ปัจจุบันเกษตรกรหันมารวมกลุ่มเพื่อผลิตจำหน่ายเป็นทั้งเมล็ดพันธุ์และผลิตเพื่อการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์เพิ่มมูลค่าสร้างรายได้ให้กับกลุ่มและชุมชน กลุ่มวิสาหกิจชุมชนพึ่งตนเองตำบลดอนนางหงส์ เป็นอีกกลุ่มนาแปลงใหญ่หนึ่งของ อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม ที่มีศักยภาพ สามารถผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี จำหน่ายสู่ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวสกลนคร และผลผลิตข้าวบางส่วนแปรรูปส่งขายให้กับโรงพยาบาล นายปราโมทย์ แสงสว่าง ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนพึ่งตนเองตำบลดอนนางหงส์ อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม กล่าวว่า จัดตั้งกลุ่มมานานแล้วและเข้าร่วมโครงการนาแปลงใหญ่ของกรมการข้าว มาตั้งแต่ปี พ.ศ.2557 มีสมาชิกทั้งหมด 176 ราย กลุ่มฯ มีกระบวนการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว โดยได้รับความรู้จากเจ้าหน้าที่ของศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวสกลนคร เน้นให้เห็นความสำคัญในการผลิตเมล็ดพันธุ์ ทุกขั้นตอนนับตั้งแต่การคัดเลือกเมล็ดพันธุ์ข้าว กระบวนการปลูก การคัดตรวจตัดพันธุ์ปน จนถึงการเก็บเกี่ยว และวิทยาการหลังการเก็บเกี่ยว ดูแลเกษตรกรตั้งแต่เริ่มต้นจนกระทั่งได้เมล็ดพันธุ์ดี อีกทั้งยังคอยเป็นพี่เลี้ยง อบรมให้ความรู้ ดูแลกลุ่มเป็นอย่างดี สำหรับโครงการรักษาระดับปริมาณและคุณภาพข้าว ปีการผลิต 2563/2564 สมาชิกทุกคนในกลุ่มฯ เน้นให้ความสำคัญในทุกขั้นตอนการผลิตเพื่อให้ได้เมล็ดพันธุ์ข้าวที่มีคุณภาพส่งให้ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวสกลนคร และส่งต่อไปยังเกษตรกรผู้ประสบภัยต่อไป เมื่อกลุ่มวิสาหกิจชุมชนพึ่งตนเองตำบลดอนนางหงส์ ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวก็จะมีการรวบรวมเมล็ดพันธุ์ แบ่งเป็น 2 ลักษณะ คือ 1.รวบรวมจากสมาชิกไข่แดง ซึ่งมีประมาณ 20 คน มีพื้นที่ปลูกข้าวประมาณ 100 ไร่ ผลผลิตประมาณ 50 ตัน หากผ่านเกณฑ์การตรวจสอบกลุ่มฯ จะรับซื้อเมล็ดพันธุ์ เพื่อนำมาปรับปรุงสภาพทำความสะอาดเบื้องต้น กระจายส่งต่อให้กับสมาชิกในชุมชนที่ไม่สามารถที่ผลิตเป็นเมล็ดพันธุ์ได้ นอกจากนี้ยังกระจายเมล็ดพันธุ์ให้กับสมาชิกเครือข่ายในตำบลนาท่อน สมาชิกเครือข่ายตำบลฝั่งแดง และส่วนหนึ่งจะจำหน่ายให้ทางศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวสกลนคร เพื่อนำไปเป็นเมล็ดพันธุ์คุณภาพต่อไป 2.รวบรวมเมล็ดพันธุ์ข้าวจากเกษตรกรที่เป็นสมาชิก 176 ราย ที่เป็นเกษตรกรไข่ขาว พื้นที่กว่า 1,910 ไร่ เมื่อฤดูฝนปี 2562 ที่ผ่านมาปริมาณเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ผลิตและรวบรวมได้กว่า 700 ตัน ซึ่งจะเก็บไว้เพื่อบริโภค 350 ตัน อีก 350 ตัน จะนำมาแปรรูปส่งขายให้กับโรงพยาบาลนครพนม โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชธาตุพนม ซึ่งกลุ่มฯ ได้ทำสัญญา MOU ล่วงหน้าไว้กับทั้ง 2 โรงพยาบาลแห่งนี้แล้ว ที่เหลือยังแปรรูปขายในนามของแบรนด์ “ข้าวอินทรีย์ตราพญาหงส์” นอกจากนี้เมล็ดพันธุ์ข้าวที่ได้ จะมีการสุ่มตรวจสอบคุณภาพจากเจ้าหน้าที่ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวสกลนครโดยเจ้าหน้าที่กลุ่มควบคุมคุณภาพ จะสุ่มเมล็ดพันธุ์ข้าวนำไปตรวจในห้องปฏิบัติการควบคุมคุณภาพ แล้วจะแจ้งผลการตรวจคุณภาพเมล็ดพันธุ์ว่าสมาชิกรายใดได้คุณภาพมาตรฐานตามที่กรมการข้าวกำหนด อย่างไรก็ตามทางกลุ่มวิสาหกิจชุมชนพึ่งตนเองตำบลดอนนางหงส์ ก็อยากขอบคุณ กรมการข้าว โดยมีศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวสกลนคร ที่เป็นพี่เลี้ยงคอยสนับสนุนทั้งวิชาการความรู้ ปัจจัยการผลิต รวมถึงมอบสิ่งดีๆให้กับกลุ่มเพื่อให้สามารถผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ดีมีคุณภาพ ส่งตรงสู่มือเกษตรกรทั้งในและนอกพื้นที่ต่อไป