที่สามารถจ้างอินฟลูเอนเซอร์ และใช้ทุนในการกระจายข้อมูลได้อย่างรวดเร็วแต่เราก็ต้องสู้แม้ต้นทุนทุกด้านน้อยกว่า 

รศ.ดร.นวลน้อย ตรีรัตน์ ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน   จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ระบุว่า 10 ปีที่ผ่านมา การพนันออนไลน์มีการเติบโตอย่างก้าวกระโดดทั้งการเพิ่มช่องทางการเล่นพนันเช่นการพนันฟุตบอล การแทงหวย หรือการซื้อสลากกินแบ่ง และการพนันที่อยู่ในออนไลน์โดยตรงคือคาสิโนออนไลน์  ข้อมูลในปี 2564 พบว่าการพนันออนไลน์มีวงเงินการเล่นพนันใกล้เคียงกับบ่อนที่มีสถานที่คือ 100,000 ล้านบาท  

นายอนันต์  ลือประดิษฐ์ บรรณาธิการอำนวยการสื่อออนไลน์ The People  กล่าวว่า ธุรกิจการพนันพยายามเข้ามาเป็นสปอนเซอร์สื่อออนไลน์สื่อต้องมีจุดยืนชัดเจนว่าไม่รับการสนับสนุนเพื่อปกป้องลูกหลานของเรา และนอกจากการแก้ปัญหาที่ต้นน้ำคือเรื่องนโยบาย กฎหมายแล้วอยากให้เน้นที่ปลายน้ำคือการสร้างการรู้เท่าทันเพื่อสร้างภูมิคุ้มกันแก่เด็กและเยาวชนด้วย

ด้าน นายจิระ  ห้องสำเริง ผู้บริหารSMEMedia.com เสนอว่าการจะสู้การรุกตลาดออนไลน์ของ  ธุรกิจเหล่านี้จะต้องมีข้อมูลพฤติกรรมการใช้โซเชียลมีเดียของกลุ่มเป้าหมายจึงจะคิดกลยุทธ์ในการต่อสู้ได้ และอยากให้ทำเหมือนต่างประเทศที่มีการจัดเรทอายุของการโฆษณาหรือการตลาดกับกลุ่มเป้าหมาย รวมทั้งการสร้างนักรบไซเบอร์เพื่อตอบโต้ได้อย่างทันท่วงที

นายศักดา  แซ่เอียว หรือเซีย การ์ตูนนิสต์ ไทยรัฐ กล่าวว่า ธุรกิจเหล่านี้มีทุนเยอะใช้การทำบุญเป็นหน้าฉากแต่แท้จริงสินค้าคือสิ่งที่ทำลายเด็กและเยาวชน การรุกของตลาดออนไลน์เป็นสงครามใหญ่ซึ่งภาคีและ สสส.ก็ต้องสู้ไปพร้อมๆกับการปกป้องเด็กและเยาวชนและอยากจะให้สนับสนุนสื่อเล็กๆให้เข้ามามีบทบาทด้วย