เรียนรู้ตามรอยพระยุคลบาทสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ
พระมหากรุณาธิคุณด้านการพัฒนาคุณภาพชีวิตและการพัฒนาอาชีพ
ดร.สุทิน ลี้ปิยะชาติ
นับตั้งแต่ที่ประเทศไทยมีแนวทางการพัฒนาตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ และได้ดำเนินการพัฒนามาหลากหลายด้าน อันรวมถึงการแก้ไขปัญหาความยากจนหรือความด้อยโอกาส ซึ่งนับเป็นปัญหาใหญ่ปัญหาหนึ่งของประชาชนชาวไทย ด้วยจะสามารถส่งผลที่เป็นภัยคุกคามต่อความสงบและมั่นคงของประเทศโดยรวมได้
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถทรงตระหนักถึงปัญหาดังกล่าวตลอดมา ดังจะเห็นได้จากพระราชดำริที่ทรงเร่งรัดให้มีการแก้ไขปัญหาและช่วยเหลือพสกนิกรในภูมิภาคต่างๆ ในท้องถิ่นทุรกันดาร พื้นที่ป่าเขา หรือบริเวณชายแดนของประเทศ โดยแนวพระราชดำริเหล่านั้นจะดำเนินไปในรูปแบบของโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริในลักษณะต่างๆ เพื่อแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นตามสถานการณ์ สภาพพื้นที่ กลุ่มราษฎรเป้าหมาย และตามสภาพปัญหาที่แตกต่างกัน โดยมีหลักพื้นฐานเดียวกัน คือ มุ่งส่งเสริมหรือสนับสนุนการแก้ไขปัญหาของพสกนิกรตามสภาพปัญหา นำสู่การมีชีวิตและความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นและพึ่งพาตนเองได้ในที่สุด
ในวันนี้ กระผมขอนำเรียนท่านผู้อ่านที่เคารพทุกท่านเกี่ยวกับแนวพระราชดำริด้านการพัฒนาคุณภาพชีวิตและการพัฒนาอาชีพให้พสกนิกร เพื่อให้ราษฎรมีความรู้ ความเข้าใจในการป้องกันช่วยเหลือตัวเองได้ โดยได้รับความสนับสนุนด้านข้อมูลจากสำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.) ดังนี้ครับ
พระราชดำริในด้านการศึกษา สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถได้พระราชทานโครงการศึกษานอกระบบหลากหลายรูปแบบ เช่น พระราชทานศาลารวมใจ ซึ่งเป็นทั้งห้องสมุดและห้องปฐมพยาบาลของราษฎรในหมู่บ้าน ซึ่งมีชาวบ้านที่ผ่านการอบรมหลักสูตรปฐมพยาบาลเป็นผู้ดูแลศาลารวมใจ และยังได้พระราชทานทุนการศึกษาแก่เยาวชนที่ยากไร้ในชนบท ให้มีโอกาสทางการศึกษาตั้งแต่ระดับประถมศึกษาถึงระดับอุดมศึกษาด้วย
พระราชดำริในด้านการพัฒนาอาชีพ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถได้พระราชทานแนวพระราชดำริให้จัดทำโครงการที่มุ่งเน้นการพัฒนาอาชีพแก่ราษฎรโดยตรงและเป็นโครงการที่มีวัตถุประสงค์ร่วมในการส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาอาชีพ ซึ่งแบ่งตามวัตถุประสงค์ของโครงการได้ดังนี้
กลุ่มแรก คือ กลุ่มโครงการที่เน้นการพัฒนาคุณภาพชีวิตและอาชีพโดยตรง ครอบคลุมโครงการต่างๆ เช่น โครงการศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพ โครงการฟาร์มตัวอย่างตามแนวพระราชดำริ โครงการพัฒนาเกษตรเบ็ดเสร็จ โครงการสถานีพัฒนาการเกษตรที่สูงตามพระราชดำริ เป็นต้น
