นายมานะ นิมิตรมงคล เลขาธิการ องค์กรต่อต้านคอร์รัปชัน (ประเทศไทย) โพสต์ ข้อความในเพจเฟซบุ๊กชื่อ มานะ นิมิตรมงคล ระบุว่า...
มีคำถามว่า “จะเกิดคอร์รัปชันครั้งใหญ่หรือไม่ เมื่อรัฐบาลต้องใช้งบประมาณมหาศาลในการจัดซื้อจัดจ้างและอัดฉีดเพื่อพยุงเศรษฐกิจ ในสถานการณ์โควิด-19”
ในเวลายากลำบากอย่างนี้เชื่อว่าคนส่วนใหญ่ตั้งใจทำดี ไม่ซ้ำเติมวิกฤตบ้านเมือง แต่ก็ต้องระวังพวกฉวยโอกาสเพราะขณะนี้กลไกตรวจสอบ - ถ่วงดุล เพื่อป้องกันคอร์รัปชันมีข้อจำกัดมาก จากหลายปัจจัย
1. ชีวิตคนต้องมาก่อน ความร้ายแรงและสุ่มเสี่ยงต่อปัญหาทำให้แทบทุกอย่างเกี่ยวกับโควิด-19 ในช่วงนี้กลายเป็นเรื่องจำเป็น - เร่งด่วน จนกระทรวงการคลังต้อง “ผ่อนคลายกฎระเบียบ” ในการจัดซื้อฯ หลายอย่างให้สอดคล้องกับสถานการณ์
2. โควิด-19 เป็นวิกฤตที่ไม่มีชาติใดเคยเผชิญมาก่อน ความตื่นตระหนกและไม่รู้แน่ ทำให้เกิดความต้องการซื้อหาของใช้และบริการเพื่อการ “ป้องกัน – ควบคุม – รักษา” เพิ่มมากขึ้นและกระจัดกระจายอยู่ทั่วประเทศ ทั้งจากหน่วยงานด้านสาธารณสุขและหน่วยงานด้านการปกครอง
3. การซื้อหาในภาวะกดดันและสับสนอันเกิดจากการขาดแคลน หรือเป็นของแปลกใหม่ไม่เคยซื้อใช้มาก่อน หรือต้องนำเข้าจากต่างประเทศ ทำให้การกำหนด “ราคากลางหรือหาคู่แข่ง” มาเปรียบเทียบราคาและคุณสมบัติได้ยาก บางกรณีก็ไม่แน่ว่าเมื่อซื้อแล้วจะได้ประโยชน์คุ้มค่าหรือไม่
ดังที่ปรากฏเป็นข่าวว่า อบต. อบจ. และเทศบาลหลายแห่งซื้อเครื่องพ่นน้ำยาฆ่าเชื้อจำนวนมากในราคาแพงลิบลิ่ว โดยอ้างว่า “เห็นที่อื่นก็ซื้อ”
4. “ประชาชน” ส่วนใหญ่กำลังสนใจในเรื่องปากท้องและความปลอดภัยของตัวเองรวมทั้งคนใกล้ชิด
ขณะที่ “สื่อมวลชน” กำลังให้ความสนใจกับปัญหาใหญ่ของประชาชน การบริหารจัดการของรัฐบาลและสถานการณ์โรคร้าย
ส่วน “รัฐสภา” ที่ควรเป็นที่พึ่งของประชาชน ก็ยังไม่ได้แสดงบทบาทในการเสนอแนะและตรวจสอบการใช้อำนาจของรัฐบาลให้สังคมเห็น
5. “กลไกรัฐกำลังอ่อนแอ” เพราะมาตรการ Work from home เช่นเดียวกับหน่วยตรวจสอบและองค์กรอิสระ โดยเฉพาะ ป.ป.ช. ที่โดนพิษโควิด-19 เล่นงานบุคลากรระดับสูงก่อนใคร
ดังนั้นการป้องกันดีที่สุดในเวลานี้คือ “อย่าไว้ใจคน จงเชื่อมั่นในระบบที่ดี” ควรกำหนดให้ทุกการใช้จ่ายและทุกเหตุผลการตัดสินใจ ต้องถูกบันทึกไว้อย่างเข้มงวดและเปิดเผยอย่างโปร่งใส โดยไม่มีข้ออ้างเดิมๆ เช่น ความลับราชการ กระทบความมั่นคง ความลับทางธุรกิจ สิทธิส่วนบุคคล เป็นต้น เพื่อเปิดให้มีการตรวจสอบคิดบัญชีย้อนหลังได้
พึงเข้าใจว่า การใช้จ่ายมากขึ้นไม่ได้แปลว่าจะต้องมีคอร์รัปชันเพิ่มมากขึ้นเสมอไป และการควบคุมที่เข้มงวดมากเกินอาจถ่วงให้งานช้า เสียหายไม่ทันการณ์