รองศาสตราจารย์ ดร.ปิติ ศรีแสงนาม ศูนย์อาเซียนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ เฟสบุ๊ค ระบุว่า… มาแล้วครับ เอกสาร แถลงการณ์วิสัยทัศน์ร่วม ระหว่างผู้นำอาเซียนและสหรัฐฯ . Joint Vision Statement of the ASEAN-US Special Summit, 2022 . ขอชื่นชมผู้นำอาเซียนที่ยืนยัน ยืนหยัด ในจุดยืนของอาเซียน ASEAN Centrality มีอาเซียนเป็นแกนกลาง เป็นผู้ขับเคลื่อนในมิติต่างๆ . อาเซียนไม่หลุด ในเรื่องที่สหรัฐพยายามชักจูง อาทิ ประเด็นเมียนมา ที่ยึดให้หลักฉันทามติ 5 ข้อ ตามเดิม ตามที่ตกลงไว้ และไม่ได้เปิดช่องให้สหรัฐแทรกแซง เช่นเดียวกับเรื่อง ยูเครน ที่อาเซียนยังยึดมั่นในหลักการ การไม่รุกราน การเคารพบูรณภาพแห่งดินแดน และไม่ได้ประนาม หรือ คว่ำบาตรใคร รวมทั้ง ไม่ได้ทำอะไรที่เกินเลย จนจะก่อความขัดแย้งกับมหาอำนาจใกล้บ้านอย่างจีน . และดูจากเอกสาร อาเซียนน่าจะได้ประโยชน์ในเรื่อง เศรษฐกิจ การค้า การลงทุน การฟื้นฟูโควิด การถ่ายทอดเทคโนโลยี และการเชื่อมโยงภาคประชาชน . แต่ต้องมี remarks 3 ข้อ ที่แสดงให้เห็นความไม่จริงใจของสหรัฐ . 1. พูดถึง ทะเลจีนใต้ ว่าจะต้องยึดหลักอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเล UNCLOS 1982 แต่สหรัฐไม่ได้ให้สัตยาบันในอนุสัญญานี้ . 2. สหรัฐบอกยอมรับใน Treaty on the Southeast Asia Nuclear Weapon-Free Zone (SEANWFZ) แต่กลับติดอาวุธนิวเคลียร์ให้ออสเตรเลีย ภายใต้กรอบ AUKUS ซึ่งเรื่องนี้อาเซียนไม่พอใจ . 3. เราต้องกาดอกจันทร์ตัวใหญ่ๆ และต้องเฝ้าระวัง กรณีแม่น้ำโขง ที่อาจจะกลายเป็น hotspot ความขัดแย้งถัดไป