กลุ่มที่สอง คือ กลุ่มโครงการที่มุ่งเน้นการดำเนินงานด้านอื่นๆ ครอบคลุมโครงการต่างๆ ประกอบด้วย โครงการเกี่ยวกับการอนุรักษ์และฟื้นฟูสภาพป่า โครงการจัดตั้งถิ่นฐาน โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ โครงการพัฒนาราษฎรชาวไทยภูเขา โครงการจัดตั้งหมู่บ้านยามชายแดน และโครงการจัดเตรียมอาหารสำรองไว้บริโภคในยามขาดแคลน เป็นต้น
สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถทรงมีพระเมตตาและพระมหากรุณาธิคุณต่อพสกนิกรชาวไทยอย่างล้นพ้น พระองค์ทรงงานหนักเพื่อความอยู่ดีมีสุขของราษฎรมาโดยตลอด ดังจะเห็นได้จากพระราชดำรัสและพระราชกระแสรับสั่งที่ได้พระราชทานแก่ นายสหัส บุญญาวิวัฒน์ ผู้ช่วยเลขาธิการพระราชวังฝ่ายกิจกรรมพิเศษเมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรชาวไทยภูเขาที่บ้านขุนแปะ หมู่ที่ ๑๒ ตำบลดอยแก้ว อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ เมื่อวันที่ ๒๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๐ ซึ่งเป็นหมู่บ้านของชุมชนที่เคยติดยาเสพติด แต่ขณะนี้ได้รับการบำบัดให้เลิกยาเสพติดแล้ว และได้ขอพระราชทานความช่วยเหลือ ของานทำ โดยสัญญาว่า จะเลิกข้องเกี่ยวกับยาเสพติด
ในครั้งนั้น สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถได้ทรงมีรับสั่ง ความตอนหนึ่งว่า
“...ฉันเป็นพระราชินี เขามาของานฉันทำ ฉันต้องหางานให้พวกเขาทำ...”
แล้วทรงมีพระราชเสาวนีย์ให้นายสหัสพร้อมด้วย ม.ล. อนุพร เกษมสันต์และคณะไปหาพื้นที่บริเวณใกล้เคียงกับหมู่บ้านของราษฎรกลุ่มนั้น เพื่อทำฟาร์มตัวอย่างให้มีการปลูกผัก พันธุ์ไม้ผลชนิดต่างๆ เลี้ยงปศุสัตว์ ให้สามารถที่จะเป็นอาหารเลี้ยงชุมชนได้ และทรงให้ชาวบ้านที่เลิกยาเสพติดมารับจ้างทำงานด้วย แม้ว่าในระยะแรกจะขาดทุน เพราะมีผลผลิตออกมายังน้อยอยู่ พระองค์ก็ทรงมีรับสั่งว่า
"...อย่ามาพูดเรื่องกำไร ขาดทุนกับฉันนะ ฉันต้องการให้คนจนมีงานทำมากๆ ขาดทุนของฉัน คือกำไรของแผ่นดิน...”
สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถทรงสอนให้นายสหัสเข้าใจว่า “กำไรของแผ่นดิน" คือการทำให้คนยากจนในชุมชนนั้นๆ มีงานทำ พวกเขามีรายได้ มีเงินไปเลี้ยงครอบครัว ไม่ต้องไปเป็นโจรไม่ต้องไปเป็นขโมย ไม่ต้องยุ่งเกี่ยวกับยาเสพติด ไม่ไปตัดไม้ทำลายป่า ไม่ไปทำลายชุมชน เผาป่า ชุมชนนั้นๆ ก็มีความสุข ความสงบ ตำบลนั้นๆ อำเภอนั้นๆ จังหวัดนั้นๆ ก็มีความสุข สงบ ประเทศชาติก็มีความสุขและสงบตามมา
นับเป็นบุญของพสกนิกรชาวไทยและแผ่นดินไทยที่มีพระมหากษัตริย์และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถที่ทรงเปี่ยมไปด้วยพระเมตตา บำเพ็ญพระราชกรณียกิจด้วยพระปรีชาสามารถด้วยพระวิริยะและขันติธรรม อย่างมากมายสุดจะพรรณนา ด้วยทรงห่วงใยความอยู่ดี กินดีของประชาราษฎร์และแผ่นดินเป็นสำคัญ
ในโอกาสเดือนสิงหาคม ซึ่งเป็นเดือนมหามงคลนี้ กระผมขอเชิญชวนท่านผู้อ่านที่เคารพทุกท่านและพสกนิกรชาวไทยร่วมแสดงความจงรักภักดี ทำความดีเพื่อสังคม เพื่อน้อมเกล้าฯ ถวายแด่สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ พระแม่ของแผ่นดินไทย ให้ทรงพระเกษมสำราญและทรงมีพระพลานามัยที่แข็งแรงสมบูรณ์ยิ่งยืนนานตลอดไปเทอญ