ผู้สื่อข่าวรายงานว่า นายธีระชัย ภูวนาถนรานุบาล อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง โพสต์ข้อความในเพจเฟซบุ๊กชื่อ Thirachai Phuvanatnaranubala ระบุว่า...
“ไทยเตรียมรับพิษโควิดสหรัฐหรือยัง?” บทความที่ 31 ? ถามว่า อะไรเป็นปัจจัยหลักที่จะทำให้เศรษฐกิจสหรัฐเข้าขั้น recession หรือขั้น depression? วิกฤต 2020 มีสิ่งหนึ่งที่เหมือนกับ 1930 คือสัดส่วนหนี้เอกชนต่อจีดีพีสูงพอๆ กัน หนี้สะสมเพิ่มขึ้นมาตลอด 80 เป็นวัฏจักรหนี้ระยะยาว หนี้สูงนำไปสู่ปัญหา default ซึ่งกระทบการอุปโภคบริโภคและการลงทุน ฉุดให้จีดีพีต่ำลง นำไปสู่ recession หรือถ้ารุนแรง ก็จะถึงขั้น depression ? นักวิเคราะห์ส่วนใหญ่จะเห็นใจผู้ที่ถูกกระทบจากโควิด เพราะเป็นธรรมชาติพิโรธ ซึ่งแตกต่างจาก 1930 2000 และ 2008 ที่เกิดจากฟองสบู่เก็งกำไร วิกฤต dotcom bubble 2000 และ subprime bubble 2008 นั้น กระจุกตัวเพียงบางภาคธุรกิจ ส่วน 1930 นั้นกระทบระบบแบงค์อย่างหนักและลามไปกว้างขวาง การวิเคราะห์ว่าวิกฤต 2020 จะแผ่กว้างออกไปเพียงใดนั้น จะต้องเน้นเรื่อง default เพราะในครั้งนี้ หนี้เอกชนเป็นปัญหาใหญ่ และข้อมูลล่าสุดบ่งชี้ว่า จุดอ่อนน่าจะอยู่ที่หนี้อสังหาริมทรัพย์! ?? วิกฤต 2008 เกิดจากคนเก็งกำไรราคาบ้าน ผ่อนหลายหลัง หรือกู้เกินฐานะเงินเดือน เรียกว่า subprime mortgage โบรกเกอร์เอาสัญญารายย่อยเหล่านี้ มามัดเป็นฟ่อน เรียกว่า Collateralized Debt Obligation CDO แล้วแบ่งเป็นเค้กหลายชั้น ทำข้อตกลงเพื่อให้ชั้นบนปลอดภัย โดยกรณีหากมี default ก็ให้เค้กชั้นล่างรับหนี้สูญไปก่อน จึงทำให้สามารถจัดอันดับเค้กชั้นบนสุดเป็น AAA ได้ ? วิกฤต 2020 มีข่าวที่เน้นเค้กในรูปแบบอื่น แบบที่หนึ่ง เอาสัญญา business loan ขนาดกลางเข้ามามัดเป็นฟ่อน เรียกว่า Collateralized Loan Obligation อธิบายง่ายๆ คือกลไกที่ทำให้บริษัทที่ไม่มีฐานะจะออกหุ้นกู้ กลับสามารถกู้เงินจากตลาดทุนผ่าน CLO ได้ CLO คือ shadow bank ที่ผู้บริหารเฟดกล่าวถึงในไตรมาสแรก ว่าเป็นจุดอ่อนที่เฟดต้องเข้ามาดูแลตลาดเงินอย่างเร่งด่วน เพราะ CLO 2020 มีขนาดใหญ่กว่า CDO 2008 ด้วย แบบที่สอง คือเอาสัญญาเช่าโรงแรม/มอลล์/ออฟฟิซ มามัดรวมเป็นฟ่อน เรียกว่า Commercial Mortgage Backed Securities CMBS ? ในรูป 1 เมื่อ 1 ต.ค. มีข่าวว่า ถึงแม้โควิดจะกระทบอสังหาริมทรัพย์หนัก แต่โบรกเกอร์เซอเบอรัสยังสามารถทำเค้กลักษณะนี้ขายได้ มีกระบวนการแปลงหนี้ระดับ BBB- ไปเป็น AAA เหตุที่ยังขายได้เพราะดอกเบี้ยดอลลาร์อยู่ในระดับต่ำมาก นักลงทุนไขว่คว้าหาผลตอบแทน รูป 2 เป็นภาพที่อธิบายวิธีการแบ่งชั้นเค้ก ชั้นล่างเป็นส่วนที่รับหนี้สูญก่อน (ลูกศรสีส้ม) ทำให้สามารถจัดอันดับชั้นบนเป็น AAA ได้ ? ตราสาร CMBX ที่ซื้อขายกันมากในตลาดทุนมักจะเน้นสัญญาเช่ามอลล์ เช่าโรงแรม กับเช่าออฟฟิซ ดังตัวอย่าง CMBX 6 และ 7 ในรูป 3 และ 4 ตลาดเช่ามอลล์นั้น มีปัญหามาระยะหนึ่งแล้ว เพราะพฤติกรรมประชาชนซื้อทางอินเทอร์เนตมากขึ้น แต่โควิดได้เร่งแนวโน้มให้เร็วขึ้นมาก ในรูป 5 จะเห็นได้ว่า เมื่อเกิดวิกฤตโควิด ราคา CMBX สำหรับอันดับเครดิตต่ำ เช่น BBB- ถูกถล่มลดลงต่ำ และยังไม่ฟื้นจนบัดนี้ วันที่ 7 ตุลาคม 2563 ธีระชัย ภูวนาถนรานุบาล Facebook Thirachai Phuvanatnaranubala (เครดิตภาพตามแหล่งที่แสดงชื่อ) หมายเหตุ: การกล่าวถึงชื่อบุคคลใดมิใช่เป็นการกล่าวหากระทำความผิด แต่เป็นเพื่อประกอบการบรรยายทางวิชาการเพื่อประโยชน์แก่ทางราชการในการรักษาประโยชน์ของประเทศชาติเป็นสำคัญ