กลุ่มอาเซียนทั้งสิบประเทศจับมือกับประเทศออสเตรเลีย เปิดโครงการ Portcullis 2021 ด้วยการจัดตั้งชุดปฏิบัติการร่วมด้านยาสูบผิดกฎหมายอาเซียน-ออสเตรเลีย (ASEAN-Australia Task Force on Illicit Tobacco) เพื่อปราบปรามการลักลอบนำเข้าผลิตภัณฑ์ยาสูบผิดกฎหมายอย่างเป็นรูปธรรม
รายงานข่าวจากสมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ASEAN, Australia launch Project Portcullis 2021 to tackle illicit tobacco - ASEAN | ONE VISION ONE IDENTITY ONE COMMUNITY) ระบุว่า ตลอดเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา เจ้าหน้าที่ศุลกากรจากประเทศที่เข้าร่วมโครงการฯ ได้แลกเปลี่ยนข้อมูลและเบาะแสเกี่ยวกับการขนส่งสินค้ายาสูบผิดกฎหมาย เพื่อให้สามารถชี้เป้าการกระทำความผิดได้แม่นยำยิ่งขึ้น และให้สามารถจับกุมผู้กระทำผิดได้มากขึ้นด้วย
โดยการลักลอบนําเข้าและขายผลิตภัณฑ์ยาสูบผิดกฎหมายเป็นปัญหาระดับโลก และมีรายงานว่า รายได้จากการลักลอบขายสินค้ายาสูบผิดกฎหมายเหล่านี้ถูกองค์กรอาชญากรรมข้ามชาตินำไปใช้ในการก่ออาชญากรรมอื่นๆ สร้างผลกระทบให้กับหลายๆประเทศ แนวทางในระดับภูมิภาคที่ครอบคลุมจึงเป็นสิ่งจำเป็นในการแก้ไขปัญหา เพื่อป้องกันผลกระทบทางเศรษฐกิจและสุขภาพของประชาชนในประเทศกลุ่มอาเซียนและออสเตรเลีย
สำหรับความร่วมมือผ่านโครงการนี้จะช่วยให้หน่วยงานศุลกากรของประเทศสมาชิกสามารถเฝ้าระวังตู้สินค้าต้องสงสัยที่ขนส่งระหว่างประเทศทั้งทางบกและทางทะเลได้ครอบคลุมจำนวนที่มากขึ้น ผ่าน 'ระบบแจ้งเตือน' (Alert Notification System) ที่ออกแบบโดยคณะทํางานด้านการบังคับใช้และการปฏิบัติตามกฎระเบียบศุลกากรอาเซียน (หรือ ASEAN Customs Enforcement and Compliance Working Group CECWG) โครงการ Portcullis 2021 ริเริ่มโดย CECWG ได้พิสูจน์แล้วว่ามีประสิทธิภาพสูง โดยตลอดเดือนมิถุนายนที่มีปฏิบัติการอย่างเข้มข้น ได้รับการแจ้งเบาะแสมากกว่า 50 ครั้ง ซึ่งนําไปสู่การจับกุมยึดบุหรี่เถื่อนในภูมิภาคได้มากกว่า 19 ล้านมวน
ขณะที่ในประเทศไทย ซึ่งเป็นสมาชิกอาเซียน ยังคงร่วมมือกับอาเซียนเพื่อดําเนินการตอบโต้ป้องกันการลักลอบนำเข้ายาสูบผิดกฎหมายในภูมิภาค เพราะสถานการณ์การค้าบุหรี่หนีภาษีในประเทศ กำลังแพร่กระจายมากขึ้น จากการที่กระทรวงการคลังขึ้นภาษีสรรพสามิตบุหรี่อย่างก้าวกระโดดเมื่อเทียบกับกำลังซื้อของผู้บริโภคในประเทศ ก่อนหน้านี้มีการเปิดเผยจากยาสูบแห่งประเทศไทยระบุว่า ประชาชนหันไปสูบบุหรี่หนีภาษีกันมากขึ้นถึงร้อยละ 29
ทั้งนี้ปัจจุบัน บุหรี่ถูกกฎหมายเกือบทั้งหมดในประเทศไทยมีราคาซองละ 60 บาท ขณะที่บุหรี่หนีภาษีมีราคาเริ่มต้นเพียงซองละ 20 บาท และเส้นทางลักลอบหลักส่วนใหญ่เป็นพื้นที่แนวชายแดนโดยเฉพาะภาคใต้ ในจังหวัดระนอง ตรัง สงขลา สตูล และพัทลุง โดยอาจลักลอบผ่านเข้ามาทางเรือ โดยล่าสุดได้มีการจับกุมบุหรี่หนีภาษีล็อตใหญ่ที่จังหวัดตรังในเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา